حكايت نجات حر بن يزيد بر اثر بصيرت‏

حرّ بن يزيد رياحى كسى است كه با فكر كردن به حق برگشت، چرا كه گوينده اى در لشكر عمر سعد نبود كه حق را بگويد. خود او هم در سپاه امام نبود تا صداى حق را بشنود. پس، او تنها با كمك عقل توانست به سعادت برسد. عقل به انسان توجه لازم را مى دهد تا انسان از حال غفلت درآيد و با انديشه به اين نقطه برسد كه كارش باطل است. مگر بيدارى بيش از اين هم معنايى دارد؟

حر نيز با استفاده از فكر خود باطل را رها كرد و به حق گرويد و با اين كار، آبرويى عرشى و ملكوتى كسب كرد. اين انسان كوردل كه با نهيب انديشه بيدار شد، بعد كه خدمت امام حسين، عليه السلام، رسيد مورد احترام قرار گرفت و بنا شد با اذن آن حضرت به ميدان برود و از حق دفاع كند.

حر عرض كرد: يابن رسول اللّه، پيش از كشته شدن مطلبى از شما بپرسم؟ فرمودند: چه شده؟ گفت: دركوفه وقتى دستور دادند جلوى شما را بگيرم و دستور آنان را پذيرفتم، آماده سفر شدم. ناگاه، صدايى شنيدم كه گفت: اى حُر، تو را به بهشت بشارت مى دهم! اين صدا چه صدايى بود؟ امام فرمودند: صداى حق را شنيده اى. آن صدا تو را به بهشت بشارت داد و حال كه به ميدان مى روى به آن بشارت مى رسى.

البته، كسى مانند حر اين قدر لياقت دارد كه آن صدا را مى شنود، بقيه انسان ها هم اين صدا را در قرآن كريم مى بينند. خداوند در قرآن به تائبان واقعى وعده بهشت داده و درباره وعده خود فرموده است:

«إِنَّ اللَّهَ لا يُخْلِفُ الْمِيعادَ».

مسلماً، خدا خلف وعده نمى كند.

اين دليل بر اين حقيقت است كه اگر كسى، با جدايى از حق، به كور شدن ديدِ ملكوتى خود كمك كند، امكان درمان اين كورى وجود دارد كه مجموعه آن را در قرآن توبه نام كرده اند. «4» البته، توبه اين نيست كه بخواهيم پرونده آلوده گذشته مان را با گفتن أستغفر اللّه پاك كنيم، بلكه توبه فرآيند بسيار زيبايى دارد.

يكى از كارهاى جالبى كه علماى شيعه كرده اند و در ميان اهل سنّت نديده ام اين است كه براى موضوع توبه كتاب مستقل نوشته اند كه از جمله آن ها كتاب توبه مرحوم ملا محسن فيض كاشانى است. اگر كسى به اين كتاب دل بدهد، متوجه مى شود كه توبه چه پيكره باعظمتى دارد.

نقل است كه روزى، شخصى به امام صادق، عليه السلام، عرض كرد: مى خواهم توبه كنم! فرمود: بگذار اول من توبه را معنا كنم. بعد فرمودند: توبه يعنى بى دين مسلمان واقعى شود.

اگر فرد بى دينى بخواهد به اسلام بگرود، چه تحوّلاتى بايد در زندگى اش صورت دهد تا او را مسلمان بگويند؟ ابتدا، بايد از همسر خود كه نمى خواهد مسلمان شود دست بردارد؛ از بچه و شريك دست بردارد؛ شراب و گوشت خوك را بايد ترك كند؛ نماز بخواند و به مكه برود و خمس و زكات بدهد. اين شرط توبه است.