اشکی که اموات هم از آن بهره می‌برند!

بهترین اشک ها که رضا و رحمت خدا در آن است، اشک بر مصائب حسین(علیه السلام) است که هم تسلی بخش است و هم موجب رضای پروردگار می شود و هم اموات را در آن بهره ی فراوان است.

در آیات زیادی از قرآن مجید از گریه سخن به میان آمده است که به نوعی بر انواع آن دلالت دارد. اشک هم می تواند به گونه ای باشد که اسباب رضایت پروردگار را فراهم آورد و هم موجبات خشم او را. و اما از بهترین اشک ها که رضا و رحمت خدا در آن است، اشک بر مصائب حسین (علیه السلام) است که هم تسلی بخش است و هم موجب رضای پروردگار می شود و هم اموات را در آن بهره ی فراوان است.

اقتضای طبیعت آدمی است که گاه می خندد و گاهی می گرید. در حقیقت خنده و گریه، موهبت هایی هستند از جانب خداوند متعال که در وجود انسان ها به ودیعت گذاشته شده است لذا فرمود «انه اضحک و ابکی» و این که اوست که خنداند و گریاند. (نجم: 43)
گریه هم می تواند سبب خشم خدا شود، مانند گریه فرزندان یعقوب که از روی نیرنگ و فریب پدر بود، و هم می تواند موجب رضای خدا و بالا رفتن درجه و رشد و کمال انسان باشد. آن گریستن هایی که برای خدا باشد و جنبه ی عبادی داشته باشد موجب تقرب به خدا و مشمول تفضل او خواهد شد و اگر برای دنیا و هواهای نفسانی و نافرمانی پروردگار باشد، نتیجه ی آن مژوس خواهد بود.

انواع اشک و گریه در قرآن

وقتی به قرآن مراجعه می کنیم به آیات زیادی برخورد می کنیم که سخن از اشک و گریه به میان آمده است و از لابلای همین آیات است که انواع گریه و اشک بیان می شود.
در قران از چهار نوع اشک و گریه نام برده شده است؛
1) اشک و گریه ی شوق: که تنزیل آیه در شأن بعضی از کشیشان است که با شنیدن آیات قرآن اشک ریختند و گفتند: پروردگارا ایمان آوردیم پس ما را از گواهان بنویس. (مائده: 83)

2) اشک حسرت؛ مسلمانان شیفته ی پیامبر تا می شنیدند که امکانات برای رفتن به جبهه وجود ندارد، گریه می کردند: «تفیض من الدمع حزناً الا یجدوا ما ینفقون» (توبه: 92)
3) اشک خوف؛ همین که آیات الهى براى اولیا تلاوت مى شد، گریه كنان به سجده مى افتادند: «خرّوا سُجّدا و بُكیّاً» (مریم: 59) و نیز «و یخِرّون للأذقان یبكون و یزیدهم خشوعاً» (اسرا: 109)
4) اشک تصنعی و فریب کارانه؛ که در شأن فرزندان یعقوب است که پس از انداختن یوسف در چاه، شبانه آمدند نزد پدرشان در حالی که گریه می کردند. (یوسف: 16)

اما برای گریه اقسام دیگری هم ذکر شده است که به اختصار بیان می شود: گریه ی ترس و هراس، گریه ی جلب ترحم، گریه ی غم، اندوه و تأسف، گریه ی شوق و شادی، گریه ی تقوا و تعالی، گریه ی بر مصائب اولیای الهی، گریه ی انتظار، گریه ی فراق و گریه کتک خورده و آسیب دیده. (اسرار اشک، محمد ابراهیم سراج، ص 24)
گریه هم می تواند سبب خشم خدا شود، مانند گریه فرزندان یعقوب که از روی نیرنگ و فریب پدر بود، و هم می تواند موجب رضای خدا و بالا رفتن درجه و رشد و کمال انسان باشد. آن گریستن هایی که برای خدا باشد و جنبه ی عبادی داشته باشد موجب تقرب به خدا و مشمول تفضل او خواهد شد و اگر برای دنیا و هواهای نفسانی و نافرمانی پروردگار باشد، نتیجه ی آن خواهد بود.

بالاترینِ اشک ها

بالاترین گریستن ها گریستنی است که دل را به محبت خدا نورانی کند و از غیر محبت خدا تهی نماید تا مظهر صفات جمال و جلال الهی گردد؛ که این نحو گریه، از گریه از خوف خدا و ترس از عقوبتِ گناه مقامش بالاتر است. (البکاءُ للحسین، محمد حسن طباطبایی میرجهانی، ص 39) یکی از مصادیق این اشک ها و گریستن ها، گریه و اشک بر اهل بیت پیامبر است.

اشک بر حسین و اهل بیت علیهم السلام موجب تقرب و تعالی انسان به سوی خدا می شود زیرا که خدای متعال محبت ایشان را محبت خود و مزد رسالت پیغمبر (صلی الله و علیه وآله) را مودّت ایشان قرار داده، پس محبت خدا منوط به محبت ایشان است و نشانه ی محبت ایشان قبول ولایت و در شادی آنها شاد بودن و در مصائب ایشان محزون بودن است که آن افضل از تمام عبادات است. اشک بر مصائب اهل بیت از آن جمله اشک هایی است که انسان به دنبال آن یک شادی و شعف درونی ای را حس می کند که فقط در این نوع گریستن قابل تجربه است.

امیر المومنین می فرمایند: هر چشمی در روز قیامت گریان است و هر چشمی در آن روز [از شدت ترس] بیدار است، مگر چشمی که خداوند ان را اختصاص داده باشد به کرامت خود (به آن نظر لطف کرده باشد) و گریسته باشد بر مصائب و بی حرمتی هایی که به حسین و اهل بیت رسول خدا (علیهم السلام) شده است. (بحار الانوار، ج 10، ص 103، باب 7، ذیل ح1)

در مصائب خود، بر مصائب حسین (علیه السلام) گریه کنیم

طبیعت دنیا این گونه است که انسان ها ناگواری ها، مصیبت ها و گرفتاری های بسیاری را تجربه می کنند و به واسطه ی آنها اندوهگین می شوند. یکی از آن مصیبت ها، مصیبت هایی است که به واسطه ی از دست رفتن عزیزانمان بر ما عارض می شود. در این موقعیت های حساس، انسان به تسلی نیاز دارد تا آرامش بخشِ روح و جان او باشد. یکی از بهترین تسلی بخش ها، گریه بر مصائب مولایمان حسین بن علی علیه السلام و اهل بیت ایشان است. زیرا گریه ی بر مصائب حسین علیه السلام و آن اتفاقات ناگوار و عظمایی که بر آن جناب وارد شد، از درد و رنج وارد شده ی بر ما می کاهد و ثانیاً اگر به نیابت از اموات باشد، برای او مفید خواهد بود و ثالثاً انسان را از کفران نعمت باز داشته و موجب شکرگزاری او خواهد شد.

جایگاه اشک بر امام حسین علیه السلام

در روایتی امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: کل الجزع و البکاء مکروه سوی الجزع و البکاء علی الحسین علیه السلام: هر ناله و گریه ای مکروه است، مگر ناله و گریه بر حسین علیه السلام. (بحار الانوار، ص 280، ح 9، باب 34)
حضرت علی بن موسی الرضا می فرمایند: پس گریه کنندگان باید بر کسی چون حسین گریه کنند، چرا که گریه برای او، گناهانِ بزرگ را فرو می ریزد.
امیر المومنین می فرمایند: هر چشمی در روز قیامت گریان است و هر چشمی در آن روز [از شدت ترس] بیدار است، مگر چشمی که خداوند ان را اختصاص داده باشد به کرامت خود (به آن نظر لطف کرده باشد) و گریسته باشد بر مصائب و بی حرمتی هایی که به حسین و اهل بیت رسول خدا (علیهم السلام) شده است. (بحار الانوار، ج 10، ص 103، باب 7، ذیل ح1)

کلام آخر

در آیات زیادی از قرآن مجید از گریه سخن به میان آمده است که به نوعی بر انواع آن دلالت دارد. اشک هم می تواند به گونه ای باشد که اسباب رضایت پروردگار را فراهم آورد و هم موجبات خشم او را. و اما از بهترین اشک ها که رضا و رحمت خدا در آن است، اشک بر مصائب حسین (علیه السلام) است که هم تسلی بخش است و هم موجب رضای پروردگار می شود و هم اموات را در آن بهره ی فراوان است.