راز استغفار پيامبر اكرم(ص)

استغفار و توبه داراى مراتب و درجاتى متناسب با عاملان آن است. توبه گنه‏كاران از گناه است و توبه اهل سلوك از پرداختن به غير خدا و توجه به غير حق مى ‏باشد.

توبه و استغفار اولياى الهى و معصومان نيز مرتبه ‏اى بالاتر دارد. آنان چون مستغرق در ذات جميل الهى اند و توجه به مقام ربوبى - كه كمال مطلق است - دارند، وقتى به خود و اعمال خويش مى ‏نگرند؛ با تمام عظمت و بزرگى آن اعمال، آنها را در برابر عظمت بى نهايت الهى بسيار كوچك و مايه سرافكندگى و شرمندگى مى ‏بينند. مانند آنكه مهم‏ترين دارايى‏ اش مقدارى آب گل‏ آلود بود و آن را براى سلطان هديه برد و چون فر و شكوه شاهى را بديد از آنچه آورده بود سخت شرمسار و سرافكنده گرديد.

آرى امام على(ع) همان عبادتى را كه افضل از عبادت ثقلين است در برابر جمال و جلال الهى، برگ سبز درويش مى ‏بيند و سر به زير مى‏ افكند و اين خود يكى از عالى ‏ترين مراتب عبوديت مطلقه و فناى فى الله است. از طرف ديگر امام راحل در كتاب «آداب الصلاه» در شرح حديث نبوى «ليغان على قلبى و انى لاستغفرالله كل يوم سبعين مره» فرموده ‏اند: رو به ‏رو شدن با برخى مانند ابوجهل‏ ها و ابوسفيان ‏ها موجب كدورت مى ‏شدند و بر قلب پيامبر(ص) زنگار مى‏ زدند.

از اين رو حضرتش براى زدودن اين زنگار استغفار مى ‏فرستد. از اين رو مى‏ توان گفت استغفار براى اولياى الهى بيشتر جنبه دفع دارد و براى ما جنبه رفع دارد؛ يعنى ما استغفار مى‏ كنيم تا لغزش‏ هايى كه مرتكب شده ‏ايم بخشيده شود و آن‏ها استغفار مى‏ كنند تا نلغزند و اصلاً گناه سراغ آن‏ها نيايد علاوه بر اينكه نفس استغفار، براى ايشان عبادت است. آن بزرگان با عبادت و اطاعت درجات عصمت خويش را شدت مى ‏بخشند لذا استغفار و توبه در بالا رفتن درجات عصمت آنها دخالت دارد.