حضرت سيّدالشهدا(ع) همانند ديگر امامان معصوم: هم در ظاهر و هم در باطن پاك و مطهّر بودند. ايشان در طول عمر مبارک‌شان همواره با وضو بوده و علاوه بر طهارت باطنی[1]، مراقب طهارت ظاهری خود نیز بودند و همواره خود را در برابر پروردگار مي‌ديدند و در شب عاشورا اين موضوع به خوبي متجلّی شده بود. حضرت به فرزند برومندشان، علي‌اكبر(ع) دستور داد تا مقداري آب تهيه كند. ايشان به همراه گروهي از اصحاب در پي آب رفتند و توانستند مقدار اندكي آب تهيه كنند. امام حسين(ع) ياران خود را جمع کرد و فرمود: «با اين مقدار آب غسل كرده و وضو بگيريد. لباس‌هايتان را نيز با اين آب شست‌وشو دهيد؛ چرا كه فردا زمان ملاقات با پروردگار است، چه زيباست كه با بدن پاك به ملاقات خداوند متعال برويم.»[2]
البتّه اين طهارت معاني و تفاسیر متعددی دارد. باید اشاره کرد که یکی از تفاسیر آن عبارت است از دست كشيدن از تمام تعلّقات دنيوي. اين طهارت يعني شست‌وشو دادن دل از هر آن‌چه غير خدا در آن بود؛ زیرا اين غسل در واقع طهارت فكر و قلب را در پي دارد. خداوند متعال آيات متعددی در مورد طهارت بيان مي‌كند که بیانگر اهمیّت این موضوع می‌باشد.[3]
در مورد پیوستگی طهارت با اهل بیت:، پروردگار در آیه شریفه: ﴿لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ[4]﴾
به بندگان خود گوشزد مي‌كند كه جز پاكان و مطهّران واقعی، كسي نمي‌تواند مفاهيم عرشي قرآن كريم و علوم ناب معصومان:را درك كند. در حقيقت قبله حقيقي، معصومان: هستند. اگر خداوند به انسان‌ها دستور داد تا رو به قبله نماز بخوانند، به اين سبب بود كه كعبه از خاك و گل ساخته شده و در شهر مكه مستقر است؛ در حالي كه معصومان: به حسب ظاهر در جايي مستقر نبودند و وجود و حقیقت مطهرشان باطن کعبه است. در حقيقت كعبه، بدل از اهل‌بيت: است. به عبارت ديگر اهل‌بيت: معنا و مفهوم باطن قبله و کعبه ظاهری مسلمانان هستند.[5]
كعبه يك سنگ سياهیست كه ره گم نشود
غسل در اشك مي‌زنند كه اهل طريقت گويند
(مهدی جابری)
با توجه به اين مطالب مي‌توان فهميد که انسان با ارتكاب معاصی و تداوم آن نمي‌تواند به حقيقت قرآن و اهل‌بيت: دست يابد و آن را درك كند.
حضرت سيّدالشهدا(ع) چون می‌خواستند یارانشان با پاكي بدن و طهارت دل، با خداوند ملاقات كنند به آنان امر كرد در شب عاشورا، خود را از تمام شوائب و آلودگی‌های دنيوي تطهير كرده تا با ارواح پاكيزه به سوي خدا بشتابند.
علاوه بر آنكه آن حضرت نزد پروردگار داراي ارج و مقام ويژه‌اي است، در ميان موجودات ديگر نيز سرآمد خوبي‌ها و زيبايي‌هاست. ايشان همان كسي است كه تمام موجودات عالم براي مصائب او اشك ريختند. امام صادق(ع) مي‌فرمايند: «تمام فرشتگان و همة موجودات آسمان‌ها و زمين، حتي پرندگان در هوا و ماهيان دريا براي جدّ بزرگوارم، اشك ريختند و ناله زدند.»[6]
امام صادق(ع) در روايتي دیگر مي‌فرمايد: «فرشتگان الهي همواره تا روز قيامت به زيارت حضرت سيّدالشهدا7 مشرف مي‌شوند.»[7]
-------------------------------------------------------------------
[1] . مفاتیح‌الجنان؛ زیارت وارث، «لم تُنَجِسُکَ الجاهلیهُ بِأنَجاسِها».
[2]. در کتاب الکامل ابن اثیر:4/60 چنین آمده است: «فلمّا دنوا من الحسين(ع) أمر فضرب له فسطاط ثم أمر بمسك فميث في جفنة ثم دخل الحسين(ع) فاستعمل النورة ووقف عبد الرحمن بن عبد ربة وبرير بن حضير الهمداني على باب الفسطاط وازدحما أيهما يطلي بعده فجعل يزيد يهازل عبد الرحمن فقال له والله ما هذه بساعة باطل فقال يزيد والله إن قومي لقد علموا أني ما أحببت الباطل شاباً ولا كهلاً ولكني مستبشر بما نحن لاقون والله ما بيننا وبين الحور العين إلا أن يميل هؤلاء بأسيافهم».
البتّه از اينكه ياران امام حسين(ع) در شب عاشورا غسل نموده‌اند در ميان تاريخ نويسان اختلاف است. در كتاب لهوف سيد بن طاووس، به مسأله غسل كردن امام حسين(ع) و يارانش اشاره نشده است. هم چنين در كتاب ارشاد شيخ مفيد نيز به اين مطلب اشاره نشده است؛ ولي در كتاب خصائص الحسينیه، شيخ جعفر شوشتري(صفحه 12) به غسل كردن امام حسين(ع) در شب عاشورا اشاره شده است. به طور کلّی كتاب‌هاي معتبر تاريخي به مسأله غسل آن حضرت(ع) و یارانش اشاره‌اي نكرده‌اند.
با وجود اختلاف در غسل نمودن امام حسين(ع) در شب عاشورا مي‌توان اين نتيجه را گرفت كه اوّلا: غسل كردن امام حسين(ع) و يارانش براي شهادت بوده و آنها می‌دانستند كه تا ظهر عاشورا به شهادت مي‌رسند و شهادت با غسل را براي ديدار معبود خود، بر همه چيز مقدم داشتند.
ثانياً: احتمال اين را نيز مي‌دادند كه فردا نيز همانند روزهاي گذشته، از شريعه فرات آب را به خيام برسانند، همان‌طور که حضرت عباس(ع) در روز عاشورا براي آوردن آب به طرف علقمه حركت نمود.
[3]. بعضي از اين آيات عبارتند از:
﴿لِيُطَهِّرَكُمْ وَ لِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ مائده(5): 6؛ شما را [از آلودگى ها] پاك كند و نعمتش را بر شما تمام نمايد تا سپاسگزاري کنید.
﴿إِنَّ الله يُحِبُّ التَّوَّابينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرينَ﴾ بقره(2):222؛ يقيناً خدا كسانى را كه بسيار توبه مى كنند و كسانى را كه خود را [با پذيرش انواع پاكى ها از همه آلودگى ها] پاكيزه مى كنند دوست دارد.
﴿فيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَ الله يُـــحِبُّ الْمُطَّهِّرينَ﴾ توبه(9):108؛ در آن مردانى هستند كه خواهان پاكيزگى [و طهارت جسم و جان ] هستند و خدا پاكيزگان را دوست دارد.
﴿إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ﴾ فاطر(35):10؛ حقايق پاك [چون عقايد و انديشه هاى صحيح ] به سوى او بالا مى رود و عمل شايسته آن را بالا مى برد.
﴿ضَرَبَ الله مَثَلاً كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماءِ﴾ ابراهیم(14):24؛ كه خدا چگونه مثلى زده است؟ كلمة پاك [كه اعتقاد واقعى به توحيد است ] مانند درخت پاك است، ريشه اش استوار و پابرجا و شاخه اش در آسمان است.
﴿ مَرْفُوعَةٍ مُطَهَّرَةٍ﴾ عبس(80)14؛ بلند مرتبه و پاكيزه.
﴿لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ﴾ واقعه(56):79؛ جز پاك‌شدگان [از هر نوع آلودگى ] به [حقايق، اسرار و لطايف ] آن دسترسى ندارند.
[4]. واقعه(56):79؛ جز پاك‌شدگان [از هر نوع آلودگى ] به [حقايق، اسرار و لطايف ] آن دسترسى ندارند.
[5]. روایاتی که در این زمینه وارد شده، حاکی از آن است که هدف از آمدن به مکّه، رسیدن به باطن کعبه امام است. قال رسول الله9:«مثل الإمام مثل الكعبة إذ تؤتي و لا تأتي»؛ بحارالأنوار :36/353؛رسول خدا9 فرمودند : امام همچون كعبه است كه بايد به سويش روند، نه آنكه (منتظر باشند تا) او به سوي آنها بيايد. خداوند سبحان می‌فرماید:﴿فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوي إِلَيْهِم﴾ ابراهیم(14):37؛ پس دل هاى گروهى از مردم را به سوى آنان علاقمند و متمايل كن. مراد از کعبه این است که مردم در اهل بیت:جمع شوند. امام کاظم7 می‌فرماید: «من زار قبر ولدي علي كان له عند الله كسبعين حجة مبرورة، قال: قلت: سبعين حجة؟قال : نعم وسبعين ألف حجة، قال: قلت: سبعين ألف حجة؟ قال: رب حجة لا تقبل من زاره...»؛ الکافی:4/549 حدیث 2. «تمام‌الحج لقاءِ‌الامام»
[6]. الكافي: 4/576، حدیث 2 .
[7] . مستدرك الوسائل: 10/ 262، حدیث 2.
برگرفته از کتاب آئین اشک و عزا در سوگ سیدالشهدا(ع) نوشته استاد حسین انصاریان
منبع : پایگاه عرفان