آثار وضعی اعمال را جدی بگیرید

آیا اعمال ما اثر وضعی و تکوینی دارند؟

آثار تکوینی گناه را باید جدی گرفت؛ چه بسا در اثر اذیت و آزار یک حشره کوچک، بلایی در زندگی ما رخ دهد و ما را سردر گم کند، چه برسد به گناهان بالاتر و بزرگ تر که برای آن علاوه بر اثر وضعی عقاب اخروی هم وجود دارد.
اعمال ما در جهان علاوه بر اثر ظاهری که نتیجه مخصوص هر فعل است، یک اثر وضعی و تکوینی هم دارد. آثار وضعی در حین عمل درک نمی شوند اما یا در کوتاه مدت یا دراز مدت تاثیر خودش می گذارد.

شاید برای شما هم پیش آمده باشد و دیده باشید افرادی را که مشکلی در زندگی دارند اما نمی فهمند ریشه این مشکل از کجاست. دین به ما می آموزد که اعمال ما، چه اعمال پسندیده و چه نا پسند آثاری دارند که باید به آن ها توجه کرد.

معنای وضعی بودن اثر

وضع به معناي "قرار داد" است.
تكوِين به معني ‌ به وجود آوردن چيزى، به هستى در آوردن‌،است.
اثر وضعي و تكويني يك چيز است، در واقع دو تعبير از يك حقيقت است.
یكی از قوانین عامّ عالم طبیعت قانون علّت و معلول یا اثر و مؤثر و یا به عبارت دیگر قانون كُنش و واكُنش است. و این قانون به معنای این است كه هر پدیده‌ای در عالم علّتی دارد و امكان ندارد چیزی بدون علّت و مؤثر آفریده شده باشد و تمام اتّفاقاتی كه در جهان افتاده و می‌افتد از قانون فوق مستثنی نیست و آثار معاصی و توبه هم در حیطه این قانون طبیعی قرار می‌گیرد. یعنی توبه و معصیت هم باید آثار و تبعاتی داشته باشد و این آثار گاهی در دنیا ظاهر می‌شود و گاهی در آخرت.

تاثیرات وضعی مختلف

برخي از اعمال علاوه بر اثر روحی، تاثير تکوینی انها با هم مختلف است؛ مثلا بعضی اثر مستقيم روی سلامت انسان دارد ، به عنوان مثال رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) می فرمايند: «روزه بگيريد تا سالم شويد.»[1]
امام سجاد(علیه السلام) نيز فرمودند: حج و عمره بجا آوريد تا بدنهای شما سالم گردد.[2]
برخي از عبادتها سبب گشايش در زندگی و روزی فراوان مي شود.
مردی خدمت حضرت رسول رسيد و احضار داشت: دوست دارم ثروتمند شوم و وسعتي در زندگيم پيدا شود،ان حضرت فرمود: هميشه با طهارت باش تا روزی ات زياد شود.
برخی باعث طول عمر انسان می شود مثل صله رحم و صدقه .
ذکر این نکته لازم است که هرچند بعضی از اعمال هم اثر دنیوی دارند و هم اثر اخروی , اما باید دانست که بعضی از اعمال هم اثر آنها فقط در جهان بعد از مرگ ظاهر می شود یعنی در عوالم برزخ و قیامت.

تخیل فحشا هم نکنید

در روایتی هست از حضرت عیسی که به حواریون فرمودند: یاران من برادرم موسی به یارانش توصیه می کرد که زنا نکنید، فحشا نکنید، اما من بالاتر از این را می گویم؛ حتی در دل خود تخیل فحشا هم نکنید، تخیل فحشا را هم در ذهن خود نپرورانید چرا؟
چون کسی که تخیل فحشا می کند مانند خانه ای است که تازه رنگ شده و در آن خانه آتش روشن کنند. درست است که خانه را نمی سوزاند اما دود که می زند، سیاه که می کند.
تخیلات فحشا کم کم درون انسان را سیاه می کند. شاید از لحاظ فقهی گناه محسوب نشود، اما آدم را تاریک می کند.

نتیجه گیری

آثار تکوینی گناه را باید جدی گرفت؛ چه بسا در اثر اذیت و آزار یک حشره کوچک، بلایی در زندگی ما رخ دهد و ما را سردر گم کند، چه برسد به گناهان بالاتر و بزرگ تر که برای آن علاوه بر اثر وضعی عقاب اخروی هم وجود دارد.

پی نوشت ها:
[1]بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۶۷
[2] وسائل الشیعه. ج 11. ص 15.
منابع:
مرکز پاسخگویی به سوالات دینی
بخشی از سخنرانی حجت الاسلام مسعود عالی