روزگار ، روزگار آدمهای كوچك و منافق بود
و ایمان تنها لقلقه ی زبانها بود، شاید برای نجات از اتهام بی دینی.
بذر ایمان در كویر یابس دلهای مردمان سخت تر از سنگ، هرگز نمی توانست به جوانه بنشیند و در سیاهی ظلمت و گمراهی این آدم نماها، گرگهای ایمان خوار ، زوزه می كشیدند
و در میان این قوم غافل، مردی به پهنه ی آسمان آبی با دلی به عرصه ی دریا، با زخمهای گونه گون، برخورده از دشنه ی عداوت این نامردْ مردم، آرام و استوار، برای رسالتی همچنان خون جگر می خورد.
آری، مرد داستان ما، همان بازمانده از طوفان خون، یادگار كربلا، حضرت سجاد بود.
روزی امام میان مردم نشسته بود و از حیرت مردم، كه در غفلت خود می لولیدند، دلش را سخت می فشرد، كه چراغ هست و اینان این چنین در بیراهه اند، تا آنكه لب به سخن گشود و فرمود :انسان نمى داند با مردم چه كند! اگر بعضى امور كه از پیامبر صلى الله علیه و آله شنیده ایم به آنان بگوییم ممكن است مورد تمسخر قرار دهند، از طرفى طاقت هم نداریم این حقایق را ناگفته بگذاریم !
ضمرة بن معبد، كلام امام تمام نشده، انگار بی تاب شنیدن كلام پیامبر باشد، گفت: شما آنچه شنیده اید بگویید!
امام با تأملی سنگین فرمود: مى دانید وقتى دشمن خدا را در تابوت مى گذارند، و به گورستان مى برند، چه مى گوید؟
حاضران گفتند: خیر!
و امام ادامه داد: فریاد می زند و به آنان كه او را بر دوشهای خود به سوی قبر مى برند مى گوید: آیا نمى شنوید؟ از دشمن خدا (شیطان) به شما شكایت دارم كه مرا فریب داد و به این روز سیاهم افكند و با آنكه وعده داده بود اما نجاتم نداد.
من شكایت دارم از دوستانى كه با من دوستى كردند و مرا خوار نمودند. من از اولادى كه حمایتشان كردم ولى مرا ذلیل كردند و نیز از خانه اى كه ثروتم را در آبادى آن خرج كردم ولى سرانجام، دیگران آنجا ساكن شدند، شاكی ام.
به من رحم كنید! این قدر عجله نكنید!
تا كلام امام به اینجا رسید، دل پر كینه و سیاه ضمرة دیگر تاب نیاورد و با خنده ای تلخ، حاضر جوابانه گفت :
اگر مُرده، بتواند به این خوبى صحبت كند، پس ممكن است حتى حركت كند و روى شانه حاملین بنشیند!
كام امام علیه السلام، به مزه تلخی كه ضمره پرانده بود، ناخوش شد و دلش از این همه شعوری كه در دل اینان نبود گرفت.
آنگاه رو به آسمان كرد و فرمود: خدایا! اگر ضمرة سخنان پیغمبر صلى الله علیه وآله را مسخره مى كند از او انتقام بگیر!
روزهای جاهلیت همچنان می گذشت، چهل روزی می شد كه دل امام از ضمره شكسته بود كه غلامش به دیدار امام آمد.
امام، كریمانه احوالش را پرسید و به او مهر ورزید.
و از كار و بارش پرسید و فرمود: از كجا مى آیى؟
غلام بی مقدمه، زبان گشود كه اربابم، ضمره از دنیا رفت و من اكنون ار مراسم خاكسپاری او می آیم.
غلام تاب نداشت، گویا در دلش حرفی بود كه می خواست سینه اش را شكافته و بیرون آید.
مگر او چه دیده بود؟
هرچه بود او را وا داشت كه بی درنگ ادامه دهد كه: وقتى او را در گور گذاشتند و خاك ریختند، او به زبان آمد و فریاد می زد.
من صدایش را می شناختم، خود او بود، مثل وقتی كه زنده بود.
من صدایش را شنیدم كه مى گفت :
واى بر تو ای ضمرة بن معبد! امروز هر دوستى كه داشتى خوارت كرد و عاقبت رهسپار جهنم شدى.
جهنمی كه پناهگاه و خوابگاه ابدى توست .
غلام از آنچه دیده بود سخت بی تاب بود، امام آرام و خاموش، چنانكه گویا عاقبت ضمره، پیش چشمانش بوده و از قبل می دانست!
آنگاه پندگیرانه از آنچه بر سر ضمره آمده بود فرمود: از خداوند مسألتِ عافیت دارم، زیرا سزاى كسى كه حدیث پیغمبر صلى الله علیه و آله را مسخره كند، همین است .
متن روایت:
عن علی بن إبراهیم، عن محمد بن عیسى، عن یونس، عن عمرو بن شمر عن جابر قال: قال علی بن الحسین علیه السلام: ما ندری كیف نصنع بالناس؟ إن حدثناهم بما سمعنا من رسول الله صلى الله علیه و آله ضحكوا، و إن سكتنا لم یسعنا.
قال: فقال ضمرة ابن معبد: حدثنا!
فقال: هل تدرون ما یقول عدو الله إذا حمل على سریره؟
قال: فقلنا: لا، فقال: إنه یقول لحملته "ألا تسمعون أنی أشكو إلیكم عدو الله خدعنی و أوردنی ثم لم یصدرنی، و أشكوا إلیكم إخوانا و آخیتهم فخذلونی، و أشكوا إلیكم أولادا حامیت عنهم فخذلونی، و أشكوا إلیكم دارا أنفقت فیها حریبتی فصار سكانها غیری، فارفقوا بی و لا تستعجلوا!
قال: فقال ضمرة: یا أبا الحسن إن كان هذا یتكلم بهذا الكلام یوشك أن یثب على أعناق الذین یحملونه.
قال: فقال علی ابن الحسین علیه السلام: اللهم إن كان ضمرة هزأ من حدیث رسولك فخذه أخذ أسف
قال: فمكث أربعین یوما ثم مات فحضره مولى له قال: فلما دفن أتى علی بن الحسین علیهما السلام فجلس إلیه،
فقال له: من أین جئت یا فلان؟
قال: من جنازة ضمرة فوضعت وجهی علیه حین سوی علیه فسمعت صوته و الله أعرفه كما كنت أعرفه وهو حی، یقول: ویلك یا ضمرة بن معبد الیوم خذلك كل خلیل، وصار مصیرك إلى الجحیم، فیها مسكنك و مبیتك و المقیل،
قال: فقال علی بن الحسین علیه السلام: أسأل الله العافیة هذا جزاء من یهزأ من حدیث رسول الله صلى الله علیه و آله.
كافی، ج 3، ص 234 و نیز: بحار الأنوار، ج 46، ص 142
