لطفا منتظر باشید

"قرآن صاعد" یعنی چه؟

خداوند در قرآن از دعا به «عبادت» تعبیر کرده و به کسی که از روی تکبر و خودبزرگ‌بینی، دعا را ترک می‌کند، وعده دخول در جهنم را داده است.

آیت الله شاه‌آبادی، استاد عرفان حضرت امام خمینی(ره)، از دعا به «قرآن صاعد» تعبیر کرده‌اند. سرّ این تعبیر چیست و به چه معناست؟

«قرآن صاعد» تعبیری است که حضرت امام خمینی(ره) در بیان و بنان خود بارها از آن استفاده کرده‌اند. ایشان در سخنرانی خود در جمع اعضای جامعه اسلامی بانوان شمیران، به نقل از استاد عرفان خویش، حضرت آیت الله شاه آبادی، می‌گویند:
«بعض از مشایخ ما می فرمودند: قرآن، قرآن نازل است، آمده است به طرف پایین و دعا از پایین به بالا می‌رود، این قرآن صاعد است.»(1)

حضرت امام(ره) همچنین در جایی دیگر از از «صحیفه سجادیه» به عنوان «قرآن صاعد» یاد می‌کند و می‌فرماید:
«صحیفه کامله سجادیه، نمونه کامل قرآن صاعد است و از بزرگترین مناجات عرفانى در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابى است الهى که از سرچشمه نور اللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیاى بزرگ و اوصیاى عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهى مى‏آموزد.» (2) آری، کلام خدا، «قرآن» نازل است و دعای ما، «قرآن صاعد» كه بسوی او صعود می‌كنند؛« إِلَیْهِ یَصْعَدُ ٱلْكَلِمُ ٱلطَّیِّبُ...» (فاطر/10)

خداوند در قرآن از دعا به «عبادت» تعبیر کرده و به کسی که از روی تکبر و خودبزرگ‌بینی، دعا را ترک می‌کند، وعده دخول در جهنم را داده است؛ چنانکه می‌فرماید:
«ادْعُونی‏ أَسْتَجِبْ لَکُمْ إِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتی‏ سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرینَ»؛ پروردگار شما گفته است: «مرا بخوانید تا (دعاى) شما را بپذیرم! کسانى که از عبادت من تکبّر مى‏ورزند به زودى با ذلّت وارد دوزخ مى‏شوند!(غافر/60)

در این آیه به دو ارزش دعا اشاره شده است:

الف. ارزش مقدمی: انسان نیازها و حاجت‌هایی دارد. یکی از راه‌های رسیدن به حاجات، دعا است. دعا گره‌گشا است و درهای بسته را باز می‌کند، امواج گرفتاری‌ها را رد می‌کند هم برای بلایای طبیعی کار ساز است هم برای بلایای غیر طبیعی اعم از درونی و اخلاقی.

ب. ارزش ذاتی: دعا یک ارزش ذاتی هم دارد؛ زیرا یک نوع عبادت به حساب می‌آید و موجب تقرب به حضرت حق می‌شود، چه انسان در دعا به مقصود مورد نظر، برسد یا نرسد. خداوند دوست می‌دارد که انسان حالت دعا را درک کند و به ارزش ذاتی آن پی ببرد. از این رو، از متون روایی استفاده می‌شود که یکی از دلایل تأخیر استجابت دعا در همین نکته نهفته است.(3)

در این آیه «ادْعُونی‏ أَسْتَجِبْ لَکُمْ» به ارزش اول و «إِنَّ الَّذینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتی» به ارزش دوم نظر دارد.
در روایات نیز گاهی از دعا به عنوان بهترین عمل(4) زمانی به عنوان عبادت(5)، و زمانی دیگر به عنوان مخ و اساس عبادت(6) یاد شده است. در روایتی آمده است: مقام و منزلتی در پیشگاه خداوند وجود دارد که تنها با دعا می‌توان به آن رسید.(7)روشن است که در این‌گونه روایات به ارزش ذاتی دعا توجه شده است. (8)

 

پی‌نوشت‌ها:
[1].سخنرانی امام در تاریخ 21/4/59، حسینه جماران
[2]. صحیفه امام، ج21،ص209
[3]. حر عاملى، وسائل‏الشیعة، ج 7، ص61، مؤسسه آل البیت (ع) قم، 1409 هـ ق.
[4]. قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ: أَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی الْأَرْضِ الدُّعَاءُ»؛ کلینی، کافی، ج 2، ص 468، دار الکتب الإسلامیة تهران، 1365 هـ ش.
[5]. امام صادق فرمود: «فَإِنَّ الدُّعَاءَ هُوَ الْعِبَادَةُ»؛ حر عاملی، وسائل‏الشیعة، ج 7، ص 34.
[6]. پیامبر می‌فرماید: «الدُّعَاءُ مُخُّ الْعِبَادَةِ»؛ حر عاملی، وسائل‏ الشیعة، ج 7، ص 27.
[7]. امام صادق فرمود: «إِنَّ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْزِلَةً لَا تُنَالُ إِلَّا بِمَسْأَلَةٍ»؛ کلینى، کافی، ج 2، ص 467.

منبع :
نظرات کاربران (0)
ارسال دیدگاه