در صحنه ى باعظمت قيامت بيش از دو دسته ى دروگر وجود ندارد :
1 ـ دسته اى كه نگاهشان به دنيا ـ زمانى كه در دنيا بودند ـ نگاهى صحيح و درست بود ، و بر پايه ى آن نگاه ، دنيا را مزرعه ى آخرت به حساب آوردند ، و به همين سبب همه ى توان و همت خود را براى كاشتن بذر ايمان و عمل و اخلاق به كار گرفتند ، و در قيامت كِشته ى خود را كه به صورت خشنودى حق و بهشت جلوه مى كند درو مى كنند ، و تا ابد از اين محصول شيرين بهره مى گيرند .
2 ـ دسته اى كه نگاهشان به دنيا ـ زمانى كه در دنيا بودند ـ نگاهى باطل و نادرست بود و بر پايه ى آن نگاه ، دنيا را جز خانه اى براى خوش گذرانى و شكم چرانى و شهوت رانى نديدند ; و به همين خاطر همه ى توان و همت خود را براى پاشيدن بذر گناه و معصيت و تجاوز و ستم به كار گرفتند ، و در قيامت كِشته ى خود را كه به صورت خشم و نفرت حق و هفت دوزخ آشكار مى شود درو مى كنند ، و تا ابد از اين محصول تلخ و ناگوار را با ذلت و خوارى مى چشند ، و كسى هم آنان را براى نجات از اين وضع ناهنجار يارى نمى دهد ، و دست شفاعت به سويشان دراز نمى كند ، و بردارنده ى بارى بار آنان را به دوش خود برنمى دارد . چنان كه در قرآن مجيد آمده :( وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى ). و هيچ كس بار گناه ديگرى را به دوش نمى كشد .آرى ، قيامت روز عدل و انصاف و حساب و ميزان است ، و جز نور اسما و صفات حق و حسنات اخلاقى نورى در آن پرتوافشانى نمى كند . تمام قدرت و همه ى شوكت در آن روز در اختيار خداست ; و خدا در آن روز با همه ى بندگانش به عدل و داد و انصاف و لطف و كرم و محبت رفتار مى كند ، و كسى را مجبور نمى كند كه براى نجات كسى بارى از گناه آن كس را به دوش خود بردارد ، بلكه هر خلاف كارى در گرو اعمال خود است ، به جز اهل ايمان كه حرّ و آزادند و بارى بر دوش ندارند . در آن روز تمام وسايل نجات از بدكاران قطع مى شود ، و آنان براى رهايى خود از عذاب هيچ وسيله اى را نمى يابند . ولى اهل ايمان براى نجات سريع خود وسايلى چون ايمان و عمل و به ويژه حسنات اخلاقى و شفاعت شفيعان را در اختيار دارند .قرآن درباره ى بدكاران كه راهى به هيچ وسيله اى ندارند مى فرمايد :( إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوْا وَرَأَوُا الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الاَْسْبَابُ ) .آنگاه كه سردمداران ( كفر و شرك و سركشان و طاغوتيان و شاهان و قلدران ) از پيروانشان بيزارى مى جويند ; و عذاب را مشاهده كنند ، و ميانشان پيوندها ( و همه ى وسايل نجات ) بريده شود .
بر گرفته از کتاب زیباییهای اخلاق استاد حسین انصاریان
