همسايه حضرت موسى در بهشت‏

حضرت موسى، عليه السلام، كه در پيشگاه خداوند ارزش والايى دارد، روزى به پروردگار عالم عرض كرد: خدايا، همسايه من در بهشت كيست؟ خداوند نشانى فردى را به او داد. حضرت طبق نشانى به مغازه قصابى رسيد و با خود گفت: اين مرد در بهشت همسايه من است؟ او كه شغلى معمولى دارد و شب و روز سروكارش با ساطور و چاقو و استخوان و گوشت است؟! مدتى كنار آن مغازه نشست تا سرّ آن سخن را فهم كند. ديد اين مرد قصاب به فقير همان گوشتى را مى‏دهد كه به غنى مى‏دهد. پس از پايان كار روزانه، حضرت به او گفت: اى مرد، مى‏خواهم امشب ميهمانت باشم! با خوشرويى گفت: در خدمت شما هستم! تشريف بياوريد! اين مرد تا آن روز موسى را نديده بود و او را نمى‏شناخت، بااين‏حال، او را به خانه برد و برايش شام تهيه كرد و موسى، عليه السلام، ميل فرمود.

مدتى بعد، حضرت به اين فكر افتاد كه وى شب را چگونه سر مى‏كند.

اما هرچه توجه كرد صداى مناجات و گريه‏اى از مرد نشنيد. فقط ديد او مرتب به اتاق مجاور مى‏رود و برمى‏گردد. موسى، عليه السلام، كه زمينه سؤال را مناسب مى‏ديد، فرمود: در آن اتاق به چه كارى مشغول هستيد؟

مرد قصاب در اتاق را باز كرد و پرده را كنار زد. موسى ديد گهواره‏اى از سقف آويزان است. مرد گفت: بيا درون گهواره را ببين! موسى، عليه السلام، پيرزنى خميده و كم‏وزن و صد واندى ساله را درون آن ديد. مرد گفت: اين خانم مادر من است. خودم غذا در دهانش مى‏گذارم؛ خودم او را تميز مى‏كنم؛ لباس‏هايش را مى‏شويم؛ او را به حمام مى‏برم و دائم هم به او مى‏گويم: من نوكر تو هستم و هر كارى از دستم بربياييد برايت انجام مى‏دهم!

موسى فرمود: آيا مرا مى‏شناسى؟ گفت: نه، ولى پيداست انسان محترم و با ادبى هستى. فرمود: به دين چه كسى هستى؟ گفت: به دين موسى بن عمران كه وجودم فداى او! گفت: اى مرد، من موسى بن عمران هستم.

ديروز از خداوند پرسيدم: همسايه من در بهشت چه كسى است؟ خدا نشانى تو را داد. تو بالاترين عبادت‏ها را انجام مى‏دهى كه به اين مادر نيكى مى‏كنى و مادر مادرت شده‏اى.

به راستى، عقل درباره اين حكم قرآن چه مى‏انديشد؟ غير از اين است كه عقل و حقيقت انسانى اين حكم را مى‏پسندد؟ عقل مى‏گويد: پدر و مادر همه عمرشان را صرف فرزندشان كرده‏اند و از هيچ تلاشى دريغ نكرده‏اند. پس، سزاوار هر نوع احسان و نيكى‏اى هستند؛ درحالى‏كه مردمان دور از عقل و حقيقت انسانى احسان و نيكى‏اى به آنان نمى‏كنند و اگر بين منافع مادى و احترام به پدر و مادرشان تداخلى پيش بيايد نفع مادى را برمى‏گزينند و چشم از اين دو منبع لطف و محبت برمى‏گيرند.