بسم الله الرحمن الرحیم

«الحمدلله رب العالمین صلاة و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب الهنا و طبیب نفوسنا ابی القاسم محمد صلی الله علیه و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین و المعصومین المکرمین».

وحی به پیامبر(ص) در خصوص امیرالمؤمنین(ع)

اهل‌سنت کتاب مفصّلی به‌نام «تاریخ دمشق» دارند که مؤلف روایات فوق‌العاده مهمی را در این کتاب از طریق اسناد خودشان دربارهٔ شخصیت، عظمت، کرامت و بزرگی امیرالمؤمنین(ع) نقل می‌کند. تمام این روایات را هم از قول پیغمبر عظیم‌الشأن اسلام نقل کرده است. ازجمله، این روایت خیلی جالب و کم‌نمونه را نقل می‌کند که حضرت می‌فرمایند: «أوحي إليّ في عليّ» دربارهٔ علی‌بن‌ابی‌طالب به من وحی شد. وحی‌کننده کیست؟ معلوم است که چه کسی به انبیا وحی می‌کرده است! چه کسی به پیغمبر اکرم(ص) در این 23 سال وحی می‌کرده است! روشن است که کسی غیر از خدا صاحب وحی نیست. حضرت می‌فرمایند که به من دربارهٔ امیرالمؤمنین، علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) وحی شده است؛ چه‌چیزی وحی شده است؟

-امیرالمؤمنین(ع)، آقای همۀ مسلمان‌ها

«أنّه سَيّد الْمُسلمين» علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) یقیناً آقای همهٔ مسلمان‌هاست. «سید» یعنی پیشرو، آقا و بزرگ قوم؛ معنی‌اش این است که حق امیرالمؤمنین(ع)، حق ولایت و امامت و هر حق دیگری که خدا برای او قرار داده، بر تک‌تک مسلمانان از زمان خودش تا روز قیامت مقدّم است. بنابر این روایت که اهل‌سنت در تاریخ دمشق نقل می‌کنند، کسی عملاً و اعتقاداً حق ندارد کسی را بر امیرالمؤمنین(ع) مقدّم کند! اگر کسی را در اعتقاد مقدّم کند، ظلم سنگینی را مرتکب شده و اگر کسی را عملاً بر امیرالمؤمنین(ع) مقدم کند، ظلم سنگینی مرتکب شده است. امیرالمؤمنین(ع) بعد از پیغمبر اکرم(ص)، حاوی و جامع همهٔ ارزش‌های الهی و انسانی است و نباید کسی را بین او و پیغمبر(ص) فاصله انداخت. این ستم، ستم بسیار سنگینی است. این متن روایتی است که صاحب تاریخ دمشق نقل می‌کند؛ پیغمبر(ص) فرموده‌اند: به من وحی شده که علی آقای تمام مسلمان‌هاست؛ یعنی مقدّم بر همه‌چیز است.

-امیرالمؤمنین(ع)، امام و پیشوای متقین

«وَ إمٰامُ الْمُتّقين» و از جانب پروردگار عالم به من وحی شده که علی‌بن‌ابی‌طالب، رهبر و پیشوای پرهیزکاران عالم است. طبق معنایی که ائمه از اهل تقوا دارند، اینها کسانی هستند که در درجهٔ اول، خوددار از گناه و در مرحلهٔ بعد، مطیع پروردگار هستند؛ یعنی ویژگی اهل تقوا این است:اینان عبدالله هستند و به‌طور کلی از شیطان، شیطنت و ابلیس جدا هستند.

دوستان و عاشقان حقیقی پروردگار

-اهل تقوا و وفاداران به عهد، دوستان واقعی خداوند

پروردگار در قرآن مجید دربارهٔ اهل تقوا می‌فرماید: «إِنْ أَوْلِیٰاؤُهُ إِلاَّ اَلْمُتَّقُونَ»(سورهٔ أنفال، آیهٔ 34) دوستان و عاشقان واقعی من، گروه دیگری جز اهل تقوا نیستند. همچنین در آیهٔ 194سورهٔ بقره می‌فرماید: «وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللّٰهَ مَعَ اَلْمُتَّقِینَ» تقوا پیشه کنید و بدانید که یقیناً خدا در دنیا و آخرت همراه اهل تقواست. در آیهٔ دیگری نیز از قرآن می‌فرماید: «بَلیٰ مَنْ أَوْفیٰ بِعَهْدِهِ وَ اِتَّقیٰ»(سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ 76) کسی که وفادار به عهد و اهل تقواست.

-مصادیق عهد الهی

این عهد خدا چیست؟ یکی از عهدهای خداوند، امامت و ولایت است؛ چنان‌که از قول پروردگار در سورهٔ بقره خطاب به ابراهیم(ع) می‌خوانیم. وقتی ابراهیم(ع) عرض کرد که خدایا در ذریهٔ من هم امام انتخاب می‌شود، خطاب رسید: «لاٰ ینٰالُ عَهْدِی اَلظّٰالِمِینَ»(سورهٔ بقره، آیهٔ 124) بله امام انتخاب می‌شود، اما امام عادل و امام معصوم؛ این مقام باعظمت به آلودگان نمی‌رسد. عهد دیگر خدا، توحید است؛ یک عهد خدا هم قرآن است؛ یک عهد خدا نیز واجبات الهی است.

-سرانجام نیک پرهیزکاران و اهل تقوا

«مَنْ أَوْفي‏ بِعَهْدِهِ وَ اتَّقي‏ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقينَ»(سورهٔ آل‌عمران، آیهٔ 76) کسی که اهل وفای به عهد خدا و اهل تقواست، بداند و یقین داشته باشد که خداوند متعال عاشق اهل تقوا، یعنی عاشق پاکان، درستکاران، راستگویان و درست‌کرداران است. امیرالمؤمنین(ع) امام این گروه است. در سورهٔ مائده می‌خوانیم: «إِنَّمٰا یتَقَبَّلُ اَللّٰه مِنَ اَلْمُتَّقِینَ»(سورهٔ مائده، آیهٔ 27) من عمل را از اهل تقوا قبول می‌کنم. البته ما را دعوت نکرده‌اند که تقوای ما در حد انبیا و ائمه باشد؛ اما باید در حد ظرفیت وجودی خودمان از اهل تقوا باشیم. خداوند در آیهٔ 83 سورهٔ قصص می‌فرماید: «وَ اَلْعٰاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ» سرانجامِ نیک فقط برای پرهیزکاران است.

این‌طور که پیغمبر(ص) می‌فرمایند: به من وحی شده که علی امام متقین است؛ اگر اهل تقوا نبودیم، همهٔ ما -مرد و زن‌، جوان و پیر- با خواست و کمک خدا بیاییم در این ایام ولایت امیرالمؤمنین(ع) از اهل تقوا بشویم. با اهل تقوا شدن‌ نیز مأموم واقعی امیرالمؤمنین(ع) شده و به ارزش‌های تقوا در دنیا و آخرت برسیم.

قم-کاشان/ برنامهٔ حکیمانه/ ربیع‌الاول/ پاییز 1399ه‍.ش./ جلسهٔ سوم