امام صادق(علیه السلام) فرمود: «خدا دعایى را که از دل غافل و بى خبر برخیزد، مستجاب نمى کند پس وقتى دعا کنى، از عمق دل به او روى آور (و دلت را با زبانت همراه گردان) و سپس به اجابت دعایت مطمئن باش.» (بحارالانوار ج 93، ص 305)
دعا به معنى «خواندن» است، خواندنى که به صورت نیایش و یا خواستن و طلب و درخواست مَدَد و نصرت و یاورى باشد.
انسان مرتبط با خدا مى کوشد از طریق دعا (راز و نیاز و مناجات و عبادت) به خدا نزدیک شود. وقتى با کسى آشنا شدى و ارتباط پیوسته شما زمینه اعتماد را فراهم ساخت و از دوستان صمیمى او به شمار آمدى، در هنگام نیاز به خانه اش مى روى. شرط دوستى را به جا مى آوری و میثاق و محبت را استوار مى سازی. او نیزدر را باز مى کند و شما را در اندرون پذیرایى می نماید و مورد لطف و عنایت ویژه قرار خواهد داد.
قرآن کسانى را که فقط در هنگام گرفتارى و مشکلات دعا مى کنند، مورد نکوهش قرار داده است: «وقتى به انسان گرفتارى و غمى روى مى آورد، ما را در هر حال (خواب و بیدارى، نشسته و ایستاده) بخواند و چون گرفتاریش را برطرف کنیم، برود (و از ارتباط خود با خدا از جهت کمیت و کیفیت بکاهد و گاهى قطع نماید، به گونه اى که) گویى اصلاً ما را براى گرفتارى که به او رسیده بود، نخوانده است!»(یونس (10) آیه 12)
در روایات مختلف آمده است؛ دعا مانند سلاحی بُرّنده و شمشیری کُشنده، انسان را از شرّ دشمن نگه داشته و او را از آسیب او نجات می دهد؛ مانند این که امام جعفر صادق (علیه السلام) به نقل از پدر بزرگوارش نقل می کند، رسول خدا فرمودند: «آیا شما را راهنمایى ننمایم به جنگ افزارى که شما را از دشمنانتان نجات داده و روزی هایتان را افزون گرداند؟» گفتند: بله. فرمود: «شب و روز پروردگارتان را بخوانید؛ زیرا به راستى که دعا، سلاح مومنان است»
امام صادق (علیه السلام) مى فرماید: «کسى که پیش دستى در دعا نکند و فقط در وقت نزول بلا دست به دعا بردارد، دعایش در آن وقت مستجاب نگردد و فرشتگان گویند: این آواز را نشناسیم». در روایت دیگرى آمده که «به او مى گویند: تا امروز کجا بودى؟!»(اصول کافى، ج 4، ص 219)
در اصول کافى آمده که خداوند به حضرت داوود (علیه السلام) فرمود: «مرا در روزهاى خوش و آسایش یاد کن تا من دعاى تو را در روزهاى گرفتارى و سختى اجابت کنم» (بحارالانوار، ج 93، ص 381)
این دعا به استجابت رسید
نقل می كنند مرحوم ملا محمد تقی مجلسی(ره)، شبی برای نماز شب از خواب برخواست پس از نماز به دعا مشغول شد، در دعا احساس كرد حال عرفانی مخصوصی پیدا كرده كه گوئی اگر دعا كند دعایش به استجابت می رسد، در این فكر بود كه چه دعای مفید و پربهره ای كند، ناگهان پسرش محمد باقر كه آن وقت كودك شیرخواری در گهواره بود به گریه افتاد، ملا محمد تقی متوجه محمد باقر شد و برای او این گونه «به این مضمون» دعا كرد:
خداوندا به این پسر، آن گونه توفیق عنایت فرما كه وقتی بزرگ شد، آثار و تعالیم پیامبر صلّی الله علیه و آله و امامان را تا آخرین حد امكان نشر بدهد و به جهانیان برساند.
این دعا به استجابت رسید و همانگونه كه او خواسته بود، پسرش بهترین توفیق را در نشر تعالیم و معارف و روایات اسلامی پیدا نمود، كه تألیفاتش از صد تألیف تجاوز می كند، از عربی و فارسی.
امام صادق (علیه السلام) مى فرماید: «کسى که پیش دستى در دعا نکند و فقط در وقت نزول بلا دست به دعا بردارد، دعایش در آن وقت مستجاب نگردد و فرشتگان گویند: این آواز را نشناسیم». در روایت دیگرى آمده که «به او مى گویند: تا امروز کجا بودى؟!»
دعا برای دیگران
شایسته است انسان برای دیگران، به ویژه پدر و مادر، خانواده و فرزندان، مومنان و افراد گرفتار دعا کند، چراکه دعا در حق دیگران به اجابت نزدیک تر و از موجبات برآورده شدن درخواست های داعی نیز هست. بر اساس روایات دعای گدر نیکوکار برای فرزند، فرزند نیکوکار برای پدر و... مستجاب است. همچنین طلب خیر برای دیگران، بازگشت دعای خیر برای داعی از جانب فرشتگان و مومنان گذشته و آینده، زدودن کینه از دل، نزول روزی و برکت و دفع پیشامدهای ناگوار، پاک شده گناهان و افزایش درجات را موجب می شود.
اگرچه تعمیم دعای خیر برای دیگران سنتی حسنه است، اما در آیات و روایات طلب غفران برای ستمکاران، کافر و مشرک نهی شده است، چراکه بقای ستمکار، در واقع وجود نافرمانی خدا در زمین خواهد بود.
برخی نتایج دنیوی دعا
اهمیت دعا آن قدر زیاد است که خدای متعال در کتاب آسمانی خود خطاب به پیامبر (صلی الله علیه و اله) می فرماید که به مردم بگوید: «اگر دعاى شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایى به شما نمی کند».[1] این عبادت با داشتن این مقدار اهمیت، طبیعتاً آثار معنوی و دنیوی زیادی دارد. برخی از آثار دنیوی آن به شرح زیر است:
1. دفع بلاها: یکی از خصوصیات عالم دنیا، وجود بلاها و مصیبت های متعدد و مختلفی است که گریبان گیر موجودات آن می شود. یکی از راه های دفع این بلاها، دعا کردن است. لذا امام صادق(ع) می فرماید: «هر کس که از بلایی ترسید، و سپس دعا کرد، خدا آن بلا را از او دور می کند».[2]
2. زیاد شدن روزی: یکی دیگر از آثار دعا، زیاد شدن روزی است. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در این باره می فرماید: «دعا، روزی را فراوان می کند».[3]
3. نجات از دشمن: در روایات مختلف آمده است؛ دعا مانند سلاحی بُرّنده و شمشیری کُشنده، انسان را از شرّ دشمن نگه داشته و او را از آسیب او نجات می دهد؛ مانند این که امام جعفر صادق(ع) به نقل از پدر بزرگوارش نقل می کند، رسول خدا فرمودند: «آیا شما را راهنمایى ننمایم به جنگ افزارى که شما را از دشمنانتان نجات داده و روزی هایتان را افزون گرداند؟» گفتند: بله. فرمود: «شب و روز پروردگارتان را بخوانید؛ زیرا به راستى که دعا، سلاح مومنان است».[4]
4. شفای دردها و بیماری ها: علاء بن کامل گوید: حضرت صادق (علیه السلام) به من فرمود: «بر تو باد به دعا؛ زیرا آن درمان هر دردى است».[5]
-------------------------------------------------------------------
[1]. فرقان، 77.
[2]. سید ابن طاوس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص 29، بوستان کتاب، قم، چاپ اول، 1406ق.
[3]. همان، ص 28.
[4]. ر.ک: همان.
[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 470
منبع : اسلام کوئیست
