جابر از شهيدان كربلا است كه در مآخذ گوناگون از وى با نام هاى جُناده، جابر، جبّار، جياد، حباب، حَيَّان، حَسَّان، حياة و عبادة ياد شده است. نام پدرش را نيز گروهى حارث و گروهى حرث نوشته اند. همچنين نسبت قبيله اى او را سلمانى و سلمانى ازدى گفته اند.
گويا وى در شمار كسانى است كه در عُذَيب الهِجَانات به محضر امام حسين عليه السلام شرفياب شدند؛ و حُرّ كه به فرمان ابن زياد مراقب امام عليه السلام و همراهانش بود، مى خواست آنان را دستگير و يا به كوفه برگرداند. ولى با مخالفت امام حسين عليه السلام مواجه گرديد و از اين كار صرف نظر كرد. امام عليه السلام با اين ياران تازه از راه آمده اش به گفت وگو پرداخت و اخبار كوفه را از آنان پرسيد و به وسيله اينان از شهادت فرستاده اش به كوفه، قيس بن مُسَهَّر صيداوى، آگاهى يافت.
برخى منابع متأخّر نقل كرده اند كه جابر از اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و امام على عليه السلام بوده و در جنگ صفين نيز حضور داشته است. همچنين او را از كسانى دانسته اند كه در كوفه با مسلم بن عقيل بيعت كرد و پس از دستگيرى و شهادت مسلم، مخفيانه از كوفه خارج شد و در بين راه، خود را به كاروان امام حسين عليه السلام رساند.
صبح عاشورا و در ابتداى كارزار، جابر و همراهانش، با شمشيرهايشان بر قلب سپاه دشمن حمله بردند، و پيكارى نمايان كردند. در جريان نبرد وقتى به محاصره درآمدند و ارتباطشان با يارانشان قطع گرديد، حضرت عباس عليه السلام به يارى شان شتافت و آنها را كه مجروح شده بودند، از محاصره رهانيد. هنگام بازگشت، بار ديگر دشمن به آنان نزديك شد و آنها نيز با تمام قدرت بر خَصم تاختند و پس از مبارزه اى دليرانه همگى در يك مكان به فيض عظيم شهادت نايل آمدند.
در زيارت منسوب به ناحيه مقدسه و همچنين زيارت رجبيّه، بر اين شهيد بزرگوار درود فرستاده شده است.
منبع : منبع: پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، پژوهشکده تحقیقات اسلامی.
