آیا تا به حال برایتان پیش آمده که دغدغه‌ها و مشکلات زندگی آن قدر بر شما سخت گرفته باشند که بخواهید با کسی درد دل کنید؟ آیا تا به حال دوستی صمیمی داشته‌اید که باعث قوت قلب و دلگرمیتان شود و شنونده خوبی برای حرفهایتان باشد؛ و یا اینکه آیا تا به حال با کسی دوست بوده‌اید که باعث دلسردی، ناامیدی و یا کدورت خاطر شما باشد؟ آیا تا به حال با خود اندیشیده‌اید که چگونه می‌توان دوستی شایسته انتخاب کرد و اصولاً معیار انتخاب چنین دوستی چیست؟
اهمیت دوست و رفیق در زندگی به اندازه‌ای است که بر طبق سخنان بزرگان دانش و فرزانگان، هر انسانی را می‌توان از دوست و رفیقش شناخت. بلکه بالاتر از آن؛ یک دوست واقعی و خوب می‌تواند در تمام مراحل زندگی یار و یاور ما باشد و ما را در این مسیر، به سوی سرنوشتی نیکو راهنمایی کند. برعکس؛ یک دوست نامناسب که با معیارهای شایسته انتخاب نشده باشد، می‌تواند مانع پیشرفت انسان یا باعث پسرفت او گردد.
لذا این مطلب بسیار مهم است که با چه کسی دوستی می‌کنیم و از چه کسانی دوری می‌گزینیم. در باب دوست یابی و اهمیت پیدا کردن دوست و رفیق در زندگی، مطالب بسیاری گفته شده است. امامان معصوم علیهم‌السلام نیز بر این مطلب بسیار تاکید کرده‌اند و آن را مورد توجه خاص قرار داده‌اند. در همین خصوص، کلام زیبایی از امام سجاد علیه‌السلام نقل شده است که بخشی از معیارهای دوستی و دوست‌یابی را برایمان روشن می‌سازد.
امام سجاد علیه‌السلام به فرزند گرامی‌شان، امام باقر علیه‌السلام فرمودند:
« یا بنی انظر خمسة فلا تصاحبهم و لا تحادثهم و لا ترافقهم فی طریق فقلت یا ابه من هم قال ایاک و مصاحبة الکذاب فانه بمنزلة السراب یقرب لک البعید و یباعد لک القریب و ایاک و مصاحبة الفاسق فانه بایعک باکلة او اقل من ذلک و ایاک و مصاحبة البخیل فانه یخذلک فی ماله احوج ما تکون الیه و ایاک و مصاحبة الاحمق فانه یرید ان ینفعک فیضرک و ایاک و مصاحبة القاطع لرحمه فانی وجدته ملعونا فی کتاب الله عز و جل فی ثلاثة مواضع ؛
بپرهیز از همراهی و رفاقت با دروغگو؛ زیرا او به منزله سرابی است که دور را به تو نزدیک و نزدیک را از تو دور سازد؛
و بپرهیز از رفاقت با فاسق؛ زیرا او تو را بفروشد به لقمه‌ای از خوراکی یا کمتر از آن؛
و بپرهیز از رفاقت با بخیل؛ زیرا او تو را محروم می‌کند از مالش در وقتی که تو نهایت احتیاج را به او داری؛
و بپرهیز از رفاقت با احمق؛ زیرا او می‌خواهد به تو سود رساند (ولی به واسطه حماقتش) به تو زیان می‌رساند؛
و بپرهیز از رفاقت با کسی که قطع پیوند خویشاوندی کرده است زیرا من یافتم او را که در سه جای قرآن از رحمت خداوند به دور شمرده شده است.» (الکافی، جلد 2، صفحه 376)
آیةالله سیدهاشم رسولی محلاتی، كتاب چهل حدیث، جلد سوم، بااندكی تصرف
