آیین های کلیسا  

 کلمهٔ آیین در زبان ارمنی به معنای ‹‹راز›› نیز می آید و مفهوم دینی آن عبارت است از دریافت ندیده ها و یا نشان مرئی برای فهم فضایل نامرئی است؛ به زبان ساده تر یعنی مفهوم و محسوس شدن چیزی که از دیدگان ما پوشیده شده است. آیین های کلیسا را ‹‹رازهای کلیسا›› نیز گفته اند.

بنابراین مقصود از آیین (راز) عبارت است از درک پدیده های نامرئی و اسرارآمیز موجود در مراسم و فرایض دینی به یاری باور و ایمان؛ مثلاً در جریان مراسم غسل تعمید، مسیحی شدن کودک غسل شونده را به چشم نمی بینیم، ولی باور می کنیم و ایمان داریم که کودک با غسل تعمید مسیحی می شود.

کلیسا هفت آیین یا راز را می پذیرد که بعضی از آنها مستقیماً از جانب حضرت عیسی مسیح تأیید شده است و برخی دیگر از جانب حواریون و یا پدران روحانی کلیسا. به کمک اعمال آیین ها (رازها) مواهب الهی در جمع مؤمنان توزیع می گردد.

برای اجرای مراسم آیین ها سه عنصر لازم است:

1. نشان محسوس: آب در مراسم غسل تعمید، روغن مقدس در تدهین، و نان و شراب در آیین پذیرش تبرک، نشان ها و آثار محسوسی هستند که به چشم رؤیت می شوند.
2. دعا: به وسیلهٔ ادعیه و آوازهای مذهبی آیین ها تفهیم می شوند.
3. خادم قانونی: شخص روحانی که کسوت روحانیت را رسماً پذیرفته، فقط او مجاز به اجرای مراسم آیین ها ست. تعدادی از این آیین ها مثل غسل تعمید، تدهین، و تبرک برای مؤمنان اجباری و تعدادی دیگر مثل ازدواج و دست گذاری (پذیرفتن کسوت روحانیت) اختیاری اند.

آیین های هفتگانه عبارت اند از: 1. غسل تعمید ؛2. تدهین؛ 3. توبه؛ 4. تبرک؛ 5. ازدواج؛ 6. آخرین تدهین؛ 7. دست گذاری (تفویض مقام روحانیت).

1. غسل تعمید

آیین غسل تعمید از جانب عیسی مسیح تأیید شده و برای مسیحیان الزامی است. در زمان عیسی مسیح، یحیی تعمید دهنده تبلیغ دینی می نمود و آنهایی را که می خواستند، تعمید می کرد. عیسی مسیح در سی سالگی، قبل از آغاز فعالیت های علنی اش، به کنار رود اردن آمد و به دست یحیی تعمیددهنده غسل تعمید شد. در این هنگام روح القدس به صورت کبوتری از آسمان بر دوش او فرود آمد و صدای خدا به گوش رسید که گفت: ‹‹این است فرزند عزیز من».

آخرین توصیهٔ حضرت عیسی به شاگردانش این بود که آنها کتاب مقدس را تبلیغ کنند و همگان را به نام پدر، پسر، و روح القدس تعمید دهند.

کلیسا غسل تعمید را چگونه توجیه می نماید؟

کلیسا تأیید و باور می کند که تعمید شونده در ضمن مراسم غسل تعمید از گناه بدوی یا گناه آدم پاک می شود. آدم و حوا به علت نافرمانی و نقض قانون از بهشت رانده شدند و این گناه و نافرمانی و نقض قانون گناه بدوی نامیده شد که به تمامی انسان ها منتقل گردید. به وسیلهٔ غسل تعمید انسان از گناه بدوی تطهیر شده و فرزند خواندهٔ خداوند نامیده می شود. به عبارت دیگر تعمید شونده زندگی دوباره می یابد و موهبت روح القدس را پذیرا و مسیحی می گردد و عضو کلیسای مقدس حضرت عیسی شناخته می شود.

غسل تعمید چگونه انجام می شود؟

مراسم غسل تعمید در حوضچهٔ مخصوصی که برای این منظور در کلیسا ساخته شده است، صورت می گیرد. در صورت بیماری و یا داشتن عذر موجه اجازهٔ انجام غسل تعمید در خانه داده می شود.

بر اساس مقررات کلیسای ارمنی، غسل تعمید اطفال چندماهه و حداکثر یک ساله، امری الزامی است. بنا به مقررات کلیسا اگر طفلی که غسل تعمید نشده است فوت کند، در موقع تدفین وی مراسم کلیسایی انجام نمی شود.

 مادهٔ اولیهٔ غسل تعمید آب است. حضرت عیسی به وسیلهٔ آب غسل تعمید یافت. عمل غسل با آب ولرم صورت می گیرد، و بدین ترتیب است که کشیش تعمیددهنده طفل را بغل می کند و سه مرتبه در آب غوطه ور می کند و سه بار بر سرش آب می ریزد و او را به نام پدر، پسر، و روح القدس غسل تعمید می دهد.

در این هنگام دعاها و آوازهای مذهبی می خوانند و قسمت هایی از انجیل را هم قرائت می کنند. موقع غسل تعمید، کشیش از طفل بغلش سه بار می پرسد:

ـ کودک چه می خواهد؟

پدر تعمیدی پاسخ می دهد:

ـ ایمان، امید و عشق.

بعد از این سؤال کشیش نام کودک را می پرسد و او را به همان نام غسل تعمید می دهد. بلافاصله پس از غسل تعمید آیین های تدهین و تبرک انجام می شوند.

آیین های غسل تعمید در زندگی یک بار انجام می شوند و به هیچ وجه قابل تکرار نیست، زیرا کلیسا فقط یک بار غسل تعمید را قبول دارد. کلیساهایی که از لحاظ مذهبی با یکدیگر متفاوت هستند، نمی توانند تعمید مجدد انجام دهند. پس از غسل تعمید نام کودک در دفتر موالید کلیسا ژبت می شود و فرد تعمیدشده عضو کلیسا می گردد.

 .2تدهین

معنای لغوی تدهین ‹‹نشان›› و ‹‹مهر›› است و آن آیین دریافت لطف و موهبت الهی است. غسل تعمید به زبان ارمنی ‹‹گنونک›› (مهر کردن، نشان نهادن) نیز گویند، زیرا در مراسم غسل تعمید فرد ‹‹ممهور›› تدهین می گردد.

مادهٔ اولیهٔ آیین تدهین روغن مقدس (میورون به معنای ‹‹روغن شیرین››) است که از روغن زیتون یا روغن برگ بو تهیه می شود. در کار تهیهٔ روغن مقدس بیش از همه از بالزام (مواد معطر صمغی حاوی ترکیبات اتری و خواص مرهمی) استفاده می شود و عصارهٔ گل های زیادی را هم به کار می برند. روغن مقدس معمولاً هر هفت سال یک بار تهیه و تبرک می شود و هر بار روغن مقدس جدید را با روغن مقدس قدیمی مخلوط می سازند و با دست گریگور لوساوریچ مقدس تبرک می کنند. حق تبرک دادن به روغن مقدس در انحصار جاثلیق است.

پس از انجام غسل تعمید، و در حالی که طفل هنوز برهنه است، کشیش با روغن مقدس نورانی و با خواندن دعا، پیشانی، چشم ها، گوش ها، بینی، دهان، دست ها، قلب، پشت، و پاهای او را تدهین می کند. پس از انجام مراسم تدهین، کشیش به کودک غسل تعمید شده می گوید:

ـ آرامش بر تو باد، ای نجات یافتهٔ خداوند! آرامش بر تو باد، ای تبرک شدهٔ خداوند!

بر اساس مقررات کلیسای ارمنی، کشیش تعمیددهنده آیین تدهین را نیز به جا می آورد.

در کلیسای کاتولیک آیین تدهین از آیین غسل تعمید جدا شده است و حق انجام آیین تدهین در انحصار اسقف است. مراسم تدهین در نوجوانی انجام می شود.

کلیسای انگلیکان در ضمن مراسم تدهین، تبرک را انجام نمی دهد و آیین تبرک را مختص مراسم دست گذاری (قبول روحانیت) می داند؛ اسقف ها حق دارند مراسم تدهین را انجام دهند.

پروتستان ها مراسم تدهین ندارند.

3. توبه

توبه به معنای متألم شدن، درد کشیدن و در ماتم و ندامت از گناه یا خبط است.

حضرت عیسی مسیح اغلب دربارهٔ توبه سخن گفته و تأکید نموده است که توبه امری الزامی است. باید توبه کنیم. یعنی متوجه معصیت ارتکابی و عواقب گناه و خبط شویم، پشیمان شویم و طلب مغفرت کنیم. پدران روحانی کلیسا برای تحول روحی حاصل از پشیمانی و منزه شدن از گناهان، اهمیتی استثنایی قائل شده و آن را در زمرهٔ آیین ها قرار داده اند.

توبه به عنوان یک آیین شامل سه بخش است:1. ندامت؛2. اعتراف؛3. طلب مغفرت. ندامت یعنی درک سنگینی گناه و معصیت و خبط ارتکابی، و توجه یافتن به این که علیه قوانین بشری و مذهبی بی عدالتی صورت گرفته است. برای این که فردی حقیقتاً آیین توبه را انجام دهد، باید بی ریا و قلباً پشیمان شود، زیرا بدون پشیمانی واقعی، توبه فریبی بیش نیست. وقتی که فردی با ایمان و اعتماد به نفس پشیمان می شود، در آن موقع او از گناهان پاک، و روح وی راحت می شود.

بدین ترتیب فرد با احساس پشیمانی، برای توبه کردن آماده می شود و با گوش فرا دادن به ندای وجدان و بدون تحمیلی از جانب غیر، شخصاً متوجه می شود که خود در مورد همنوعان خویش مرتکب بی عدالتی شده است.

وقتی می گوییم آیین توبه وسیلهٔ پاک شدن از گناهان است، برای خیلی ها ممکن است این سؤال پیش بیاید که اگر به وسیلهٔ توبه انسان از گناهان پاک می شود، آیا توبه مشوق ارتکاب گناه نیست؟ یعنی انسان می تواند با درک و تعمداً گناه انجام دهد و آنگاه با توبه کردن از گناهان خود آزاد شود. ممکن است افرادی با چنین طرز تفکری پیدا شوند، ولی این فکر بخشودنی نیست. چنین تفکری به خودی خود به صورت سوء استفاده از مسائل روحانی و ‹‹داد و ستد›› در می آید. متعاقب ندامت آیین توبه، مرحلهٔ اعتراف پیش می آید، برای منزه شدن از معاصی، لازم است مرحلهٔ اعتراف را انجام دهند و با قلبی پاک گناهان خویش را بازگو کنند.

در کلیساهای مسیحی اعتراف به طرق مختلف انجام می شود. دو نوع اعتراف وجود دارد: اعتراف جمعی و اعتراف انفرادی. اعتراف جمعی عبارت است از اعتراف در جمع و اعتراف انفرادی به این صورت است که شخص در انزوا و در حضور یک روحانی شخصاً به گناهان خویش اعتراف می کند.

اکنون در کلیساهای ارمنی اعتراف به صورت جمعی انجام می شود، ولی به جای این که هر یک از افراد به گناهان خود اعتراف کند، یک نفر یا یک فرد روحانی ‹‹دعای ندامت›› را، که حاوی مطالب خاصی در مورد رهایی از گناهان است، قرائت می کند و اعتراف کنندگان می گویند: ‹‹خدایا رحم کن.›› در کلیسای کاتولیک اعتراف انفرادی است. بر اساس قوانین و مقررات کلیسای ارمنی برای توبه مقررات مصوب وجود دارد. توبه کننده باید پرهیز کند، دعا نماید، نادم شود، اعتراف کند و آنگاه تبرک یابد.

4. آیین تبرک

آیین تبرک توسط حضرت عیسی مسیح وضع و تأیید شده است. در کتب انجیل آمده است که در جریان، شام آخرین که بر سر میز عید پاک یهودیان (عید پسح) طبق سنت نان فطیر و شراب گذاشته بودند، حضرت عیسی مسیح نخست نان را تبرک می کند و به شاگردانش می دهد و می گوید: ‹‹بردارید و بخورید، این جسم من است.›› سپس در حالی که جام شراب را تبرک می کند و به آنها می دهد، می گوید: ‹‹بردارید بنوشید، این خون من است.›› آنگاه به شاگردانش سفارش نمود که برای بزرگداشت یاد او آنها نیز این عمل را انجام دهند. و بدین ترتیب آیین تبرک وضع و تأیید می شود که بعداً توسط پدران کلیسا غنی تر، و مبدل به مراسم عشای ربانی (باداراک) می شود.

باداراک یعنی قربانی، هدیه، تقدیمی. باداراک نماد قربانی شدن حضرت عیسی مسیح و جاری شدن خون او برروی صلیب است. مراد از تبرک عبارت است از ملحق شدن به چیزی و شرکت در امری؛ و در مراسم دعا عشای ربانی ما با تبرک نان و شراب، که نماد جسم و خون حضرت عیسی مسیح است، در تقدیس آن مشارکت می کنیم.

در جریان آیین تبرک مقدس، نان و شراب مورد استفاده قرار می گیرد. در کلیسا نان فطیری به نام ‹‹نشخارک›› و شراب پاک و بی آلایش به کار می رود. هنگام انجام دعای عشای ربانی، نان و شراب تقدیس می گردد و نماد جسم و خون حضرت عیسی مسیح نامیده می شود. برای دیدگان و حواس ما نان، نان است و شراب، شراب؛ لکن در جریان تقدیس و تبرک مبدل به نماد جسم و خون حضرت عیسی مسیح می گردد.

توسط آیین تبرک، نه تنها در دعای عشای ربانی شرکت می کنیم، بلکه از گناهان خود هم پاک و مبرّا می شویم و به همین دلیل پس از اعتراف و توبه بلافاصله آیین تبرک انجام می شود. هر کسی هر موقع که بخواهد می تواند پذیرای تبرک باشد. لکن تبرک معمولاً در جریان مراسم دعای عشای ربانی تحقق می یابد و تبرک مؤمن در عید تولد مسیح و عید پاک الزامی است.

مطابق سنت قدیمی کلیسا، در کلیسای ارمنی تبرک به وسیلهٔ نان نشخارک و شراب صورت می گیرد. در حالی که در کلیسای کاتولیک مؤمنان فقط با نان نشخارک متبرک می شوند.

تقدیس آیین تبرک در مراسم دعای عشای ربانی انجام می شود. برای انجام عشای ربانی، حضور و وجود فرد روحانی تقدیس شده، نان نشخارک، شراب، دعا، و همچنین آوازهای مذهبی لازم است.

روحانی برگزارکنندهٔ مراسم عشای ربانی را ‹‹باداراکیچ›› گویند. روحانی برگزارکنندهٔ مراسم عشای ربانی از کتاب باداراکامادویتس، بخش هایی را به صدای بلند قرائت می کند و سخنان حضرت عیسی مسیح را در موقع شام آخر بازگو می نماید و سپس خواهش می کند که نان و شراب تبدیل به جسم و خون عیسی مسیح شوند، در این موقع آوازهای مخصوص عشای ربانی را می خوانند.

در ادوار اولیه مراسم عشای ربانی بسیار ساده بود، ولی به تدریج غنی تر شد و به وسیلهٔ جاژلیق نرسس شنورهالی تکامل یافت و به صورت امروزی درآمد.

مراسم عشای ربانی با حضور مردم انجام می شود و مردم نیز باید مراسم مزبور را با احترام و تکریم تعقیب کنند و از گفت وگو و حرکات اضافی، و ورود و خروج ـ که باعث مختل شدن مراسم عشای ربانی می شود و از ابهت و جلوهٔ آن می کاهد ـ جداً خودداری کنند.

5. ازدواج

ازدواج و زندگی خانوادگی به اندازهٔ تاریخ بشریت قدمت دارد. زندگی زناشویی و خانوادگی با طرق و برداشت های گوناگون از روزگاران قدیم وجود داشته و در طی قرون و اعصار با مقرراتی که کلیسا وضع کرده و در دوران اخیر با قوانین مصوب دولت ها، به صورت کنونی درآمده است.

امر ازدواج آیین به شمار می رود. زیرا در کلیسا وصلت زن و مرد به نام خدا تبرک می شود و بدین ترتیب آنها تشکیل یک خانواده را می دهند و بر آنها نام خانوادگی واحد نهاده می شود.

از گذشته های دور تا به امروز ازدواج، عهد و پیمان به شمار می رفته و از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. ازدواج، نخست به عنوان پیمان طبیعی منعقدهٔ بین مرد و زن، با مدتی دائم و به منظور تشکیل خانواده به وجود آمده است و سپس به عنوان پیمان سیاسی، که با موافقت مرد و زن با تنظیم صورت جلسه ای دولتی و یا سیاسی واقع می شود؛ و سوم به عنوان مراسم دینی یا آیین مذهبی که طبق موازین دینی انجام می شود. ازدواج در مورد مسیحیان آیینی ثابت و غیر قابل انحلال است. در کتاب انجیل آمده است: ‹‹آنچه را خداوند وصل نموده است باشد که آدمی آن را از هم نگسلد.»

برای قانونی بودن ازدواج لازم است ازدواج کنندگان رشید باشند و متقابلاً تمایل و قصد ازدواج با یکدیگر را داشته باشند. ازدواج به عنف و ازدواج افرادی که به سن قانونی نرسیده اند، ممنوع و مستوجب مجازات است. زمانی بود که زوجین بدون آشنایی با یکدیگر و بنا به موافقت و تصمیم اولیای آنان با یکدیگر ازدواج می کردند. ولی این پدیده مطلوب و قابل تشویق نیست. زیرا افرادی که می خواهند با یکدیگر ازدواج کنند، باید موافق و مصمم به این کار باشند.

افراد ازدواج کننده باید بدنی سالم و بی نقص و سن قانونی داشته و متعلق به یک ملت و یک مذهب باشند. سلامت بدن برای ازدواج شرط ضروری است. زیرا هدف از ازدواج به وجود آمدن فرزند است و برای این کار قانوناً ارائهٔ گواهی پزشکی در مورد صحت و سلامت الزامی است.

برای ازدواج، داشتن سن قانونی مهم است. در کشورها و آب و هواهای مختلف سن قانونی ازدواج متفاوت است. اختلاف سنی شوهر و زن پنج تا شش سال عادی است. دختری که ازدواج می کند باید حداقل شانزده ساله باشد. داشتن بلوغ فکری ازدواج کنندگان نیز از اهمیت برخوردار است. ازدواج بیماران روانی اکیداً ممنوع است.

مزدوجین باید رشید باشند و با یکدیگر خویشاوندی خونی نداشته باشند. قانون این مورد قانون ناف یا قانون احتساب شجره نام دارد. موانع دیگری از لحاظ اخلاقی و تندرستی وجود دارد. بر اساس قانون کلیسای ما افرادی که ازدواج می کنند، باید از یکدیگر پنج ناف (شکم) دور باشند. از لحاظ خویشاندی های سببی نیز موانعی وجود دارد. پدر تعمیدی نمی تواند با فرزند تعمیدی خود ازدواج کند.

مسئلهٔ از یک ملت بودن و همکیشی برای آرامش و سعادت خانوادگی مهم است.

پس از تکمیل و انطباق شرایط و قوانین کلیسایی فوق برای ازدواج، مراسم ازدواج در یکی از روزها، بجز ایام پرهیز، در کلیسا و توسط شخص روحانی انجام می شود. آیین ازدواج درصورت فوت یکی از زوجین و یا جاری شدن طلاق قابل تکرار است.

طلاق در موضوع ازدواج مسئلهٔ مهمی است. قانوناً ازدواج غیرقابل انحلال است، ولی شرایط اجتماعی این اجبار را به وجود آورده که با عنایت به بعضی از قوانین کلیسایی ازدواج به طلاق منجر می شود. تصمیم گیرندهٔ نهایی دربارهٔ طلاق، شخص جاثلیق است و بنا به حکم کتبی نامبرده صیغهٔ طلاق جاری می شود، ولی مسائل پس از طلاق، از جمله موضوع فرزندان و مجازات و مسائل اقتصادی مربوط در شورای خلیفه گیری حل و فصل می شود.

در زبان ارمنی ازدواج را ‹‹بساک›› گویند و آن به معنی حلقه ای است که بر سر نهند، زیرا موقع ازدواج بر سر زوجین، بساک یا تاج می نهند.

 6.آخرین تدهین

در آیین های هفتگانه از آخرین تدهین بیماران هم یاد می شود. آیین آخرین تدهین بیماران شامل عیادت از بیماران به منظور معالجهٔ آنها به وسیلهٔ دعاست. در مشرق زمین و مخصوصاً در میان یهودیان، تدهین بیماران به وسیلهٔ روغن سنتی قدیمی بوده است. این سنت از دوران حواریون به مسیحیان انتقال یافت و در کلیسا نیز انجام شد. هاکوبوس رسول چنین سفارش می کند: ‹‹اگر یکی از شما بیمار شد، روحانیان را بطلبد که بیایند و برایش دعا کنند و این دعا او را نجات خواهد داد.›› کلیسای کاتولیک با در نظر گرفتن این گفتهٔ حواری و همچنین سایر دستورهای نظیر آن، آخرین تدهین بیماران را به آیین مبدل کرده است. ولی حواریون مسیح بیماران را با روغن تدهین می کردند و به آنها امیدواری می دادند، در حالی که کلیسای کاتولیک آخرین تدهین را برای بیماران ناامید و مشرف به موت انجام می دهد.

کلیسای ارمنی با آن که آخرین تدهین را در زمرهٔ آیین ها قرار داده است، ولی اکنون مراسم تدهین بیماران را ندارد و به جای آخرین تدهین، مراسم عیادت بیماران را به جا می آورد.

اگر بیماری خواستار عیادت باشد، روحانی نزد بیمار مشرف به موت می رود و برای شفای او دعا می خواند و او را تدهین می کند. زمانی در کلیسای ارمنی نیز تدهین و تبرک بیماران مرسوم بود، ولی بعداً به علل منطقی این رسم منسوخ گردید. انسان ها به هیچ وجه نمی دانند که کی، کجا و چگونه بیمار می شوند و خواهند مرد. آیا در خانه؟ در سفر؟ در میدان جنگ؟ و... به همین دلیل هم کلیسای ارمنی این رسم را منسوخ کرد و به جای آن فقط دعای شفابخش بیماران را نگه داشت. مراسم عیادت مشتمل بر دعا و تبرک است. در کلیسای ارمنی اکنون این رسم جاری است که پس از مرگ فرد روحانی، پیشانی و دست راست او را تدهین می کنند، ولی این رسم نیست که اجرا می شود، بلکه یک آیین مذهبی است.

7. آیین دست گذاری (تفویض مقام روحانیت)

در همهٔ ادیان روحانیان طبقه خاصی را تشکیل داده اند. خادم مذهبی وظایف خاصی را تقبل می کند، مراسم دینی به جا می آورد، و مبانی اخلاقی دینی را تبلیغ می کند.

در مسیحیت نیز از آغاز دوران حواریون به وسیلهٔ آیین دست گذاری (تفویض روحانیت) خادمین خاصی را تعیین می کردند. این مراسم بعداً به آیین تبدیل شد، زیرا کسی را که به این سمت برمی گزیدند، در واقع شخص خاصی می شد. فرد روحانی به وسیلهٔ آیین دست گذاری به خدمت کلام خدا پذیرفته می شود.

حضرت عیسی مسیح به عنوان پیشوای واقعی روحانیان، حواریون و شاگردان خود را برگزید و وظیفهٔ تبلیغ کتاب مقدس را بر عهدهٔ آنان نهاد. حواریون و شاگردان آن حضرت نیز به نوبهٔ خود امور مذهبی خدمت به کلیسا را به عهدهٔ اسقف ها و روحانیان برگزیدهٔ خود نهادند و به آنها سفارش کردند که روحانیانی را برای امور مذهبی، دست گذاری کنند. آنها توصیه کرده اند که دقت شود افرادی که به عنوان کشیش دست گذاری می شوند، لیاقت این سمت را داشته باشند. آیین برگزیدن کشیشان، از حضرت عیسی مسیح و حواریونش نسل به نسل منتقل شده و به ما رسیده است و امروزه در کلیهٔ کلیساها جاری است.

اکنون حق دست گذاری در محدودهٔ اختیارات اسقف است. مراسم آیین دست گذاری در کلیسا صورت می گیرد. اسقف نخست لیاقت و شایستگی و آمادگی روحی و ذهنی فردی را که دست گذاری می شود، بررسی می کند، و سپس دعاهای مخصوص را می خواند و دستش را بر سر او قرار می دهد و از خداوند برای او طلب لطف و عنایت می کند. آنگاه فرد مزبور به کسوت کشیشان درمیآید و به دست اسقف تدهین و تبرک می گردد و پس از دریافت نام جدید، به عنوان کشیش دست گذاری می شود.

شرایط آیین دست گذاری. با در نظر گرفتن این موضوع که شخص پس از مراسم دست گذاری خود را وقف خدمات مذهبی و الهی و تربیت روحانی و دینی مردم می کند، لازم است که او از شرایط ذیل برخوردار باشد:

ـ دارای آمادگی فکری و مذهبی بوده و در زمینهٔ علوم تربیت معینی داشته باشد.

ـ دارای روحیهٔ خدمت و فداکاری و مخصوصاً سرشت و خمیرهٔ مذهبی باشد.

کشیش دست گذاری شده وظیفه دارد به مردم و کلیسا خدمت کند و به آنها مطالب روحانی عرضه نماید و مراسم مذهبی را انجام دهد.

در کلیسای ارمنی برای قشر روحانی، از لحاظ سمت و درجه، سلسله مراتبی معین شده است که به وسیلهٔ آن مقام و درجهٔ روحانیان تعیین می شود.

نویسنده: اسقف اعظم آرداک مانوکیان

مترجم: میشا هایراپطیان