- آل عمران - جزء چهارم - سوره آل عمران

ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعَاسًا يَغْشَىٰ طَائِفَةً مِنْكُمْ ۖ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنْفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ ۖ يَقُولُونَ هَلْ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ مِنْ شَيْءٍ ۗ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ ۗ يُخْفُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ مَا لَا يُبْدُونَ لَكَ ۖ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ مَا قُتِلْنَا هَاهُنَا ۗ قُلْ لَوْ كُنْتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَىٰ مَضَاجِعِهِمْ ۖ وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ١٥٤ إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوا ۖ وَلَقَدْ عَفَا اللَّهُ عَنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ ١٥٥ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الْأَرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّى لَوْ كَانُوا عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا لِيَجْعَلَ اللَّهُ ذَٰلِكَ حَسْرَةً فِي قُلُوبِهِمْ ۗ وَاللَّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ١٥٦ وَلَئِنْ قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَحْمَةٌ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ ١٥٧

سپس بعد از آن اندوهِ [پی‌درپی،] خواب آرام‌بخشی بر شما فرود آورد که گروهی از شما را [که با پشیمانی از فرار به‌سوی پیامبر آمدید] فراگرفت، و گروهی وسوسۀ حفظ جانشان پریشان‌خاطرشان کرده بود [تاجایی‌که خوابشان نمی‌بُرد]، آنان دربارۀ خداوند بر اساس [فرهنگ زمان] جاهلیت گمان نادرست داشتند، [مانند این گمان که: چون پیروِ حق هستیم باید خداوند بدون قید و شرط پیروزی را نصیب ما می‌کرد! اما با آن شکست، در حقانیت اسلام و وعدۀ خدا به پیروزی، دچار تردید شده و] گفتند: [با این وضعِ آشفته‌ای که پیش آمده] آیا از پیروزی نصیبی به ما خواهد رسید؟! بگو: [سررشتۀ] همۀ امور به دست خداست، [ولی این‌گونه نیست که چون خدا وعدۀ پیروزی داده آن را بدون قید و شرط به‌دست‌آورید، پیروزی میوۀ شیرین استقامت و اطاعت از پیامبر و داشتن تقواست، و شکست معلولِ سستی و مخالفت با اوامر حق و پیامبر است.] آنان در دل‌هایشان چیزی را پنهان می‌کنند که برای تو آشکار نمی‌سازند، [در دل] می‌گویند: اگر [به سبب مسلمان‌بودنمان] نصیبی از پیروزی داشتیم در این‌جا کشته نمی‌شدیم، بگو: اگر شما در خانه‌های خود هم بودید کسانی که کشته‌شدن بر آنان مقرر شده بود مسلّماً به‌سوی آرامگاه‌های خود بیرون می‌آمدند، [این حوادثِ سخت] برای این بود که خداوند آنچه را [از نیتِ درست و نادرست] در سینه‌های شماست [در میدان عمل] بیازماید، و آنچه در دل‌هایتان [از عیوب و ناخالصی‌ها] است پاک سازد؛ و خداوند به اسرار و نیات باطن‌ها آگاه است‌ (١٥٤) همانا روزی که [در میدان اُحُد] دو گروهِ [مؤمن و مشرک] با هم روبه‌رو شدند کسانی از شما فرار [را بر قرار اختیار] کردند، جز این نیست که شیطان آنان را به سبب برخی از گناهانی که مرتکب شده بودند لغزانید، یقیناً خداوند از آنان درگذشت؛ زیرا خدا بسیار آمرزنده و بردبار است‌ (١٥٥) ای مؤمنان! مانند کفرپیشگان نباشید که دربارۀ برادران [ایمانی و نَسَبی] خود وقتی به سفری [برای امور دین] رفتند [و در سفر مُردند]، یا به جنگ رفته [و کشته شدند برای متزلزل‌کردن افراد] گفتند: اگر نزد ما [مانده] بودند نمی‌مردند و کشته نمی‌شدند، [شما به گفتار واهی و باطلِ آنان اعتنا نکنید] تا خداوند این گفتار را حسرتی در دل‌هایشان قرار دهد، [در آن زمان که برای آنان ثابت شود سفر و جهاد، علت و عامل مرگ و کشته‌شدن نیست، بلکه] خداوند است که به [اراده‌اش] زنده می‌کند و می‌میراند، و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست‌ (١٥٦) اگر در راه خدا کشته شوید یا بمیرید یقیناً آمرزش و رحمتی که از سوی خداوند نصیب شماست از آنچه آنان [در همۀ عمرشان از مال‌ومتاع دنیا] جمع می‌کنند بهتر است‌ (١٥٧)