بسم الله الرحمن الرحیم

«الحمدلله رب العالمین صلاة و السلام علی سید الانبیاء و المرسلین حبیب الهنا و طبیب نفوسنا ابی القاسم محمد صلی الله علیه و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین و المعصومین المکرمین».

معرفت به امام، اصلی واجب بر همۀ مردم

محمدبن‌یعقوب کلینی از دانشمندان و محدثین بزرگ مکتب اهل‌بیت(علیهم‌السلام) است. این مرد الهی بنا به درخواست یکی از شیعیان، بیست سال زحمت کشید و کتاب باعظمت «کافی» را در سه بخش اصول، فروع و روضه به‌وجود آورد. این کتاب 1300 سال است که زنده مانده و در دسترس است؛ همچنین از منابع عالمان شیعه در هر رشته‌ای است که عالم هستند. این مرد بزرگ در بخش «فروع کافی» این متن را از وجود مبارک امام نهم، حضرت جوادالائمه(ع) دربارهٔ ابی‌عبدالله‌الحسین(ع) نقل کرده است. در حقیقت، حضرت جواد(ع) خواسته‌اند که سالار شهیدان را در حدی به ما بشناسانند و ما هم باید بدانیم معرفت به امام، اصلی است که بر همهٔ مردم دنیا واجب است.

-ولی‌الله‌الاعظم، مَفاتیح درهای هدایت

ما می‌گوییم شناخت امام بر شیعه واجب است، اما امام‌شناسی واجب عام است. اگر همهٔ مردم دنیا امام معصوم و انتخاب‌شدهٔ خدا را بشناسند و به او اقتدا کنند، از این‌همه مشکلات پیچیده نجات پیدا می‌کنند. امیرالمؤمنین(ع) وجود ولی‌الله‌الاعظم را به‌تنهایی همهٔ کلیدها می‌دانند و می‌فرمایند: «وَ صَارَ مِنْ مَفَاتِیحِ أَبْوَابِ الْهُدَی». «مفتاح» مفرد و به‌معنای یک کلید است، «مفاتیح» جمع و به معنی کلیدهاست. اگر کل مردم دنیا امام‌شناس بشوند، یقیناً قفل خیلی از مشکلات باز می‌شود؛ اما متأسفانه این حقایق را تجربه نمی‌کنند. در بین مردم خود مملکت ما هم، مردان و زنانی هستند که حقایق الهیه را ولو برای یک‌بار تجربه نمی‌کنند. نمی‌دانم چرا وارد این مقوله نمی‌شوند؟!

عظمت ابی‌عبدالله(ع) از منظر امام جواد(ع)

-ابی‌عبدالله(ع)، صدیق اکبر

امام جواد(ع) برای شناساندن ابی‌عبدالله(ع) این‌طور می‌فرمایند: «السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الصِّدِّيقُ الْأَكْبَرُ». کلمهٔ «صدیق» در قرآن مجید داریم و خدا در سورهٔ یوسف می‌فرماید: «یوسُفُ أَیهَا اَلصِّدِّیقُ»(سورهٔ یوسف، آیهٔ 46)؛ کلمهٔ «صدیقون» را هم به‌صورت جمع در قرآن کریم داریم: «مِنَ اَلنَّبِیینَ وَ اَلصِّدِّیقِینَ»(سورهٔ نساء، آیهٔ 69)؛ اما «صدیق اکبر» در معارف دینی دربارهٔ افراد کمی داریم. امام ششم(ع) از حضرت ابی‌عبدالله‌الحسین(ع) به «صدیق اکبر» تعبیر می‌کنند؛ یعنی صدیقی که مقامی مافوق دیگران دارد و در مرحلهٔ برتر، عالی‌تر و مهم‌تری از صدیق بودن قرار دارد. «صدیق اکبر» یعنی بزرگ‌تر و همه می‌دانیم که بزرگی ابی‌عبدالله(ع) همهٔ عوالم را فرا گرفته است؛ گویی عظمت ابی‌عبدالله(ع)، محیط و تمام عالم خلقت بر این عظمت، محاط است. صدیق یعنی راست‌گوی در زبان؛ آن‌کسی ‌‌که از اول عمرش تا آخر، اهل راست‌گویی در گفتار، یعنی راستی در کردار و رفتار، آن‌کسی ‌که از اول عمرش درست‌کردار و دارای درستی در عمل بوده، این صدیق می‌شود؛ اما شخصی مثل ابی‌عبدالله(ع) صدیق اکبر است.

-ابی‌عبدالله(ع)، جانشینی جامع

مسئلهٔ بعدی که حضرت جواد(ع) می‌فرمایند، این است: «السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْوَصِيُّ» درود بر تو ای جانشین؛ ابی‌عبدالله(ع) جانشین چه کسی بوده است؟ شما به آیات سورهٔ بقره مراجعه کنید: «إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً»(سورهٔ بقره، آیهٔ 30). «جاعل» اسم فاعل و بر وزن فاعل است، «خلیفةً» نکره است و «الف» و «لام» ندارد. «جاعل» که اسم فاعل است، مانند فعل مضارعش بر استمرار دلالت دارد؛ یعنی خدا به فرشتگان فرمود: من می‌خواهم همواره برای خودم در زمین جانشین قرار بدهم. ابی‌عبدالله(ع) طبق این آیهٔ شریفه، جانشین خدا، پیغمبر(ص)، امیرالمؤمنین(ع) و حضرت مجتبی(ع) است. این یعنی حضرت جانشین جامعی هستند.

-ابی‌عبدالله(ع)، غرق در نیکی و تقوای الهی

حضرت جواد(ع) در ادامهٔ این جمله می‌فرمایند: «الْبَرُّ التَّقِيُّ» یابن رسول‌الله! همهٔ وجود تو غرق نیکی و نیکوکاری و تقوای الهی بوده است. طبق آیات سورهٔ بقره، چنین انسانی شایستهٔ امامت است؛ مردم هم شایسته است که در همهٔ جهات زندگی‌شان به او اقتدا کنند. اقتدای به ابی‌عبدالله(ع)، یعنی حرکت به‌سوی سعادت و خیر دنیا و آخرت، حرکت به‌سوی لقاءالله، رضوان‌الله، جنةالله و مغفرت‌الله.

قم-کاشان/ برنامهٔ حکیمانه/ ربیع‌الاول/ پاییز 1399ه‍.ش./ جلسهٔ شانزدهم