بسم الله الرحمن الرحیم

«الحمدلله رب العالمین صلاة و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب الهنا و طبیب نفوسنا ابی القاسم محمد صلی الله علیه و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین و المعصومین المکرمین».

تناسب عظمت حادثۀ کربلا با عظمت ابی‌عبدالله(ع)

همهٔ ما تقریباً این حقیقت را می‌دانیم و نسبت به آن معرفت و شناخت داریم که هر چیزی که به شخصی منتسب است، عظمتش را از عظمت آن شخص کسب می‌کند. وجود مبارک حضرت سیدالشهدا(ع) بنا به گفتهٔ یکی از حکیمان، «عظیم‌العظما»، یعنی بزرگ تمام بزرگان جهان که از نظر شخصیت و عظمت گلِ سر سبد است. عظمت حادثه‌ای که در کربلا برای ایشان ایجاد کردند، متناسب با عظمت خودشان است. خودشان بزرگ بودند و حادثه‌شان هم بزرگ است. خودشان از نظر عظمت در عالم ماندگار هستند، مصیبتشان هم ماندگار است و هرگز آتش این حادثه سرد نخواهد شد.

گریۀ جمیع مخلوقات در شهادت ابی‌عبدالله(ع)

لذا وجود مبارک امام صادق(ع) در رابطه با عظمت حادثهٔ کربلا می‌فرمایند: «وَبَكىٰ لَهُ جَمِيْعُ الْخَلائِقِ» وقتی این حادثه اتفاق افتاد، نه فقط انسان‌ها، بلکه آنچه خدا آفریده بود، برای حضرت ابی‌عبدالله‌الحسین(ع) گریه کرد. امیرالمؤمنین(ع) به حضرت حسین(ع) فرمودند: پدرم فدای تو که گویا می‌بینم بعد از حادثهٔ کربلا، وحشی‌های بیابان (حیوانات) به‌طرف قبرت گردن می‌کشند و برای تو عزاداری می‌کنند. زین‌العابدین(ع) نیز در سخنرانی مسجد شام فرمودند: مردم! شما کسی را کشتید که همهٔ مخلوقات، از پرندگان فضا، ماهیان دریا، درختان و سنگ‌ها تا عوالم بالا و زمین برای او گریه کرده‌اند.

-گریۀ آسمان‌ها و زمین‌

امام صادق(ع) در ادامهٔ این روایت می‌فرمایند: «وَبَكَتْ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرَضُونَ السَّبْعُ» تمام آسمان‌ها و زمین‌ گریه کرده‌اند. مگر آسمان و زمین گریه دارند؟ ما گریه‌شان را حس نمی‌کنیم، ولی قرآن مجید می‌فرماید: عده‌ای بر اثر بدکاری‌هایشان به هلاکت رسیدند، «فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ»(سورهٔ دخان، آیهٔ 29) آسمان و زمین برایشان گریه نکردند. از مفهوم آیه استفاده می‌کنیم که آسمان و زمین هم گریه دارند، اما برای ستمگران هلاک‌شده گریه نکرده‌اند و تنها برای خوبان ممتاز عالم، در مرگ‌ و مصائبشان گریه کرده‌اند.

-گریۀ موجودات آسمان و زمین

«وَمَا فِيهِنَّ وَمَا بَيْنَهُنَّ» این خیلی عجیب است که امام ششم می‌فرمایند: آنچه موجود در آسمان‌ها و زمین بود، همه برای ابی‌عبدالله(ع) گریه کرده‌اند.

-گریۀ مأموران پروردگار در بهشت و دوزخ

«وَمَنْ يَتَقَلَّبُ فِي الْجَنَّةِ وَالنَّارِ» و آنهایی که در بهشت و دوزخ زیرورو می‌شوند و رفت‌وآمد دارند، حالا از مأموران پروردگار یا اهل بهشت هستند، همه برای ابی‌عبدالله(ع) از عظمت مصیبت واردشده بر او گریه کرده‌اند.

-گریۀ موجودات غیبی و شهودی

«مِنْ خَلْقِ رَبِّنا وَمَا يُرىٰ وَمَا لَايُرىٰ» از آفریده‌های پروردگارمان، چه آنهایی که با چشم قابل‌دیدن هستند و چه آنهایی که قابل‌دیدن نیستند، گریه کرده‌اند.

سفارش ائمه به گریۀ بر ابی‌عبدالله(ع)

اگر ما برای وجود مقدس ابی‌عبدالله(ع) گریه کنیم، با تمام موجودات عالم در عزا برای ابی‌عبدالله(ع) شرکت کرده‌ایم. آن‌کسی هم که گریه ندارد، امام صادق(ع) می‌فرمایند که اگر اشک ندارد، تباکی کند. یک چشمی هست که اشک ندارد، عیبی ندارد و نمی‌شود به او عیب گرفت؛ ولی خودش را به شکل گریه‌کنندگان دربیاورد تا با تمام موجودات عالم برای گریهٔ بر حضرت سیدالشهدا(ع) شریک شود. این گریه دستور است و از پیغمبر اکرم(ص) تا امام زمان(عج) بر گریهٔ بر ابی‌عبدالله(ع) دستور داده شده است.

خیلی عجیب است که روایات فراوان ما می‌گوید: تمام انبیای الهی برای ابی‌عبدالله(ع) گریه کرده‌اند؛ حتی مؤمنین گذشته، فرشتگان و فرشتگان مقرب برای ایشان گریه کرده‌اند. در «تفسیر علی‌بن‌ابراهیم»، «نورالثقلین»، «برهان» و دیگر تفاسیر آمده است که جبرئیل از طرف خدا برای حضرت آدم(ع) روضه خواند، هم آدم گریه کرد و هم خود جبرئیل. پس گریه کردن بر ابی‌عبدالله(ع)، مشارکت با همهٔ موجودات غیبی و شهودی عالم است. این عظمت ابی‌عبدالله(ع) و عظمت گریهٔ بر اوست.

قم-کاشان/ برنامهٔ حکیمانه/ ربیع‌الاول/ پاییز 1399ه‍.ش./ جلسهٔ چهاردهم