پیشوای هدایت و سرچشمه معرفت

پنجم شعبان مصادف است با میلاد باسعادت امام چهارم حضرت زین العابدین (ع). حضرت در سال ۳۶ هجری ولادت یافتند و ۵۷ سال زندگی کردند و دوران امامت ایشان ۳۴سال بود.
امام (ع) درواقعه کربلا حضور داشتند و همچون عمه خود زینب(س) در رساندن پیام عاشورا بسیار تلاش کردند. با این حال بیشتر اقدامات ایشان مربوط به دوره ثبات است که می توان از آن به دوره سازندگی هم یاد کرد. اهم اقدامات امام(ع) در این دوره عبارت اند از: ۱ - نشر مبانی اعتقادی و فرهنگی شیعه ۲- تربیت نیروهای صالح و کارآمد برای تشیع ۳ - افشای چهره امویان ۴- مبارزه با افکار و اندیشه های منحرف ۵- زنده نگه داشتن یاد واقعه عاشورا.
در همین دوران بود که حضرت (صحیفه سجادیه) را پدید آوردند کتابی که بیان گر رهنمودهای ایشان در قالب دعاست.
این کتاب پس از قرآن و نهج البلاغه از ارزشمندترین گنجینه های معارف اسلامی به شمار می رود. آیت ا... ممدوحی درباره ویژگی های این اثر ارزشمند در گفت وگو با خبرنگار ما گفت: صحیفه سجادیه را باید سرچشمه عرفان و سرچشمه معرفت بدانیم. در این کتاب ارزشمند دعاهای مختلف درباره موضوعات مختلف آمده است که همه دارای ارزش خاصی هستند و هرکدام درسی است درباره زندگی. دعاهای حضرت در برترین درجه از نظر بلاغت و فصاحت هستند. درواقع باید بگوییم که ایشان عالی ترین مفاهیم را در زیباترین لباس عرضه کرده اند و از هر نظر ممتاز هستند.
آیت ا... ممدوحی افزود: این دعاها برای آن هایی که اهل دل هستند و برای همه آن هایی که محبت اهل بیت را در دل دارند، بسیار الهام بخش است؛ این است که می بینیم از گذشته های دور، بزرگان زیادی تحت تاثیر این کتاب بوده اند و آن را همیشه می خوانده اند.
آیت ا... ممدوحی که از شارحان صحیفه سجادیه است افزود: صحیفه سجادیه حدودا شامل ۷۵ دعاست و از پرنسخه ترین کتاب های حدیثی هم به شمار می رود. آیت ا... ممدوحی در پایان با دعوت همه اهل دل به خواندن این کتاب گفت: آن هایی که تشنه شناخت هستند؛ آن هایی که می خواهند با خدای خود در ارتباط باشند باید از همین راهی که امام سجاد(ع) به ما نشان داد، حرکت کنند و من امیدوارم جوانان ما هم با تاسی به حضرت، خلوت خود را با دعاهای پرمغز حضرت سرشار از معنویت کنند. خبرگزاری شبستان نیز در مطلبی با اشاره کوتاهی به زندگی امام(ع) به ویژگی های صحیفه سجادیه پرداخته و آن را نجوای علم، اخلاق عقیده و سیاست خوانده است:
امام زین العابدین علیه السلام زمانی دیده به جهان گشود که زمام امور در دست جد بزرگوارش امام علی بن ابیطالب(ع) بود. آن حضرت سه سال از خلافت علوی و حکومت چندماهه امام حسن(ع) را درک کرد. امام سجاد(ع) در عاشورای سال ۶۱ هجری قمری حضور داشت و در آن واقعه به صورتی معجزه آسا نجات یافت و پس از شهادت پدرش امام حسین(ع) مسئولیت زمامداری شیعیان از جانب خدا برعهده او گذاشته شد و از آن روز تا روزی که به شهادت رسید با زمامدارانی چون یزیدبن معاویه، عبدا... بن زبیر، معاویه بن یزید، مروان بن حکم، عبدالملک بن مروان و ولید بن عبدالملک، معاصر بود.
امام سجاد(ع) در اوضاع ناگوار اجتماعی آن روز که ارزش های دینی دست خوش تغیییر و تحریف امویان قرار گرفته بود، مهم ترین کار خویش را در زمینه برقراری پیوند مردم با خدا با دعا آغاز کرد.
چنین بود که مردم تحت تاثیر حیات آن حضرت قرار گرفتند و شیفته مرام و روش او شدند و بسیاری از طالبان علم و دانش در مسلک راویان حدیث او درآمدند و از سرچشمه زلال دانش وی که برخاسته از علوم رسول خدا(ص) و امیرالمومنین(ع) بود، بهره ها جستند.
صحیفه سجادیه از گنجینه های ارزشمند دعاهای امامان(ع) است که دربردارنده برخی از دعاهای حضرت سجاد(ع) است. صحیفه سجادیه کانونی از معارف بلندالهی در ابواب مختلف است و در یک ارزیابی واقع بینانه می توان آن را ابزار رسای فرهنگی برای مقابله با هجوم فرهنگی دانست. در آن عصر بی تردید اگر این حرکت ارزشمند فرهنگی در کنار گستره فرهنگی دیگر امامان نبود این مهاجمان فرهنگی اثری از اسلام ناب محمدی(ص) باقی نمی گذاردند.
اهل دانش اذعان دارند که کتاب صحیفه سجادیه از نظر جایگاه ارزشی، سومین کتابی است که در صدراسلام پس از قرآن کریم و نهج البلاغه پدید آمده و مانند نسیم صبا در اطراف و اکناف عالم منتشر شده از این رو مردم آن را مورد اهتمام و توجه قرار داده اند. سراسر این کتاب پر از حقایقی است که خداوندسبحان هنگام خلوت آن را بر زبان آن حضرت(ع) روان ساخته است و هر کتاب دیگری که در این فن تنظیم یافته از این کتاب بهره و نصیبی برده است به طوری که دیگر دانشمندان کتب ادعیه خود را بر مبنای دعاهای این صحیفه به رشته تحریر درآورده اند.
دعاهای صحیفه علاوه بر حسن بلاغت و کمال فصاحت بر عالی ترین مضامین، عبارات و علوم الهی مشتمل است. زیبایی، شکوه و قدرت روحی که در تعبیرات روح پرور آن به کار رفته و طرق مختلفی که در اوقات گوناگون در مقام فروتنی و توسل در پیشگاه الهی و درود و ثنا بر خداوند انتخاب شده، خود بالاترین شاهد و دلیل است بر این که صدور آن از مقام امام معصوم(ع) قطعی است و احدی دست رد و انکار بر آن ننهاده و نام آن شهره آفاق است و فروغش بر اکناف جهان گسترده تا آن جا که هرگز شک و تردید در آن راه ندارد و گوهری است از معدن علوم امام سجاد(ع) بنابراین به خاطر جایگاه والایش بزرگان علم و ادب سه نام بر آن گذارده اند که گویای جایگاه رفیع این کتاب عظیم الشان است اخت القرآن، انجیل اهل بیت (ع)، زبور آل محمد(ص).
صحیفه سجادیه هرچند سراسر دعا و نیایش است و تمام مطالب آن به عنوان راز و نیاز انسان با پروردگار خویش ارائه شده ولی تامل و تحقیق در گستره مفاهیم و معارف آن به وضوح نشان می دهد که دعاهای آن فراتر از مناجات های فردی و رازونیازهایی است که یک انسان در خلوت تنهایی خود و در بحران مشکلات زندگی با خدای خویش دارد. مناجات های صحیفه در حقیقت نجوای علم، اخلاق، عقیده و سیاست است با روح موحدانی که در محراب عبادت و میدان جهاد و صحنه مبارزه با شیطان های درونی و برونی حضور دارند. امام سجاد(ع) از محراب، نیایش مکتبی سرشار از آموزش وپرورش پدید آورد و پست ترین خصلت ها و ارزنده ترین اندیشه ها را با لطافت و عطر مناجات درهم آمیخته و شیفتگان جمال حق را تا جایگاه شناخت حقایق اوج داده است.
صحیفه مدرسه ای است که معلم آن امام چهارم(ع) است و این معلم است که با این کتاب جهانیان را در تمام اعصار درس می دهد و هرکس را درحد توان و قدرتش و به اندازه تکلیف و استعدادش به مقامی که باید برسد می رساند. صحیفه دریای پرخروش فیض الهی است که لؤلؤ و مرجانش از شمار بیرون و اشیای پرقیمتش از حد شمارش خارج است. صحیفه آفتاب پرحرارت الهی است که از مشرق وجود حضرت زین العابدین(ع) برای تربیت وجود انسان ها طلوع کرده و تا ابد از فروغ بخشی باز نمی ماند.