بسم الله الرحمن الرحیم

«الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و اهل بیته الطیبین».

دوزخیان در کلام پروردگار

ما چند کتاب داریم که بعضی‌ از آنها نزدیک هشتصد صفحه، بعضی‌ها مقداری کمتر و بعضی‌ نیز متوسط‌ است که علمای بزرگ ما این کتاب‌ها را دربارهٔ احادیث قدسیه نوشته‌اند؛ یعنی خطاب‌های پروردگار به انبیا یا مردم که در کتب آسمانی نیامده است. در یکی از این احادیث قدسیه آمده که پروردگار می‌فرماید: ای فرزندان آدم، چه شد که جهنم و دوزخ پدید آمد؟ من ارحم‌الراحمین و رحمت بی‌نهایت هستم و پدیدآمدن دوزخ کار من نیست، بلکه کار خودتان است. این دوزخ جای چه کسانی است؟ 

الف) کل کافرین

«لِکُلِّ کافرٍ»، یعنی تمام کسانی که منکر حق و لجباز هستند و نمی‌خواهند واقعیات قابل‌فهم را قبول کنند، جایگاه آنها دوزخ است. 

ب) انسان بخیل

«وَ بَخیلٍ» دوزخ برای هر بخیلی است؛ علم دارد، هزینه نمی‌کند؛ آبرو دارد، هزینه نمی‌کند؛ قدرت دارد، هزینه نمی‌کند که با این علم، آبرو و قدرتش بندگان مرا نجات بدهد. ثروت دارد و این‌همه تهی‌دستِ مشکل‌دار، دختر و پسر در خانه مانده که هنوز ازدواج نکرده‌اند، بیماری که نمی‌تواند پول بیمارستان را بدهد؛ اینها را می‌بیند و هزینه نمی‌کند! 

ج) سخن‌چینان

«وَالنَمّام» و دوزخ جای سخن‌چینان است که بین زن و شوهر، دوتا رفیق، پدر و فرزند یا مادر و دختر را به‌هم می‌زنند.

د) عاق والدین

«وَعٰاقّ لِوالِدَین» و جای کسی است که حرف پدر و مادر را گوش نمی‌دهد؛ به حرف‌های درست و خواسته‌های به‌حق‌ آنها توجه نمی‌کند. 

ه‍) رباخوران 

«وَ آکِلِ الرّبا» پدید آمدن دوزخ دست خود مردم است و رباخور آتش خودش را فراهم کرده است. 

و) زناکاران

«وَالزّانی» زناکار آتشِ خودش را فراهم کرده است. 

ز) آلودگان به حرام

«وَ جٰامِعُ الْحَرام» آن‌کسی که از هیچ حرام خدا خودداری نمی‌کند، خودش این آتش را به‌وجود آورده است. 

ح) فراموش‌کنندگان قرآن

«و ناسِي القُرآن» آن‌کسی که کتاب خدا را که دستور زندگی درست است، پشت‌سر انداخته است.

ط) همسایه‌آزارها

«وَ موذِي الجِيـران» آن کسی که همسایه‌آزار است. خدا آتش‌افروز نیست، بلکه گنهکاران آتش‌افروز هستند.

آمرزش بندگان با توبه و عمل صالح

حالا آنهایی که به این گناهان آلوده هستند، چه خدای مهربانی که می‌فرماید: «إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً»(سورهٔ فرقان، آیهٔ 70) اگر واقعاً توبه کنند که هر گناهی توبهٔ مخصوص به خودش را دارد؛ مثلاً توبهٔ رباخوری این است که تمام پول‌های اضافهٔ گرفته‌شده از مردم را به مردم پس بدهد یا آن‌کسی که همسایه را آزار داده است، باید برود و عذرخواهی کند. 

نصایح دلسوزانۀ پروردگار به بندگان

بعد پروردگار با چه لحن مهربان، بامحبت و باعاطفه‌ای می‌فرماید: «فَارْحَمُوا أنْفُسَکم یَا عَبِیدِی» ای بندگان من، به خودتان رحم کنید و خودتان را درگیر آتش نکنید! «فَإِنْ الْأَبْدَانِ ضعیفةٌ» بدن هیچ‌کدام‌تان طاقت آتش دوزخ را ندارد. «وَ السَّفَرَ بَعِیدٌ» راه خیلی دور است، «وَ الْحَمْلُ ثَقِیلٌ» گناه بارِ بسیار سنگینی است، آن را برندارید و اگر گناهی دارید، با توبه بریزید. «وَ الصِّرَاط دَقِیق» راه باریک و دقیق است، «وَ النَّارِ لَظی» آتش شعله‌ور است و آتش مجرمان حرفه‌ای، کافران، بخیلان، سخن‌چینان، زناکاران و آنهایی که زکات خود را نپرداخته، توبه نکرده‌اند و مرده‌اند، فروزان است. «وَ الْمُنَادِی إِسْرَافِیل» آن‌کسی که شما را به ورود قیامت و بیرون آمدن از قبر دعوت می‌کند، اسرافیل است. حالا وقتی قیامت شد، قاضی و داور دادگاه قیامت کیست؟ «وَ الْقَاضِی رَبِّ الْعَالَمِینَ» بندگان من، قاضی پروردگار جهانیان است. آیا شما می‌توانید چیزی از گناهانتان را در دادگاه او پنهان کنید و به خدا هم دروغ بگویید؟ آیا می‌توانید به خدا هم بگویید که من زنا کرده‌ام، ربا نخورده‌ام، مال مردم را نخورده‌ام یا سخن‌چینی نکرده‌ام؟ اینها که در علم خدا منعکس است! خوب زندگی کنید، خوب بمیرید و خوب هم وارد قیامت بشوید.

قم-کاشان/ برنامهٔ حکیمانه/ ربیع‌الاول/ پاییز 1399ه‍.ش./ جلسهٔ سی‌ام