شریعت نیازمند حافظ، مبین و مبلّغ و مجری است از این روی در طول دوران نبوّت پیامبران برای خود جانشینانی داشتند و حتّی در دوران حیات خود نیز هرگاه به دلایلی از قوم و ملّت خود جدا می‌شدند، افراد شایسته‌ای را به جانشینی خود بر می‌گزیدند.
وصی آدم علیه‌السلام
پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:
«آدم از خدا می‌خواست که وصی صالحی برای او قرار دهد پس‌خداوند به او وحی کرد که: «من پیامبران را با نبوّت گرامی داشتم‌سپس گروهی را از میان خلقم برگزیدم و برگزیدگان آن‌ها را وصی‌قرار دادم». پس خداوند ـ تبارک و تعالی ـ به او وحی کرد: «ای‌آدم! به شیث وصیت کن» پس آدم به شیث ـ که همان پسرش هبة اللّه‌بود ـ وصیت کرد»[1].
وصی نوح علیه‌السلام
امام باقر علیه‌السلام فرمودند:
«چون وفات نوح فرا رسید به پسرش سام وصیت کرد و صندوق‌و آن‌چه در آن بود و وصیت را به او سپرد».
وصی موسی علیه‌السلام
امام صادق علیه‌السلام فرمودند:
«موسی علیه‌السلام به یوشع بن نون و یوشع بن نون به فرزند هارون وصیت‌کرد و به پسر خود و پسر موسی وصیت نکرد چرا که انتخاب باخدای متعال است و از میان آنان هر کسی را که بخواهد برمی‌گزیند»[2].
وصی عیسی علیه‌السلام
پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند:
«عیسی علیه‌السلام به آسمان بالا برده شد در حالی که از قومش پیمان گرفته بود که به وصیش شمعون بن حمون صفا وفادار بمانند»[3].
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز در دوران حیات خود همین روش را به کار می‌بست. بدین جهت همه مسلمانان معتقدند که پس از پیامبر باید کسانی که شایستگی خلافت و امامت را دارند این مسؤولیت را بر عهده گیرند.
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌فرمایند:
«ای علی! تو جانشین من بر امّتم در هنگام حیات و پس از مرگم هستی‌و نسبت تو با من همانند نسبت شیث با آدم علیه‌السلامو سام بانوح علیه‌السلام و اسماعیل با ابراهیم علیه‌السلام و یوشع با موسی علیه‌السلامو شمعون با عیسی علیه‌السلام
است. ای علی! تو وصی و وارث منی»[4].
در روایت دیگری فرمودند:
«وصی من علی بن ابی‌طالب است»[5].
[1] من لایحضره الفقیه : 4/175 حدیث 5402 .
[2] الکافی : 1/293 ، حدیث 3 .
[3] معانی الاخبار : 372 ، حدیث 1 .
[4] بشارة المصطفی : 58 ؛ بحارالانوار : 38/103 باب 61 ، حدیث 26 .
[5] من لایحضره الفقیه : 4/180 حدیث 5407 .