آنچه در روى زمين براى بدن انسان و زندگى و معيشت او داراى منفعت واقعى است، و تصريحى به حرمت آن نشده است، و از نظر پاكيزگى ملايم با طبع آدمى است حلال، و مصرف آن به صورت عاقلانه و بر اساس برنامه حكيمانه بى‌مانع و جايز است.
هيچ كس حق ندارد نعمت‌هاى حلال الهى را به عنوان زهد و سلوك الى الله بر خود حرام نمايد.
حلال كردن حرام خدا بر خود و ديگران، و حرام نمودن حلال خدا بر خود و بر مردم بدون شك پيروى از فرهنگ شيطان و تهمت و افتراء بر خداست.
سفره طبيعت كه بر اساس اراده و رحمت حق به وجود آمده، پاسخ‌گوى نيازهاى مادى موجودات زنده و به ويژه انسان است، و امتناع از ارضاء نيازها كارى شيطانى و عملى غير انسانى، و پيروى از فرهنگ ضد خداست.
حليت اشياء و عناصر و روئيدنى‌ها و حبوبات و سبزيجات و انواع ميوه‌ها، و فرمان به مصرف آنها، و هزينه كردنشان در راه خدا و خدمت به خلق، از برنامه‌هاى اصولى آئين الهى و براى تأمين سعادت دنيا و آخرت انسان است.
خوردن حرام، و مصرف نمودن آنچه ذاتاً يا بالعرض ممنوع اعلام شده، و نهايتاً در ممنوعيت آنها صلاح و خير انسان منظور گشته، پيروى از گام‌هاى شيطان، و دنباله‌روى از فرهنگ اين دشمن آشكار است.
حرام ضربه‌اى سنگين بر پيكر و جسم آدمى، و خسارتى شديد بر عقل و روح انسان، و مانع از رشد و ترقى معنوى، و سبب تيره‌بختى و شقاوت، و پرده‌اى از ظلمات بر صفحه پاك روح و آئينه نفس است.
مسئله حلال به اندازه‌اى مهم و تأثيرگذار است، كه خداى مهربان در قرآن مجيد مى‌فرمايد به همه پيامبران و فرستادگان فرمان دادم: اى پيامبران از خوردنى‌هاى پاكيزه و پاك بخوريد و كار شايسته انجام دهيد، مسلماً من به آنچه انجام مى‌دهيد دانايم.
يا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّباتِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّي بِما تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ. «1»
بى‌ترديد حضرت حق با توجه به آيات قرآن و معارف الهيه، و گستردگى سفره‌ى طبيعت، از آب و هوا، و نور و عناصر لازم، و پهناى درياها و اقيانوس‌ها، و زمين‌هاى قابل زراعت و چراگاه‌هاى عامل دام‌پرورى بيش از حد مردم روى زمين در همه دوره‌ها، روزى و رزق حلال تأمين كرده، و كمبودى در اين زمينه وجود ندارد، ولى اين قلدران و زورگويان و طاغوت‌ها و سرمايه‌داران زالوصفت هستند، كه به سبب بى‌دينى و گريز از عدالت، و سنگدلى و بى‌مهرى به ديگران، حق ضعيفان و مستضعفان را در سراسر جهان به غارت مى‌برند، و همواره دست چپاول آنان به سفره ديگران، و معادن و ثروت‌هاى كشورهاى استعمار زده دراز است.
بى‌ترديد اگر مظلومان جهان، و طبقات محروم، و گرسنگان و فقيران و تهيدستان در همه جاى دنيا بر ضد طاغوتيان و چپاولگران قيام كنند، و دست آنان را از سفره روزى خود قطع كنند، و حق به غارت رفته را بازگردانند، چهره شوم فقر و گرسنگى در محاق مى‌رود، و همه انسان‌ها در زمينه امور مادى به حق خود مى‌رسند.
قرآن مجيد درباره‌ى روزى رسانى خدا و رزق طيب مى‌فرمايد:
قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ مَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ مَنْ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ: «2»
بگو: كيست كه شما را از منابع آسمان و زمين روزى مى‌رساند، و سفره شما را از انواع آنچه نيازمند به آن هستيد رنگين مى‌كند، يا كيست كه بر گوش و چشم شما مالكيت و حكومت دارد، و كيست كه زنده را از مرده و مرده را از زنده بيرون مى‌آورد، و كيست كه همواره امور جهان هستى را تدبير مى‌كند؟
أَمَّنْ يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ. «3»
آيا بتان و معبودان انتخابى شما بهترند، يا آن كه مخلوقات را مى‌آفريند، سپس آنان را پس از مرگشان بازمى‌گرداند؟
و كيست آن كه از آسمان و زمين به شما رزق و روزى مى‌رساند، آيا با خدا معبود ديگرى كه براى شما كارگردانى كند هست؟! بگو اگر راستگوئيد دليل خود را بياوريد.
يا أَيُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ هَلْ مِنْ خالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ: «4»
اى همه مردم جهان، نعمت خدا را كه انواع گوناگونش را به شما ارزانى داد مورد توجه قرار دهيد، آيا جز خدا آفريننده‌اى هست كه از آسمان و زمين شما را روزى دهد؟ به يقين هيچ معبودى جز او نيست، پس چگونه توجه شما را از حق برمى‌گردانند؟!
أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً ..... «5»
آيا ندانسته‌ايد كه خدا آنچه را در آسمان‌ها و زمين است مسخر و رام شما نموده و در اختيارتان قرار داده است؟ و نعمت‌هاى آشكار و نهانش را به شما به صورت فراوان و كامل ارزانى داشته؟
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ.
وَ كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلالًا طَيِّباً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ: «6»
اى مؤمنان چيزهاى پاكيزه‌اى را كه خدا براى شما حلال كرده بر خود حرام و ممنوع نكنيد، و از حدود خدا تجاوز ننمائيد يقيناً خدا متجاوزان را دوست ندارد.
و از نعمت‌هاى حلال و پاكيزه‌اى كه خدا روزى شما نموده مصرف كنيد و از خدا كه به او ايمان داريد در همه امورتان پروا داشته باشيد.
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْواجِكُمْ بَنِينَ وَ حَفَدَةً وَ رَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ أَ فَبِالْباطِلِ يُؤْمِنُونَ وَ بِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ: «7»
و خدا براى شما همسرانى از جنس خودتان قرار داد، و از همسرانتان، فرزندان و نوادگانى به وجود آورد، و از نعمت‌هاى پاكيزه و دلپذير به شما روزى داد، با اين همه لطف و رحمتش به انسان آيا به باطل ايمان مى‌آورند، و نسبت به نعمت‌هاى خدا ناسپاسى مى‌كنند؟!
فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلالًا طَيِّباً وَ اشْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ: «8»
از نعمت‌هاى حلال و پاكيزه‌اى كه خدا روزى شما نموده است بخوريد و نعمت خدا را شكر و سپاس كنيد، اگر فقط او را مى‌پرستيد.
آرى بايد از يك مسئله بسيار مهم غفلت ننمود، و آن مسئله اين است كه اگر مردم پس از فراوانى نعمت، و گستردگى رزق و روزى، به سپاس‌گزارى و شكر نعمت كه هزينه كردن آن در امور مثيت و كار خير است اقدام نكنند، و نعمت‌هاى حق را در گناه معصيت، و خوش‌گذرانى‌هاى حرام و امور شيطانى مصرف نمايند به عذاب كمبود، و خشكسالى و قحطى و تنگى و مضيقه در معيشت، و سختى و شدت و بلا و مصيبت دچار مى‌شوند.
وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمى .... «9»
و هر كسى از هدايت و دين من روى‌گردان شود، براى او زندگى پر مضيقه و سختى خواهد بود و او را در قيامت نابينا محشور مى‌كنيم.
وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ وَ نَقْصٍ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ: «10»
و به يقين فرعونيان را به خاطر فساد و گناه و معصيت و طغيان و روى‌گردانى از هدايت به قحطى و خشكسالى‌هاى متعدد و كمبود بسيار شديد بخشى از محصولات دچار نموديم تا متذكر حقايق و مسئوليت‌هاى خود شوند.
بدون شك اگر ملتى و جامعه مملكتى مؤمن واقعى به خدا شوند و از همه محرمات و گناهان بپرهيزند، بركات حضرت حق از آسمان و زمين به آنان مى‌رسد، و زندگى سالم همراه با رفاه و امنيت و فراوانى نعمت پيدا مى‌كنند.
وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ: «11»
و اگر اهل شهرها و آبادى‌ها ايمان مى‌آوردند، و از گناهان اجتناب مى‌نمودند يقيناً درهاى بركات را از آسمان و زمين بر آنان مى‌گشوديم، ولى آيات حق و پيامبران و هدايت حق را انكار كردند، و به تكذيب حقايق برخاستند، ما هم آنان را به كيفر اعمالى كه همواره مرتكب مى‌شدند به عذابى سخت دچار كرديم.
در هر صورت نعمت خدا در هر دوره‌اى بر همه انسان‌ها كامل و فراوان بوده، و اضافه تر از حد لازم رزق و روزى مقرر گشته، ولى ستم ستمكاران عده‌اى را از حقوق مسلم خود محروم كرده، و گاهى فساد و گناهان دسته‌جمعى سبب مضيقه و بلا و مصيبت و تيره‌بختى شده است.
پی نوشت ها:
______________________________
(1)- مؤمنون 51.
(2)- يونس 31.
(3)- نمل 64.
(4)- فاطر 3.
(5)- لقمان 20.
(6)- مائده 87- 88.
(7)- نحل 72.
(8)- نحل 114.
(9)- طه 124.
(10)- اعراف 130.
(11)- اعراف 96.
مطالب فوق برگرفته شده از:
کتاب : تفسير حكيم جلد پنجم
نوشته : استاد حسین انصاریان
منبع : پایگاه عرفان