وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ إِلَي اللهِ تَعَالَي
اعتراف به گناه و درخواست توبه
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَحْجُبُنِي عَنْ مَسْأَلَتِكَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ ، وَ تَحْدُونِي عَلَيْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(1) خداوندا سه حالت مرا از درخواست نمودن از تو مانع مىشود و يك حالت مرا بدان تشويق مىكند.
﴿2﴾
يَحْجُبُنِي أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ ، وَ نَهْيٌ نَهَيْتَنِي عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَيْهِ ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَيَّ فَقَصَّرْتُ فِي شُكْرِهَا .
(2) آن سه كه باز مىدارند عبارتند از كارى كه به آن دستور دادى و من از انجام آن كوتاهى كردم و عملى كه از آن مرا نهى فرمودى و من به سويش شتافتم و نعمتى كه به من عنايت كردى و شكرش را بجا نياوردم.
﴿3﴾
وَ يَحْدُونِي عَلَى مَسْأَلَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلَى مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَيْكَ ، إِذْ جَمِيعُ إِحْسَانِكَ تَفَضُّلٌ ، وَ إِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِدَاءٌ
(3) و آن يك موردى كه مرا تشويق به طلب آمرزش از تو مىكند فضل و كرم توبه كسى است كه رو به درگاهت مىآورد و گمان نيك به سويت دارد زيرا همه احسانهايت به خاطر فضل و رحمت توست و جميع نعمتهايت ابتدايى و بدون مقدمه است.
﴿4﴾
فَهَا أَنَا ذَا ، يَا إِلَهِي ، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّكَ وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِيلِ ، وَ سَائِلُكَ عَلَى الْحَيَاءِ مِنِّي سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعيِلِ
(4) پس هم اينك اى خداى من به درگاه عزتت همانند فرد تسليم شده و ذليل ايستادهام و خجلت زده همانند دردمند عيالمند از تو تمنا مىكنم.
﴿5﴾
مُقِرٌّ لَكَ بِأَنِّي لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِكَ إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْيَانِكَ ، وَ لَمْ أَخْلُ فِي الْحَالَاتِ كُلِّهَا مِنِ امْتِنَانِكَ .
(5) الها اعتراف مىكنم كه در مواقع احسانت جز خوددارى از معصيت تو كارى نكردهام و در همه حالات محروم از لطف و كرم تو نبودهام.
﴿6﴾
فَهَلْ يَنْفَعُنِي ، يَا إِلَهِي ، إِقْرَارِي عِنْدَكَ بِسُوءِ مَا اكْتَسَبْتُ وَ هَلْ يُنْجِينِي مِنْكَ اعْتِرَافِي لَكَ بِقَبِيحِ مَا ارْتَكَبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِي فِي مَقَامِي هَذَا سُخْطَكَ أَمْ لَزِمَنِي فِي وَقْتِ دُعَايَ مَقْتُكَ .
(6) پروردگارا آيا اقرارم نزد تو به زشتى آنچه انجام دادهام به حالم سودى دارد؟ و آيا اعترافم به درگاه تو به قبح آنچه مرتكب شدهام مرا نجات مىبخشد؟
يا اينكه واقعا سزاوار سخط و غضب تو هستم و يا اينكه در هنگام دعا كردنم دشمنى تو با من همراه بوده است؟!
﴿7﴾
سُبْحَانَكَ ، لَا أَيْأَسُ مِنْكَ وَ قَدْ فَتَحْتَ لِي بَابَ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ ، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ .
(7) منزهى تو، مايوس از رحمتت نمىشوم. خودت باب توبه را به رويم گشودهاى! بلكه مىگويم، همانند گفتار بندهى ذليلى كه بر نفس خويش ظلم كرده و حرمت پروردگارش را رعايت نكرده است.
﴿8﴾
الَّذِي عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ ، وَ أَدْبَرَتْ أَيَّامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّى إِذَا رَأَى مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَايَةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ ، وَ أَيْقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِيصَ لَهُ مِنْكَ ، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْكَ ، تَلَقَّاكَ بِالْإِنَابَةِ ، وَ أَخْلَصَ لَكَ التَّوْبَةَ ، فَقَامَ إِلَيْكَ بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِيٍّ ، ثُمَّ دَعَاكَ بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِيٍّ .
(8) همانگونه گناهانش بزرگ و رو به فزونى است و روزگار بر او پشت كرده و بخت برگشته است تا آنجا كه مىبيند وقت كار كردن تمام شده و عمر به پايان رسيده و يقين پيدا كرده كه هيچ راه چاره و گريزگاهى از جانب تو ندارد به همين جهت با گريه و زارى به تو روى آورده و توبه را برايت خالص گردانيده و به درگاهت ايستاده و با قلبى پاكيزه و بىآلايش و با صدايى لرزان و آرام تو را مىخواند.
﴿9﴾
قَدْ تَطَأْطَأَ لَكَ فَانْحَنَى ، وَ نَكَّسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَى ، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْيَتُهُ رِجْلَيْهِ ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّيْهِ ، يَدْعُوكَ بِيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ، وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ ، وَ يَا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ ، وَ يَا مَنْ عَفْوُهُ أَكْثَرُ مِنْ نَقِمَتِهِ ، وَ يَا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ .
(9) در حالى كه قد خميده شده و سر به زير انداخته و كج گشته و از خوف و خشيت تو پاهايش مىلرزد و اشك ديدگانش بر صورتش روان است. اينگونه دعا مىكند: اى مهربانترين مهربانان و اى كسى كه طالبان رحمتش هماره به او روى مىآورند و اى مهربانترين فردى كه استغفاركنندگان دورش مىگردند و اى آنكه عفو و بخشش او بيش از خشم و بلايش مىباشد و اى كسى كه رضايش از سخطش فراوانتر است.
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ ، وَ يَا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ ، وَ يَا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ يَا مَنْ رَضِيَ مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْيَسِيرِ ، وَ يَا مَنْ كَافَى قَلِيلَهُمْ بِالْكَثِيرِ ، وَ يَا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ ، وَ يَا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَى نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ .
(10) و اى آنكه با گذشت خويش بر آفريدههايش منت گذارده و اى كسى كه بندگانش را به قبول توبه عادت داده و به وسيله توبه مفاسدشان را اصلاح فرموده و عمل كمشان را قبول كرده و به همان كار اندكشان پاداش فراوان داده و استجابت دعايشان را ضمانت نموده و بر خود واجب كرده است كه بدانها طبق وعدهاش از جانب فضلش بهترين پاداش را عطا فرمايد.
﴿11﴾
مَا أَنَا بِأَعْصَى مَنْ عَصَاكَ فَغَفَرْتَ لَهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْكَ فَقَبِلْتَ مِنْهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَيْكَ فَعُدْتَ عَلَيْهِ .
(11) الها من گناهكارتر از آنكه تو را مخالفت كرده و او را بخشيدهاى نيستم و سزاوار سرزنش بيشتر از كسى كه به درگاهت عذر آورده و عذرش را پذيرفتهاى نمىباشم و ستمكارتر از كسى كه در محضرت توبه كرده و توبهاش را پذيرفتهاى نيستم.
﴿12﴾
أَتُوبُ إِلَيْكَ فِي مَقَامِي هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَى مَا فَرَطَ مِنْهُ ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ ، خَالِصِ الْحَيَاءِ مِمَّا وَقَعَ فيِهِ .
(12) بنابراين در اين حال به پيشگاهت توبهاى مىكنم كه نسبت به آنچه انجام دادهام پشيمان و از حاصل كار نگران و از آنچه اتفاق افتاده خجالت زدهام.
﴿13﴾
عَالِمٍ لَيْكَ، بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِيمِ لَا يَتَعَاظَمُكَ ، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِيلِ لَا يَسْتَصْعِبُكَ ، وَ أَنَّ احْتِمالَ الْجِنَايَاتِ الْفَاحِشَةِ لَا يَتَكَأَّدُكَ ، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِكَ إِلَيْكَ مَنْ تَرَكَ الاِسْتِكْبَارَ عَلَيْكَ ، وَ جَانَبَ الْاِصْرَارَ ، وَ لَزِمَ الاِسْتِغْفَارَ .
(13) خدايا اين را مىدانم كه گذشت تو از گناهان بزرگ، برايت بزرگ نيست و صرف نظر از لغزش سنگين، برايت سخت نمىباشد و ناديده گرفتن جنايات آشكار، برايت گران نيست و اين را نيز مىدانم كه محبوبترين بندگان نزد تو كسى است كه بر تو طغيان نكند و از اصرار بر گناه اجتناب نمايد و ملازم با استغفار و توبه باشد.
﴿14﴾
وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِنْ أَنْ أَسْتَكْبِرَ ، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُصِرَّ ، وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا قَصَّرْتُ فِيهِ ، وَ أَسْتَعِينُ بِكَ عَلَى مَا عَجَزْتُ عَنْهُ .
(14) و من از كسى كه بر تو طغيان كند بيزارم و از كسى كه اصرار بر گناه مىكند به تو پناه مىبرم و نسبت به آنچه كوتاهى كردهام طلب عفو مىنمايم و دربارهى آنچه كه از انجام آن ناتوانم از تو كمك مىخواهم.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي مَا يَجِبُ عَلَيَّ لَكَ ، وَ عَافِنِي مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ ، وَ أَجِرْنِي مِمَّا يَخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ ، فَإِنَّكَ مَلِيءٌ بِالْعَفْوِ ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ ، لَيْسَ لِحَاجَتِي مَطْلَبٌ سِوَاكَ ، وَ لَا لِذَنْبِي غَافِرٌ غَيْرُكَ ، حَاشَاكَ
(15) بار الها بر محمد و آل او درود فرست و آنچه از حقوق خود بر من لازم فرمودى به كرمت ببخش و از آنچه كه باعث شد، مستوجب عذابت گردم عافيتم ده و از هر چه كه گنهكاران را مىترساند پناهم ده چرا كه تو لبريز از عفو و بخششى و كانون اميد و رحمتى و شهرهى گذشت و اغماضى و براى گرفتن حاجتم جز درگاهت وجود ندارد و براى آمرزش گناهم بخشندهاى غير تو نيست. و محال است كه غير از اين باشد.
﴿16﴾
وَ لَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي إِلَّا إِيَّاكَ ، إِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اقْضِ حَاجَتِي ، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِي ، وَ اغْفِرْ ذَنْبِي ، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِي ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
(16) الها من براى خود جز از تو هراسى ندارم چرا كه فقط تو سزاوارى براى ترسيدن و تو سزاوارى كه عفو فرمايى. بر محمد و آل او درود فرست و حاجتم را برآورده و خواستهام را ادا كن و از گناهم درگذر و مرا از نگرانى درونى امان بده كه تو بر همه چيز توانايى و اين كار برايت آسان است. اى خداى جهانيان دعايم را مستجاب كن.