شب اوّل: سال سيزدهم بعثت، مبدأ هجرت رسول خدا صلّى اللّه و عليه و آله از مكّه معظمّه به مدينه منوّره بود، و در آن شب ايشان در غار ثور پنهان شدند، و حضرت امير المؤمنين عليه السّلام براى فدا كردن جان خود به جاى آن حضرت خوابيد، و از شمشيرهاى قبايل مشركين پروا نكرد، و فضل خود و مواسات و برادرى خويش را با رسول خدا صلّى اللّه و عليه و آله به تمام جهانيان آشكار ساخت، و آيه كريمه:
روز اوّل: علما فرموده اند، براى شكر نعمت سلامتى رسول خدا و امير المؤمنين صلوات اللّه عليهما، مستحبّ است روزه بدارند، و زيارت آن دو بزرگوار در اين روز بسيار مناسب است، سيّد در كتاب «اقبال» براى اين روز دعايى روايت فرموده و در اين روز به قول شيخ كفعمى حضرت عسگرى عليه السّلام وفات يافت، ولى قول مشهور روز هشتم است و شايد ابتداى بيمارى آن حضرت در چنين روزى بوده است.
روز هشتم: سال دويست و شصت شهادت حضرت عسگرى عليه السّلام واقع شد، و حضرت صاحب الامر صلوات اللّه عليه به منصب جليل امامت نايل گرديد، زيارت اين دو بزرگوار در اين روز بسيار مناسب است.
روز نهم: روز عيد بزرگ است، و روز عيد بقر است، و براى آن شرح مفصلى است كه در جاى خود ذكر شده.
در روايتی آمده: هركه در اين روز چيزى انفاق كند، گناهانش آمرزيده میشود.
و گفته اند: در اين روز مستحبّ است: اطعام نمودن برادران مؤمن، و خشنود گرداندن ايشان، و توسعه دادن در نفقه بر اهل و عيال، و پوشيدن جامه هاى نو، و شكر و عبادت حق تعالى، و اين روز، روز برطرف شدن غمها، و روز بسيار شريفى است، و چون روز هشتم ماه شهادت امام عسگرى عليه السّلام بوده و اين روز، روز اول امامت حضرت صاحب الزمان ارواح العالمين فداه است، سبب مزيد شرافتش خواهد بود.
روز دوازدهم: به قول جناب كلينى، و مسعودى، و مشهور بين عامّه، ولادت رسول خدا صلّى اللّه و عليه و آله در اين روز بوده، و در آن دو ركعت نماز مستحبّ است كه در ركعت اول پس از سوره حمد سه مرتبه سوره كافرون و در ركعت دوم سه مرتبه سوره توحيد خوانده میشود، و در اين روز رسول خدا صلّى اللّه و عليه و آله به مدينه وارد شدند، و شيخ فرموده: در چنين روزى در سال صد و سى و دو حكومت بنى مروان به پايان رسيد.
روز چهاردهم: در سال شصت و چهار يزيد بن معاويه به سوى دركات دوزخ شتافت، در كتاب اخبار الدّول آمده است كه يزيد به بيمارى ذات الجنب در منطقه حوران از دنيا رفت، جنازه پليدش را به دمشق آوردند، و در باب صغير به خاك سپردند، و محل قبرش هم اكنون محّل انباشتن زباله است، سن او در زمان مرگ سى و هفت سال بوده، و سه سال و نه ماه حكومت كرد، انتهى، شب هفدهم: شب ولادت حضرت خاتم انبيا صلّى اللّه و عليه و آله و شب بسيار مباركى است، و سيّد نقل كرده كه در چنين شبى يك سال پيش از هجرت، معراج آن حضرت واقع شد.
روز هفدهم: بنا بر مشهور بين علماى اماميّه، روز ولادت با سعادت حضرت خاتم انبيا محمّد بن عبد اللّه صلّى اللّه و عليه و آله است، و معروف است كه ولادت با سعادتش در مكّه معظمه، در خانه خود آن حضرت، در روز جمعه هنگام طلوع فجر در عام الفيل در ايام سلطنت انو شيروان [مرحوم حاج شيخ عباس (ره) در متن كتاب از انو شيروان به عنوان انو شيروان عادل ياد كرده، و در حاشيه آن توجيهى را در رابطه با عدالت او از مجلسى اول نقل كرده است، ولى با مراجعه به كتب تاريخى به ويژه شاهنامه فردوسى اين معنا به دست میآيد كه انو شيروان آتش پرست از متكبران و و ستمگران به ملت ايران بوده، و در سه روز صد هزار نفر از مخالفان ستمكاري هايش را به وضع فجيعى كشت از اين جهت، از آوردن كلمه عادل خوددارى كردم و توجيه مجلسى اول را هم مردود میدانم.
و همچنين در اين روز شريف در سال هشتاد و سه ولادت حضرت صادق عليه السّلام اتفاق افتاد، و باعث فزونى فضل و شرافت اين روز گرديد.
در هر صورت اين روز، روز بسيار شريفى است و براى آن چند عمل وارد است: اوّل: غسل.
دوم: روزه گرفتن كه براى آن فضيلت بسيارى است، و روايت شده هركه اين روز را، روزه بدارد، خدا ثواب روزه يك سال را براى او بنويسد، و اين روز، يكى از چهار روزى است، كه در تمام سال به فضيلت روزه ممتاز است.
سوّم: زيارت حضرت رسول صلّى اللّه و عليه و آله از نزديك و دور.
چهارم: زيارت امير المؤمنين عليه السّلام به همان زيارتى كه حضرت صادق عليه السّلام زيارت كرده، و به محمّد بن مسلم تعليم دادند، و در باب زيارات ان شاء اللّه خواهد آمد.
پنجم: هنگامیكه روز بالا آمد، دو ركعت نماز بجا آورد كه در هر ركعت، پس از سوره حمد ده مرتبه سوره قدر و ده مرتبه سوره توحيد بخواند، و بعد از سلام در مصلاّى خود بنشيند، و اين دعا را بخواند: اللّهمّ انت حىّ لا تموت [خدايا تو زنده اى هستى كه هرگز نميرى] و اين دعاى مبسوطى است، چون سندش را منتهى به معصوم نديدم، مراعات اختصار را مهم تر ديدم، هركه خواهان است، به زاد العماد مراجعه كند.
ششم: لازم است مسلمانان اين روز را بزرگ بدارند، و تصدّق و خيرات بنمايند، و مؤمنان را مسرور كنند، و به زيارت مشاهد مشرّفه روند.
سيّد در «اقبال» شرحى از لزوم بزرگداشت اين روز ذكر نموده، و فرموده است: من طايفه اى از نصارى و جمعى از مسلمانان را يافتم.
كه بزرگداشت فوق العاده اى از روز ولادت عيسى عليه السّلام داشتند، و تعجّب كردم كه مسلمانان روز ولادت پيامبرشان را كه بزرگترين همه انبياست، و به اين مرتبه از عظمت است، چگونه رضايت دهند كه آنرا بسيار بى مايه تر از بزرگداشت نصارى، نسبت به ولادت مسيح برگزار كنند! !
منبع: ترجمه مفاتیح الجنان استاد حسین انصاریان
منبع : پایگاه عرفان