معرفی و نقد ترجمه‏های صحیفه‏‏ سجادیه

صحیفه سجادیه، مجموعه ای از ادعیه امام سجاد (ع) است كه بعد ازقرآن كریم و كتاب مقدس نهج البلاغه حاوی والاترین معارف الهی شمرده می شود. و به حق «اخت القرآن »، «انجیل اهل بیت (علیهم السلام ») و «زبور آل محمد (ص ») لقب یافته است. پیشوای چهارم بعد از حادثه خونین كربلا كه همه راهها را برای بیان حقایق مسدود یافت، با زبان دعا به ارشاد بشر پرداخته و تا ابد به جوامع انسانی رهنمودهای ارزنده ای ارائه می دهد; رهنمودهایی كه اندیشمندان سترگ و دانشمندان بزرگ را حیران ساخته است. تا جایی كه نگارنده اطلاع دارد، تاكنون 13 ترجمه از این كتاب ارزشمند به زبان فارسی صورت گرفته، كه به آنها اشاره می گردد:

• از ترجمه های مذكور با اذعان به مقام شامخ علمی مترجمان و تشكر از سعی آن بزرگان شماره های اول، دوم و پنجم نثری غامض دارد و به زبان روز نیست. ترجمه های چهارم، ششم، هفتم، هشتم،نهم و دهم به زبان روز بوده، از نظر صحت ترجمه نیز جای بحث ندارد.

• ترجمه شماره یازده نثری بسیار زیبا دارد; ولی از نظر صحت ترجمه قابل تأمل است. ترجمه شماره دوازده اثر مرحوم جواد فاضل را نمی توان ترجمه نامید. آن زنده یاد هرچه دل تنگش خواسته تحت عنوان ترجمه با نثری زیبا و ارزنده نگاشته است.

• ترجمه شماره سیزده نیز در یكی از مجلات تحقیقی مورد ایراد و اشكالات فراوان واقع گردیده و مترجمان محترم نیز تاكنون به نقد مزبور پاسخی نداده اند.

محققین معتقدند كه سند صحیفه سجادیه متواتر است. مرحوم آیت الله العظمی بروجردی (ره) رساله ای درباره سند صحیفه سجادیه و پاسخ به اشكالاتی كه بر سند آن وارد شده، نگاشته و در آن سلسله اجازات خود را نقل كرده است.

«كتاب شناس بزرگ » مرحوم علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی در كتاب ارزنده «الذریعة الی تصانیف الشیعه » از 66 شرح صحیفه سجادیه با ذكر مشخصات، نامبرده است. متفكر بزرگ «باقر شریف قرشی »،پس از نقل شرح های فوق، دو شرح دیگر را به آنها اضافه كرده است.

نگارنده نیز باید از شرحی كه اخیراً به زبان فارسی به نام «در دیار عاشقان » نوشته حجة الاسلام حسین انصاریان نشر یافته، یادكند.

بنابراین، تاكنون 69 شرح بر صحیفه سجادیه نگاشته شده است.

بر نگارنده است، جهت اطلاع خوانندگان محترم، به كتاب ارزنده «المعجم المفهرس لالفاظ الصحیفة الكاملة الامام علی بن الحسین زین العابدین (ع ») كه سید علی اكبر قرشی پدید آورده و نیز معجمی كه محقق و اندیشمند والا مقام مرحوم دكتر سید جواد مصطفوی تهیه كرده ولی هنوز به چاپ نرسیده، یاد كند.

از بعدی دیگر، ذكر نام كتاب «الدلیل الی موضوعات الصحیفة السجادیة » برای كسانی كه می خواهند این كتاب شریف را به شكل موضوعی مورد مطالعه قرار دهند، مفید و ضروری به نظر می رسد.

در خاتمه باید گفت: جای تأسف بسیار است كه ما نیز باید مانند یكی از محققان، از صحیفه سجادیه به عنوان «كتابی ناشناخته » تعبیر كنیم.

امیدواریم، مسئولان ذی ربط ترتیبی اتخاذ فرمایند، تا كنگره ای پیرامون این كتاب مقدس و بنیادی نیز در خصوص آن شكل گیرد.

               گفتند یافت می نشود جسته ایم ما                                    گفت آنك یافت می نشود آنم آرزوست

احمد باقریان - ماهنامه كوثر شماره32