گروه ادب: مدیر موسسه دارالعرفان الشیعی با اشاره به تفسیر لغوی و ادبی حکیم، اثر استاد حسین انصاریان، تاکید کرد: این اثر به دلیل تطبیق آیات با مسائل علمی و فضای جامعه و مسائل مبتلا به آن، با دیگر تفاسیر نوشته شده از قرآن کریم متفاوت است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، سال‌هاست که شاهد فعالیت استاد حسین انصاریان، خطیب و مفسر قرآن کریم در عرصه‌های مختلف هستیم. آنچه که از سخنان عموم مردم بر می‌آید نشان می‌دهد که اکثریت آرای ایشان را به عنوان خطیب و سخنران می‌شناسند و با آثاری که از استاد منتشر شده است چندان آشنایی ندارند.
این در حالی است که از استاد حسین انصاریان آثار بسیاری به چاپ رسیده که ترجمه و تفسیر قرآن کریم، صحیفه سجادیه، اصول کافی، مفاتیح‌الجنان و کتبی که در حوزه‌های علوم دینی و قرآنی نوشته شده از آن جمله است. بر این اساس باید تلاش کرد تا افکار عموم را با این بُعد از فعالیت استاد و آثاری که به چاپ رسیده است بیش از پیش آشنا کرد.
تفسیر حکیم از جمله آثار استاد است که به شرح و تفسیر آیات کلام‌الله مجید می‌پردازد. نخستین جلد این اثر ارزنده در سال ۹۳ و در آستانه ماه محرم منتشر شد. این جلد شامل تفسیر سوره حمد و آیات اول تا ۳۹ سوره بقره بود که به کوشش موسسه دارالعرفان الشیعی به چاپ رسید.
تفسیر حکیم اثر جدیدی از استاد حسین انصاریان است. قرار بر این بود که این تفسیر ارزشمند در قالب ۳۰ جلد تالیف و منتشر شود. چند جلد دیگر از این دوره به کوشش استاد انصاریان تالیف شده است که مسئولان نشر موسسه دارالعرفان به ویرایش آن مشغول هستند و البته تاکنون جلدهای دیگری از این دوره منتشر شده است.
شرح و تفسیر قرآن با جنبه‌های علمی
سبک و سیاقی که مولف در نگارش این تفاسیر به کار گرفته است با دیگر تفاسیر موجود تفاوت دارد. استاد انصاریان در این دوره تلاش کرده است تا جنبه‌های مختلف علمی قرآن را شرح و تفسیر کند تا برای مسائل روز جامعه قابل استفاده باشد که این موضوع را می‌توان جزء دقایق و جامعیت این اثر برشمرد.
همچنین از دیگر ویژگی‌های این دوره می‌توان این مورد را بیان کرد که برخلاف روشی که در دیگر تفاسیر به کار گرفته می‌شود، در این اثر به مباحث لغوی و ادبی تاکید شده و این موضوعات مورد توجه مولف قرار گرفته است. همچنین با توجه به مفاهیم آیات، بحث‌های کلیدی از آیات قرآن که در حقیقت هدف نزول این کتاب آسمانی است مورد توجه واقع شده است.
در ادامه چاپ مجلدات این دوره، مؤسسه دارالعرفان الشیعی از آماده‌سازی جلد چهارم تفسیر حکیم به قلم استاد حسین انصاریان برای چاپ خبر داد و اعلام کرد که این مؤسسه در نظر دارد جلد پنجم این تفسیر را نیز تا پایان سال ۹۵ منتشر کند. تفسیر حکیم حدود ۲۰ جلد است که تاکنون با قلم استاد انصاریان ۲۰ جزء از تفسیر قرآن کریم در قالب ۴۰ جلد نگاشته شده است.بر همین اساس خبرگزاری ایکنا گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام والمسلمین صابریان، مدیر موسسه دارالعرفان داشته است که متن آن از نظرتان می‌گذرد؛
ـ به‌تازگی خبری از آماده‌سازی جلد چهارم تفسیر حکیم استاد حسین انصاریان منتشر شد. لطفا درباره این اثر که هم‌اکنون از این مفسر در دست انتشار است توضیح دهید.
تفسیر حکیم در حدود ۲۰ جلد است. استاد انصاریان تاکنون حدود ۲۰ جزء از قرآن کریم را تفسیر کرده‌اند که با دست‌نوشته ایشان، این میزان به حدود ۴۰ جلد می‌رسد. این میزان تا پایان آیات قرآن مشتمل بر ۶۰ جلد خواهد شد. البته با توجه به نوع نگارش استاد که درشت‌نویسی می‌کنند و ملاحظاتی درباره آیات دارند، هر سه جلد به یک کتاب ۷۵۰ صفحه‌ای تبدیل می‌شود.
این اثر هم‌اکنون در مرکز موسسه در حال ویرایش، تنظیم و تحقیق است و کارهای فنی آن انجام می‌شود و پس از انجام بررسی‌های لازم، نسبت به چاپ جلدهای چهارم و پنجم اقدام خواهد شد.
علت اینکه چاپ مجلدات با دست‌نوشته استاد انصاریان فاصله زمانی دارد، این است که ۲۰ جلد دست‌نوشته استاد تمام شده بود که چاپ آثار شروع شد. بر همین اساس بحث تحقیقات روی این آثار باید انجام می‌شد و به‌دست آوردن فهرست و بررسی موارد فنی به زمان نیاز داشت که همین موضوع سبب طولانی شدن فاصله زمانی میان چاپ اثر و نگارش مطالب توسط ایشان شد.
اکنون سه جلد چاپ شده است جلد چهارم را در دست چاپ داریم و در صدد هستیم که جلد پنجم را نیز تا پایان سال منتشر کنیم.
ـ تفاسیر متعددی از مفسران مختلف به چاپ رسیده است. آیا این تفسیر با دیگر تفاسیر موجود تفاوتی دارد و ویژگی‌های خاصی را داراست؟
جای تفسیر حکیم در میان دیگر تفاسیر خالی بود که علت طرح این مطلب نیز نوع دیدگاه استاد به تفاسیر است. تفسیر حکیم از قلم استادی نگاشته می‌شود که نزدیک به نیم قرن در فضای جامعه حضور فیزیکی و فکری داشته است و قرآن را در طول نیم قرن به زبان مردم و با دقایق علمی و دقت‌هایی که باید در تفسیر کلام‌الله مجید وجود داشته باشد بیان کرده است. استاد سخت‌ترین مباحث را با بهره‌گیری از ساده‌ترین الفاظ و رساترین بیان مطرح کرده است، به طوری که برخی از بزرگانی که این تفسیر را دیده‌اند، بر این موضوع اذعان دارند که اگر این تفسیر نوشته نمی‌شد، قطعاً جامعه دچار خسران می‌شد و خسارت می‌دید و این موضوع به دلیل نوع نگاهی است که استاد انصاریان در این تفسیر داشته است.
ـ لطفا درباره نوع نگاهی که استاد حسین انصاریان در این اثر داشته‌اند توضیحات بیشتری را بیان کنید که مخاطب بتواند بیشتر نسبت به موضوع اطلاع پیدا کند.
در این تفسیر می‌بینید که ابتدا آیه شریفه قرآن کریم آورده شده است و پس از آن، ترجمه آیات آورده می‌شود. در ادامه این مطالب، نکاتی که مفسر می‌تواند مطرح کند را درباره این آیات بیان و درباره آن بحث کرده است. مثلاً ممکن است آیه‌ای را ببینید که سه تا چهار نکته داشته باشد. گاهی مواقع ممکن است از یک آیه، حتی تا ۱۰ نکته یا بیشتر هم استفاده شود. نکته‌ها در ابتدا به صورت فهرست‌وار می‌آید و با آن بخش از آیه‌ای که این نکته از آن استفاده شده است ارائه می‌شود. استاد انصاریان به ویژه در مباحثی که کمتر در تفاسیر دیگر استفاده شده یا مورد توجه قرار گرفته، قوی وارد شده است. ایشان همچنین در مباحث روز خیلی توانمند ورود کرده است؛ یعنی مطالب را با مسائل مبتلا به روز و علمی جامعه و فضای روز تطبیق داده.
برای مثال بحث یهود را در قرآن کریم می‌بینید که ۱۰۰ صفحه درباره یهود با توجه به آیات قرآن در این تفاسیر مطرح شده است. در این راستا اولین آیه‌ای که به یهود پرداخته شده در مطلب آمده و هر جای دیگر که بحث یهود باشد، به این آیه ارجاع داده می‌شود. همچنین در بحث انفال و یا مبانی که در تفاسیر دیگر کمتر به صورت تفصیلی به آنها پرداخته شده است.
ممکن است در تفاسیر دیگر درباره برخی از آیات، فقط درباره کلمه مورد نظر توضیح اجمالی داده شده باشد، ولی به واسطه دردآشنا بودن مفسر تفسیر حکیم با درد جامعه، این آیات به صورت تحلیلی بحث شده است و در مباحث اعتقادی و فقهی و اخلاقی نیز موضوعات بیان شده است.
ـ در صحبت‌ها اشاره کردید که این مطالب به سمع و نظر استادان و بزرگان نیز رسیده است. نظر متخصصان اهل فن درباره این تفسیر چیست؟
یکی از بزرگان که خود در بحث آیات‌الاحکام ورود پیدا کرده و متخصص در بحث فقه است، گفته که وقتی استاد انصاریان به آیات‌الاحکام می‌رسد، گویی یک سیر جالبی را در این زمینه برای این آیه چیده است و نکات خوبی را مورد استفاده قرار داده و این حکم فقهی را به صورت ملموس با فضای ذهنی مخاطب خود قرار داده است.
ـ آیا این تفسیر با توجه به خصوصیاتی که از آن مطرح شد، برای عموم مردم نیز قابل استفاده است؟
این تفسیر همان طور که گفته شد خصوصیات خاصی دارد. هر دو گروه افرادی که از دسته خواص یا عامه مردم به این تفسیر مراجعه می‌کنند، می‌توانند بهره خود را از آن بگیرند. چون گاهی مواقع تفاسیر به صورت تخصصی نوشته شده که از این نمونه‌ها می‌توان به مجمع‌البیان اشاره کرد و گاهی مواقع تفسیر عمومی است.
تفسیر حکیم هم جامع مباحث تخصصی و هم مباحث عمومی است. البته استاد انصاریان بنای این را نداشت که در فضای دقت‌های ریز تفسیری وارد شود و به طور مثال به بررسی واژگان بپردازد و نظرات مفسران را درباره آن بررسی کند و نتیجه را بگوید، ولی ماحصل نتیجه‌ای که از این لغت و آیه و عبارت می‌شد استفاده کرد را مثل غذای آماده در اختیار مخاطب قرار می‌دهد و متخصص می‌فهمد که رسیدن به این غذای آماده یک پشتوانه دقیق می‌خواهد تا به این مرحله برسد؛ برای مثال یک غذای ساده ممکن است برای شما آورده شود، ولی وقتی آن را می‌چشید، می‌فهمید که پشتوانه آن یک مهارت بسیار قوی در آشپزی بوده که توانسته است آن غذا را این طور لذیذ در اختیار شما قرار دهد، ولی مخاطب فقط یک غذا را می‌خورد.
در بحث تفسیر حکیم نیز نکته‌هایی که اشاره شده، بسیار دقیق است و کسانی که دوست دارند می‌توانند به سایت موسسه دارالعرفان مراجعه کنند و از نمایندگی این موسسه که این اثر را دارند استفاده کنند. این اثر بسیار ماندگار و ارزشمند است که برای آیندگان نیز قابل استفاده خواهد بود.
منبع : ایکنا