فضیلت و اعمال مسجد سهله - متن و ترجمه استاد انصاریان

آگاه باش پس از مسجد کبیر کوفه، مسجدی به برتری و ممتازی مسجد سهله در آن منطقه نیست؛ آن محل مبارک، خانه حضرت ادریس و حضرت ابراهیم و محل ورود حضرت خضر و مسکن آن حضرت است.

از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت شده به ابو بصیر فرمود:
ای ابو محمّد، گویا می‌بینم حضرت صاحب الأمر با اهل و عیالش در مسجد سهله فرود آید و خانه آن حضرت باشد و حق‌تعالی هیچ پیامبری نفرستاده، مگر آن‌که در آن مسجد نماز خوانده و هرکه در آن مسجد اقامت نماید، چنان است که در خیمه رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) اقامت کرده و هیچ مرد و زن مؤمنی نیست مگر آن‌که دلش به سوی آن مسجد مشتاق است و در آن مسجد سنگی است که در آن صورت هر پیامبری هست و هیچ‌کس در آن مسجد با نیت صادقه نماز و دعا نمی‌کند، مگر آن‌که با حاجت برآمده بر می‌گردد و هیچ‌کس در آن مسجد امان نمی‌طلبد، مگر آن‌که از هرچه می‌ترسد امان می‌یابد.

گفتم: این است فضیلتی که برای این مسجد است؟ حضرت فرمود: زیادتر بگویم؟ عرض کردم: آری؛ فرمود: این مسجد از جمله بقعه‌هایی است که خدا دوست دارد او را در آن‌ها بخوانند و هیچ شب و روزی نیست مگر آن‌که فرشتگان به زیارت آن می‌آیند و خدا را در آن مسجد عبادت می‌کنند. سپس فرمود: اگر من به شما نزدیک بودم همه نمازهایم را در آن مسجد می‌خواندم.

آنگاه فرمود: ای ابا محمّد آنچه از مزیت و برتری این مسجد وصف نکردم، بیش از آن است که گفتم؛ عرضه داشتم: فدایت شوم، حضرت قائم همیشه در آن مسجد خواهد بود؟ فرمود: آری... تا پایان روایت.

اعمال مسجد سهله:

دو رکعت نماز بین شام و خفتن مستحب است. از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت شده: هر غمناکی چنین کند و دعا نماید، حق‌تعالی غمش را برطرف کند و از بعض کتب مزاریه نقل‌شده: که چون خواستی وارد مسجد شوی، نزد درگاه بایست و بگو:

پخش صوت

بِسْمِ اللّٰهِ، وَبِاللّٰهِ، وَمِنَ اللّٰهِ، وَ إِلَى اللّٰهِ، وَمَا شاءَ اللّٰهُ، وَخَيْرُ الْأَسْماءِ لِلّٰهِ، تَوَكَّلْتُ عَلَى اللّٰهِ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ . اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ عُمّارِ مَساجِدِكَ وَبُيُوتِكَ . اللّٰهُمَّ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأُقَدِّمُهُمْ بَيْنَ يَدَيْ حَوائِجِي فَاجْعَلْنِي اللّٰهُمَّ بِهِمْ عِنْدَكَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ .

به نام خدا و به خدا و از خدا و به سوی خدا و آنچه خدا خواست و بهترین نام‌ها از آن خداست، بر خدا توکل کردم و هیچ نیرو و توانى نیست جز به خداى بلندمرتبه بزرگ؛ خدایا مرا از آبادکنندگان مساجد و خانه‌هایت قرار ده؛ خدایا من به وسیله محمّد و خاندان محمّد به تو رو می‌کنم و آنان را پیشاپیش حوایجم پیش می‌اندازم، خدایا به حق آنان مرا در پیشگاهت آبرومند دنیا و آخرت و از مقرّبان قرار ده؛

اللّٰهُمَّ اجْعَلْ صَلاتِي بِهِمْ مَقْبُولَهً، وَذَنْبِي بِهِمْ مَغْفُوراً، وَرِزْقِي بِهِمْ مَبْسُوطاً، وَدُعائِي بِهِمْ مُسْتَجاباً، وَحَوائِجِي بِهِمْ مَقْضِيَّةً، وَانْظُرْ إِلَيَّ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ نَظْرَةً رَحِيمَةً أَسْتَوْجِبُ بِهَا الْكَرامَةَ عِنْدَكَ، ثُمَّ لَاتَصْرِفْهُ عَنِّي أَبَداً، بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .

خدایا به حق آنان نمازم را پذیرفته و گناهم را آمرزیده و روزی‌ام را گسترده و دعایم را مستجاب و حاجاتم را برآورده ساز و به حق ذاتت به من نظر کن نظری رحیمانه که به سبب آن در پیشگاهت مستحق کرامت شوم، سپس آن نظر را هیچ‌گاه از من باز مگردان، ای مهربان‌ترین مهربانان،

يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَالْأَ بْصارِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَىٰ دِينِكَ وَدِينِ نَبِيِّكَ وَوَلِيِّكَ، وَلَا تُزِغْ قَلْبِي بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنِي، وَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ . اللّٰهُمَّ إِلَيْكَ تَوَجَّهْتُ، وَمَرْضاتَكَ طَلَبْتُ، وَثَوابَكَ ابْتَغَيْتُ، وَبِكَ آمَنْتُ، وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ . اللّٰهُمَّ فَأَقْبِلْ بِوَجْهِكَ إِلَيَّ، وَأَقْبِلْ بِوَجْهِي إِلَيْكَ.

ای زیر و رو کننده دل‌ها و دیده‌ها، دلم را بر دینت و دین پیامبرت و ولی‌ات پابرجا کن و قلبم را پس از این که هدایتم نمودی منحرف مساز و از نزد خویش به من رحمتی ببخش که تو بسیار بخشنده‌ای. خدایا به سوی تو رو کردم و خشنودی‌ات را خواستم و پاداشت را جویا شدم و به تو ایمان آوردم و بر تو توکل کردم. خدایا رویت را به سویم کن و رویم را به سویت قرار ده.

سپس «آیت‌الکرسی» و سوره «فلق» و سوره «ناس» را بخوان و خدا را «هفت مرتبه» تسبیح و «هفت مرتبه» حمد و «هفت مرتبه» لَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ و «هفت مرتبه» تکبیر بگو یعنی هریک از

«سُبْحانَ اللّٰهِ، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ، وَلَا إِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ، واللّٰهُ أَکْبَرُ»

را «هفت مرتبه» بگو و آن‌گاه بخوان:

اللّٰهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلَىٰ مَا هَدَيْتَنِي، وَلَكَ الْحَمْدُ عَلَىٰ مَا فَضَّلْتَنِي، وَلَكَ الْحَمْدُ عَلَىٰ مَا شَرَّفْتَنِي، وَلَكَ الْحَمْدُ عَلَىٰ كُلِّ بَلاءٍ حَسَنٍ ابْتَلَيْتَنِي . اللّٰهُمَّ تَقَبَّلْ صَلاتِي وَدُعائِي، وَطَهِّرْ قَلْبِي، وَاشْرَحْ لِي صَدْرِي، وَتُبْ عَلَيَّ، إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ.

خدایا تو را سپاس بر اینکه مرا هدایت کردی و تو را سپاس بر اینکه به من برتری دادی و تو را سپاس بر اینکه به من برجستگی بخشیدی و تو را سپاس بر هر پیش آمد نیکویی که مرا با آن آزمودی. خدایا نماز و دعایم را بپذیر و دلم را پاک کن و سینه‌ام را گشایش و دلگرمی ده و توبه‌ام را بپذیر که تو بسیار توبه‌پذیر مهربانی.

سید ابن طاووس فرموده: چون اراده کردی به مسجد سهله بروی، در شب چهارشنبه بین مغرب و عشا وارد آن مسجد شو که فضیلت آن از اوقات دیگر بیشتر است؛ همین‌که وارد مسجد شدی نماز مغرب و «نافله» آن را بخوان، آنگاه دو رکعت نماز تحیت مسجد قربة الی‌الله قرائت کن، چون فارغ شدی دست‌ها را به جانب آسمان بلند کن و بگو:

أَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ مُبْدِئُ الْخَلْقِ وَمُعِيدُهُمْ، وَأَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ خالِقُ الْخَلْقِ وَرَازِقُهُمْ، وَأَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ الْقَابِضُ الْباسِطُ، وَأَنْتَ اللّٰهُ لَا إِلٰهَ إِلّا أَنْتَ مُدَبِّرُ الْأُمُورِ وَباعِثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ، أَنْتَ وارِثُ الْأَرْضِ وَمَنْ عَلَيْها، أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَخْزُونِ الْمَكْنُونِ الْحَيِّ الْقَيُّومِ، وَأَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ عالِمُ السِّرِّ وَأَخْفىٰ، أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي إِذا دُعِيتَ بِهِ أَجَبْتَ، وَ إِذَا سُئِلْتَ بِهِ أَعْطَيْتَ،

تویی خدا، معبودی جز تو نیست، آغازکننده آفریده‌ها و بازگرداننده آن‌هایی و تویی خدا، معبودی جز تو نیست، آفریننده مخلوقات و روزی‌دهنده آنانی و تویی خدا، معبودی جز تو نیست، گیرنده و گسترنده‌ای و تویی خدا، معبودی جز تو نیست، تدبیرکننده اموری و برانگیزاننده کسانی که در گورهایند، تویی وارث زمین و هرکه روی آن است، از تو می‌خواهم به حق نام محفوظ و پنهان و زنده و پاینده‌ات و تویی خدا، معبودی جز تو نیست، دانای پنهان و پنهان‌تری. از تو می‌خواهم به حق نامت که چون به آن خوانده شوی اجابت کنی و هرگاه به آن درخواست شوی عطا نمایی

وَأَسْأَلُكَ بِحَقِّكَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِهِ، وَبِحَقِّهِمُ الَّذِي أَوْجَبْتَهُ عَلَىٰ نَفْسِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَقْضِيَ لِي حَاجَتِي، السَّاعَةَ السَّاعَةَ، يَا سامِعَ الدُّعاءِ، يَا سَيِّداهُ يَا مَوْلاهُ يَا غِيَاثَاهُ، أَسْأَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ، أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تُعَجِّلَ فَرَجَنَا السَّاعَةَ، يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَالْأَبْصَارِ، يَا سَمِيعَ الدُّعَاءِ.

و از تو می‌خواهم به حقّت بر محمّد و اهل‌بیتش و به حق آنان‌که آن را بر خود واجب کرده‌ای، اینکه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و در همین ساعت و همین ساعت حاجتم را برآوری، ای شنونده دعا ای آقای من، ای مولای من، ای فریادرس من، از تو می‌خواهم به هر نامی که خودت را به آن نام نامیدی، یا در علم پنهان نزد خود آن نام را فقط برای خود اختصاص دادی، اینکه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و در گشایش کار ما در همین ساعت شتاب کنی، ای زیر و روکننده دل‌ها و دیده‌ها، ای شنونده‌ی دعا.

سپس به سجده برو و خشوع کن و خدا را به جهت هرچه خواهی بخوان؛ پس از آن دو رکعت نماز در گوشه‌ای که طرف مغرب و شمال است بخوان که آن محل خانه حضرت ابراهیم است و از آنجا به جنگ «عمالقه» رفت، چون از نماز و «تسبیح حضرت زهرا» فارغ شدی بگو:

اللّٰهُمَّ بِحَقِّ هٰذِهِ الْبُقْعَةِ الشَّرِيفَةِ، وَبِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيها، قَدْ عَلِمْتَ حَوَائِجِي فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاقْضِها، وَقَدْ أَحْصَيْتَ ذُنُوبِي فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْها . اللّٰهُمَّ أَحْيِنِي مَا كانَتِ الْحَيَاةُ خَيْراً لِي، وَأَمِتْنِي إِذا كانَتِ الْوَفاةُ خَيْراً لِي عَلَىٰ مُوالاةِ أَوْلِيائِكَ وَمُعاداةِ أَعْدائِكَ، وَافْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

خدایا به حق این بقعه برجسته و عالی و به حق کسانی که تو را در آن عبادت کردند، به یقین حوائجم را دانسته‌ای، پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و آن‌ها را برآور و گناهانم را شمرده‌ای، پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و آن‌ها را بیامرز. خدایا زنده‌ام بدار تا وقتی‌که زنده بودن برایم خیر است و بمیران آن هنگام که مردن برایم خیر باشد البته بر اساس دوستی با دوستانت و دشمنی با دشمنانت و با من آن کن که شایسته آنی، ای مهربان‌ترین مهربانان.

پس در گوشه‌ای دیگر که سمت مغرب و قبله است دو رکعت نماز بخوان و دست‌ها را بردار و بگو:

اللّٰهُمَّ إِنِّي صَلَّيْتُ هٰذِهِ الصَّلاةَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِكَ، وَطَلَبَ نائِلِكَ، وَرَجاءَ رِفْدِكَ وَجَوائِزِكَ فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَتَقَبَّلْها مِنِّي بِأَحْسَنِ قَبُولٍ، وَبَلِّغْنِي بِرَحْمَتِكَ الْمَأْمُولَ، وَافْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

خدایا من این نماز را خواندم برای جستن خشنودی‌ات و طلب عطایت و امید کمک و هدایایت، پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و به نیکو پذیرفتنی از من بپذیر و به رحمتت مرا به آرزویم برسان و با من آن کن که شایسته آنی، ای مهربان‌ترین مهربانان.

سپس به سجده برو و دو طرف صورت خویش را به خاک بگذار، آنگاه به گوشه‌ای که بر طرف مشرق است برو و در آنجا دو رکعت نماز بخوان و دست‌هایت را بگشا و بگو:

اللّٰهُمَّ إِنْ كانَتِ الذُّنُوبُ وَالْخَطايا قَدْ أَخْلَقَتْ وَجْهِي عِنْدَكَ فَلَمْ تَرْفَعْ لِي إِلَيْكَ صَوْتاً وَلَمْ تَسْتَجِبْ لِي دَعْوَةً فَإِنِّي أَسْأَلُكَ بِكَ يَا اللّٰهُ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِثْلَكَ أَحَدٌ وَأَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تُقْبِلَ إِلَيَّ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ، وَتُقْبِلَ بِوَجْهِي إِلَيْكَ، وَلَا تُخَيِّبَْنِي حيِنَ أَدْعُوكَ، وَلَا تَحْرِمَْنِي حيِنَ أَرْجُوكَ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

خدایا اگر گناهان و خطاها مرا نزد تو بی‌آبرو ساخته و در اثر آن نگذاشتی ناله‌ام به سویت بلند شود و دعایم را مستجاب نکردی، از تو می‌خواهم ای خدایی که احدی همانندت نیست و به محمّد و خاندان محمّد به تو توسل می‌جویم و از تو می‌خواهم که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و با ذات بزرگوارت به من روی آوری و رویم را به سویت بگردانی و هنگامی‌که تو را می‌خوانم ناامیدم نسازی و وقتی به تو امید می‌بندم محرومم نکنی، ای مهربان‌ترین مهربانان.

نویسنده گوید: از بعض کتاب‌های مربوط به زیارت‌های غیر معروفه نقل‌شده: که پس از آن به گوشهٔ دیگر که در جانب مشرق قرار گرفته برو و در آنجا دو رکعت نماز بخوان و بگو:

اللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا اللّٰهُ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَجْعَلَ خَيْرَ عُمْرِي آخِرَهُ، وَخَيْرَ أَعْمَالِي خَواتِيمَها، وَخَيْرَ أَيَّامِي يَوْمَ أَلْقاكَ فِيهِ، إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ . اللّٰهُمَّ تَقَبَّلْ دُعائِي، وَاسْمَعْ نَجْوايَ، يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ، يَا قادِرُ يَا قاهِرُ، يَا حَيّاً لَايَمُوتُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي بَيْنِي وَبَيْنَكَ، وَلَا تَفْضَحْنِي عَلَىٰ رُؤُوسِ الْأَشْهادِ، وَاحْرُسْنِي بِعَيْنِكَ الَّتِي لَاتَنامُ، وَارْحَمْنِي بِقُدْرَتِكَ عَلَيَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ وَصَلَّى اللّٰهُ عَلَىٰ سَيِّدِنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِينَ يَا رَبَّ الْعالَمِينَ.

خدایا از تو می‌خواهم به حق نامت که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و قرار دهی بهترین زمان عمرم را پایانش و بهترین اعمالم را سرانجامش و بهترین ایامم را روزی که تو را در آن ملاقات می‌کنم، تو بر هر کاری توانایی. خدایا دعایم را بپذیر و رازم را بشنو، ای والا، ای بزرگ، ای توانا، ای چیره، ای زنده‌ای که هرگز نمی‌میرد، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و گناهانی را که میان من و توست بیامرز و در حضور مردم رسوایم مکن و به دیده‌ات که هرگز نمی‌خوابد نگهبانی‌ام فرما و با قدرتت به من رحم کن، ای مهربان‌ترین مهربانان و درود خدا بر آقای ما محمّد و اهل‌بیت پاکش ای پروردگار جهانیان.

پس از آن دو رکعت نماز در خانه‌ای که میان مسجد است بخوان و بگو:

يَا مَنْ هُوَ أَ قْرَبُ إِلَيَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ، يَا فَعَّالاً لِما يُرِيدُ، يَا مَنْ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَحُلْ بَيْنَنا وَبَيْنَ مَنْ يُؤْذِينا بِحَوْلِكَ وَقُوَّتِكَ يَا كافِي مِنْ كُلِّ شَيْءٍ وَلَا يَكْفِي مِنْهُ شَيْءٌ اكْفِنَا الْمُهِمَّ مِنْ أَمْرِ الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

ای آن‌که به من از رگ گردن نزدیک‌تر است، ای که انجام‌دهنده است آنچه را که می‌خواهد، ای که پرده می‌شود میان انسان و دلش، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و پرده شو میان ما و کسانی که ما را آزار می‌دهند، به توانمندی و نیرویت ای کفایت‌کننده از هر چیز که کفایت نمی‌کند از تو چیزی، مهم‌ترین کارهای دنیا و آخرت ما را کفایت کن، ای مهربان‌ترین مهربانان.

سپس دو طرف صورت خود را بر خاک بگذار.

نویسنده گوید: این مکان شریف در این زمان معروف به «مقام امام زین‌العابدین»(علیه‌السلام) است.

و در کتاب «مزار قدیم» نقل کرده: پس از دو رکعت نماز در این مقام بخوان دعای: «اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا مَنْ لَاتَرَاهُ الْعُیُونُ..» را و این دعا در اعمال دکّه باب امیرمؤمنان در مسجد کوفه ذکر شد، به آنجا رجوع شود؛

و در نزدیک همین مکان بقعه‌ای است معروف به «مقام مهدی»، زیارت آن حضرت در آن محل شریف مناسب است و از بعض کتاب‌های مربوط به زیارت نقل‌شده: که شایسته است آن حضرت را در حال ایستاده، به زیارت «سَلاٰمُ اللّٰهِ الْکامِلُ التَّامُّ الشَّامِلُ...»، زیارت کنی و این همان استغاثه‌ای است که ما در فصل هفتم از باب اوّل از کتاب «کلم طیب» نقل کردیم و تکرارش را مناسب نمی‌دانیم. سید ابن طاووس آن را بعد از دو رکعت نماز یکی از زیارات سرداب مقدّس برشمرده است.