بسم الله الرحمن الرحیم

«الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و اهل بیته الطیبین».

حق حیا نسبت به خداوند و رعایت آن در زندگی

در کتاب‌های مهم نقل شده است که روزی وجود مقدس پیغمبر عظیم‌الشأن اسلام رو به مردم کردند و فرمودند: «اِسْتَحْيُوا مِنَ اَللَّهِ حَقَّ اَلْحَيَاءِ» از پروردگار عالم کاملاً شرم و حیا کنید و همیشه این حیا را با خودتان داشته باشید؛ چون این حیا مانع از این است که شما در بند شیطان و گرفتار مکتب‌های ابلیسی بشوید. مردم به پیغمبر(ص) عرض کردند: «یَا رَسُول اللّه، إنّا نَسْتَحیی وَ الْحَمْدُ لِلّه» ای رسول خدا! ما حیا می‌کنیم و اهل شرم هستیم، خدا را هم به‌خاطر این نعمت سپاسگزاری و ستایش می‌کنیم. پیغمبر اکرم(ص) فرمودند: «لَیْسَ کَذلک» اینکه می‌گویید ما باحیا و دارای صفت شرم از خدا هستیم، این‌طور نیست؛ چون من آن حیای لازم را در شما نمی‌بینم! «وَلٰکِن الاسْتَحْیاء مِنَ اللّه حَقّ الْحَیاء» آن‌که از خدا حیا می‌کند، آن‌هم حیایی کامل و جامع، باید این امور را در زندگی رعایت کند. 

-حفظ اعضای سر از هر خطا و گناهی

«أنْ تَحفَظ الرّأس وَمٰا وَعٰی» سرش و آنچه را که سر فراگرفته است، از هر خطا و گناهی حفظ کند. سر چه اعضایی را فرا گرفته است؟ چشم، زبان، دهان و مغز. چشمش را از چشم‌چرانی نسبت به ناموس دیگران حفظ کند، زبانش را که بیست گناه برای آن در کتاب‌های اخلاقی شمرده‌اند، از گناه نگه دارد؛ گناهانی مانند دروغ، غیبت، تهمت، ناحق‌گویی، مسخره‌کردن و تحقیر مردم. همچنین دهان را از اینکه لقمهٔ حرام در آن بگذارد و فرو ببرد، نگه دارد و مغز را از اندیشه‌های باطل حفظ کند. این حیای واقعی در این بخش از وجود انسان است.

-مراقبت از شکم

«وَالْبَطْنِ وَمٰا حَوٰی» شکمش را و آنچه که شامل آن است، حفظ بکند. شکم که معلوم است، اما آنچه که شامل شکم است، چیست؟ غریزهٔ جنسی نیز شامل شکم می‌شود و واقعاً اگر کسی می‌خواهد وارد گروه حیاداران جهان بشود، باید شکم را حفظ کند؛ وگرنه اگر مواظب شکمش نباشد، به قول سعدی: 

این شکم بی‌هنر پیچ‌پیچ ×××××××× صبر ندارد که بسازد به هیچ

انسان واقعاً نسبت به مال حلال شکیبایی نمی‌کند، بلکه شکم و غریزهٔ جنسی وادارش می‌کند که به هر حرامی متوسل بشود.

-یاد مرگ با همۀ وجود

و حضرت باز فرمودند: «وَ لْتَذْکُر الْمَوتِ وَالْبَلی» اگر می‌خواهید حیای کامل داشته باشید، با همهٔ وجودتان به یاد مرگ باشید؛ یاد اینکه بدنی که هر روز و شب در معصیت به‌کار می‌گیرید، روزی آن را در زیر خاک قرار می‌دهند، درِ قبر را می‌بندند و این بدن شروع به پوسیده شدن و بربادرفتن می‌کند و خوراک مار و مور زمین می‌شود. اگر یاد مرگ و متلاشی‌شدن این بدن زیبا، قامت رعنا و قیافهٔ آراسته در قبر باشید، حتماً از خدا حیا می‌کنید، ارزش این بدن را با گناه نمی‌شکنید و آبرویش را با معصیت نمی‌برید. 

چهرۀ زیبای حیاکنندگان از خداوند در قیامت

در صورت پاک نگاه داشتن شکم، غریزهٔ جنسی، چشم، گوش و زبان، به‌صورتی وارد قیامت می‌شوید که مانند جوان زیبای بیست‌ساله‌ای هستید؛ اما اگر این بدن را مرتب با تبر گناه بکوبید و دَرهم بشکنید، در قیامت به‌صورتی نازیبا و ناباب وارد می‌شوید که تماشاگران متنفر می‌شوند.

-دوری از ظواهر فریبندۀ دنیا، آبادکنندۀ آخرت

بعد پیغمبر(ص) فرمودند: «وَ مَنْ أرادَ الآخِرة تَرَک زِینَة الدّنیا» واقعاً اگر کسی آخرت‌خواه است، دلش می‌خواهد و دوست دارد که آخرت آبادی داشته باشد، گول ظواهر زیبای دنیا را نخورد تا او را به‌طرف خودش بکشد و زندگی را به‌گونه‌ای بنا کند که فقط افکارش غرق در آن زندگی و ظاهر زیبایش شود. 

-ظهور باطن زیبا در چهرۀ ظاهری

بعد فرمودند: «فَمَنْ فَعَلَ ذٰلِک فَقَدِ إسْتَحْیا مِنَ اللّه حَقَّ الْحَیاء» اصحاب من، یاران من، مردم! کسی که این‌گونه باشد؛ یعنی با سر و اعضای سر، با شکم و غریزهٔ جنسی، زندگی کردن با یاد مرگ. اگر کسی رعایت این امور را بکند، حیای کامل و جامع کرده، پاک و تصفیه شده و باطنش زیبا شده است. در قیامت هم، این باطن زیبا در چهرهٔ ظاهرش ظهور خواهد کرد. 

قم-کاشان/ برنامهٔ حکیمانه/ ربیع‌الاول/ پاییز 1399ه‍.ش./ جلسهٔ بیست‌و`ششم