در «مجمع البيان» در ذيل آيه:
[إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ]*.
مسلماً خدا اين كه به او شرك ورزيده شود نمى‌آمرزد، و غير آن را براى هر كس كه بخواهد مى‌آمرزد. و هر كه به خدا شرك بياورد، مسلماً گناه بزرگى را مرتكب شده است.
آمده است:
وحشى و يارانش پس از به شهادت رساندن «حمزه» عموى پيامبر به مكّه فرار كردند، سرانجام از عمل خود پشيمان شدند، نامه‌اى به پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نوشتند كه ما بر كرده خود پشيمانيم و علاقه‌منديم به آيين اسلام رو كنيم؛ ولى يكى از آيات قرآن مانع ماست آنجا كه مى‌فرمايد:
[وَ الَّذِينَ لا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ لا يَزْنُونَ].
و آنان كه معبود ديگرى را با خدا نمى‌پرستند، و كسى را كه خدا خونش را حرام كرده است، جز به حق نمى‌كشند، و زنا نمى‌كنند.
چون ما مرتكب گناهِ شرك و قتل و زنا شده‌ايم، اميد به رحمت نداريم.
در جواب نامه وحشى اين آيه نازل شد:
[إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ].
مگر آنان كه توبه كنند و ايمان آورند و كار شايسته انجام دهند كه خدا بدى‌هايشان را به خوبى‌ها تبديل مى‌كند.
پيامبر صلى الله عليه و آله شخصى را مأمور كرد تا به مكّه رفته و اين آيه را براى وحشى و يارانش بخواند. پس از آن كه از آيه مورد نظر با خبر شدند گفتند: اين شرطى شديد و تكليفى دشوار است، ما مى‌ترسيم از عمل كننده‌هاى اين آيه نشويم.
حق تعالى اين آيه را فرستاد:
[إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ]*.
مسلماً خدا اين كه به او شرك ورزيده شود نمى‌آمرزد، و غير آن را براى هر كس كه بخواهد مى‌آمرزد.
چون پيامبر صلى الله عليه و آله اين آيه را فرستاد گفتند: مى‌ترسيم از گروه [لِمَنْ يَشاءُ]* (براى كسى كه بخواهد) نباشيم.
در اين هنگام اين آيه نازل شد:
[قُلْ يا عِبادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ].
بگو: اى بندگان من كه [با ارتكاب گناه] بر خود زياده روى كرديد! از رحمت خدا نوميد نشويد، يقيناً خدا همه گناهان را مى‌آمرزد؛ زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است .
منبع : پایگاه عرفان