شعبان ماه بسيار شريفی است، و به حضرت سيد انبيا(ص) منتسب می‌باشد، و آن حضرت همه اين ماه را روزه می‌گرفت، و روزه آن را به ماه رمضان متّصل مي‌نمود، و می‌فرمودند شعبان ماه من است، هر که يک روز از اين ماه را روزه بدارد، بهشت بر او واجب مي‌شود. از امام صادق(ع) روايت شده است: چون ماه شعبان می‌رسيد حضرت زين‌العابدين(ع) اصحاب خود را جمع می‌کرد و می‌فرمود: ای اصحاب من، می‌دانيد اين چه ماهی است؟ اين ماه شعبان است، و حضرت رسول(ص) می‌فرمايد شعبان ماه من است، پس در اين ماه براي جلب محبّت پيغمبر خود، و براي تقرّب به سوي پروردگار خويش، روزه بداريد، به خدايی که جان علی‌بن الحسين(ع) به دست قدرت اوست، سوگند ياد می‌کنم از پدرم حسين‌بن علی(ع) شنيدم که فرمود: از اميرالمؤمنين(ع) شنيدم: هر که شعبان را براي جلب محبّت پيامبر، و تقرّب جستن به سوي خداوند روزه بدارد خداوند او را دوست بدارد، و در روز قيامت به کرامتش نزديک نمايد، و بهشت را بر او واجب گرداند.
شيخ از صفوان جمّال روايت کرده است که امام صادق(ع) به من فرمود: کسانی را که پيرامون و اطراف تو هستند به روزه شعبان وادار کن. گفتم: فدايت شوم، مگر در فضيلت آن چيزی می‌بيني؟ فرمود: آری رسول خدا(ص) هرگاه هلال شعبان را می‌ديد، به منادی دستور می‌داد تا در مدينه ندا کنند: ای اهل مدينه، من از جانب رسول خدا(ص) به سوی شما ارسال شده‌ام، آن حضرت می‌فرمايد: آگاه باشيد، به درستی که شعبان ماه من است، خدا رحمت کند کسی را، که مرا در ماه من ياري کند، يعني روزه بدارد آن را، سپس امام صادق(ع) چنين گفت: اميرالمؤمنين(ع) می‌فرمود: از هنگامی که شنيدم منادی رسول خدا(ص) در شعبان ندا داد، روزه شعبان از من فوت نشد، و تا زماني که زنده هستم به خواست خداوند از من فوت نخواهد شد. پس مي‌فرمود: روزه دو ماه شعبان و رمضان مايه توبه و آمرزش خداست. اسماعيل‌بن عبدالخالق روايت کرده است: نزد امام صادق(ع) بودم، ذکر روزه شعبان به ميان آمد، حضرت فرمود: در فضيلت روزه شعبان چنين و چنان است، تا جايي که انسان مرتکب قتل حرام مي‌شود، پس چنانچه شعبان را روزه بدارد، اين روزه به او سود مي‌رساند، و به خواست خداوند آمرزيده مي‌شود!
بعضي از اعمال مشترک اين ماه
اوّل: هر روز هفتاد مرتبه بگويد: «أًستَغفِرُاللهَ وَ أَسأَلُهُ التَّوبَهَ»
دوم: هر روز هفتاد مرتبه بخواند: «أَستَغفِرُاللهَ الَّذي لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الرَّحمنُ الرَّحيمُ الحَيُّ القَيُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَيهِ». در بعضي روايات «الحيُّ القَيُّومُ» پيش از «الرَّحمنُ الرَّحيمُ» است، و عمل به هر دو خوب است. و از روايات استفاده مي‌شود، که بهترين دعاها و ذکرها در اين ماه استغفار است، و هر که در هر روز اين ماه هفتاد مرتبه استغفار کند، مانند اين است که در ماه‌هاي ديگر هفتاد هزار مرتبه استغفار نمايد.
سوّم: در اين ماه صدقه بدهد، گرچه نصف دانه خرمايي باشد، تا حق‌تعالي بدن او را بر آتش دوزخ حرام کند. از امام صادق(ع) نقل شده است که از وجود مبارک ايشان درباره فضيلت روزه رجب سؤال کردند؟ فرمود: چرا از روزه شعبان غافل هستيد؟ راوي عرض کرد: يَابنَ رسول‌الله کسي که يک روز از شعبان را روزه بدارد، چه ثوابي دارد؟ فرمود: به خدا سوگند بهشت پاداش آن است، عرض کرد يَابنَ رسول‌الله بهترين اعمال در اين ماه چيست؟ فرمود: صدقه و استغفار، هر که در ماه شعبان صدقه دهد حق‌تعالي آن را رشد و نموّ دهد همان‌گونه که يکي از شما بچّه شترش را رشد مي‌دهد، تا آن که در قيامت، در حالي که به اندازه کوه احد شده باشد به صاحبش باز گردد.
چهارم: در تمام اين ماه هزار مرتبه بگويد: «لا إِلهَ إِلَّا اللهُ، وَ لا نَعْبُدُ إِلّا إيّاهٌ مٌخْلِصينَ لَهُ الدّينَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛ معبودي جز خدا نيست، و نپرستيم جز او را، در حالي که دين را براي او خالص کرديم، گرچه مشرکان را خوش نيايد».
اين ذکر پاداش بسياري دارد، از جمله اينکه در نامه عملش عبادت هزار ساله بنويسند.
پنجم: در هر پنجشنبه اين ماه دو رکعت نماز بجا آورد، در هر رکعت پس از سورة «حَمْد» صد مرتبه «قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ» خوانده و بعد از سلام نماز صد مرتبه صلوات بفرستد، تا حق‌تعالي هر حاجتي که در امر دين و دنيا دارد روا کند، و نيز روزه هر پنجشنبه اين ماه فضيلت بسيار دارد. روايت شده است که در هر پنجشنبه ماه شعبان آسمانها را زينت مي‌کنند، پس ملائکه عرض مي‌کنند، خداوندا! روزه‌داران اين روز را بيامرز، و دعاي آنان را اجابت فرما. در خبر نبوي است: هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بدارد، حق‌تعالي بيست حاجت از حوائج دنيا، و بيست حاجت از حوائج آخرت او را برآورد.
ششم: در اين ماه بسيار صلوات فرستد.
مفاتیح الجنان ترجمه استاد حسین انصاریان
