از نعمت هاى بزرگى كه حضرت حق به انسان عطا كرده زبان است ; آن هم زبانى كه مى تواند به وسيله آن سخن بگويد و آنچه را در ضمير دارد آشكار كند و اهداف و مقاصدش را به ديگران اعلام نمايد .زبان ، به همان صورت كه نيكى ها و حسناتش عظيم است زشتى ها و بدى هايش بزرگ و سنگين است ، تا جايى كه حكما درباره اين عضو گفته اند : اللِسانُ جِرمُه صَغير وَجُرمُه عَظيم . « زبان وزنش اندك و گناهش بزرگ است » زبان ، چنان كه محدث بزرگ ، فيلسوف خبير ، عارف عاشق ، ملا محسن فيض كاشانى در « محجة البيضاء » فرموده : قدرت ارتكاب نزديك به بيست گناه بزرگ را چون غيبت ، تهمت ، سخن چينى ، استهزاء به ديگران ، شايعه پراكنى ، دروغ ، فحش ، تحقير مردم و . . . دارد.قرآن جز ده نوع گفتار را به زبان اجازه نداده است . انسان اگر زبانش گوياى به آن ده نوع گفتار باشد ، خدا را با آن بندگى كرده ، و اگر گفتارى جز آن ده گفتار را داشته باشد آن را به گناه آلوده و در حقيقت شيطان را بندگى كرده است .
1 ـ قول حسن . 2 ـ قول احسن . 3 ـ قول عدل . 4 ـ قول صدق . 5 ـ قول كـريم . 6 ـ قـول لـيّن . 7 ـ قـول ايـمان . 8 ـ قـول سديد . 9 ـ قول معروف . 10 ـ قـول بليغ .
قول حسن ، خوش زبانى با مردم است .
قول احسن ، دعوت مردم به سوى خداست .
قول عدل ، شهادت و گواهى در دادگاه است .
قول صدق ، سخن راست و ذكر خير گذشتگان مؤمن در جامعه موجود است .
قول كريم ، سخن گفتن با پدر و مادر است.
قول لين ، سخن به وقت امر بمعروف و نهى از منكر است.
قول ايمان ، اقرار به يگانگى خدا و رسالت پيامبر است.
قول سديد ، سخن به صواب گفتن در هر جوّ و شرايطى است.
قول معروف ، سخن گفتن با ايتام و خانواده است.
قول بليغ ، سخن رسا و مؤثر و آميخته به موعظه و حكمت و برهان است.
انسان مى تواند با اين ده نوع گفتار به تجارتى وارد شود كه سودش را جز خدا كسى نمى داند .
بر گرفته از کتاب داستهانهای عبرت آموز استاد حسین انصاریان
