زیارت جامعه صغیره - متن و ترجمه استاد انصاریان

شیخ صدوق در کتاب «من لا یحضره الفقیه» روایت کرده: که از حضرت امام رضا(علیه‌السلام) در باب آمدن نزد قبر حضرت امام موسی بن جعفر پرسیدند، آن حضرت فرمود: در مساجدی که در اطراف قبر آن حضرت است نماز بخوانید و در همه مکان‌ها (یعنی در زیارت هر یک از امامان(علیهم‌السلام) یا مطلق زیارت‌گاه‌های شریفهٔ مقدّسه، مانند آرامگاه‌های پیامبران و سایر اوصیا چنان که روشن است، جایز است اینکه بگویید:

پخش صوت

السَّلامُ عَلَىٰ أَوْلِياءِ اللّٰهِ وَأَصْفِيائِهِ، السَّلامُ عَلَىٰ أُمَناءِ اللّٰهِ وَأَحِبَّائِهِ، السَّلامُ عَلَىٰ أَنْصارِ اللّٰهِ وَخُلَفائِهِ، السَّلامُ عَلَىٰ مَحالِّ مَعْرِفَةِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَىٰ مَساكِنِ ذِكْرِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَىٰ مُظْهِرِي أَمْرِ اللّٰهِ وَنَهْيِهِ، السَّلامُ عَلَى الدُّعاةِ إِلَى اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَى الْمُسْتَقِرِّينَ فِي مَرْضاةِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَى الْمُخْلِصِينَ فِي طاعَةِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَى الْأَدِلَّاءِ عَلَى اللّٰهِ،

سلام بر اولیای خدا و برگزیدگانش، سلام بر امینان خدا و دوستانش، سلام بر یاران خدا و خلیفه‌هایش، سلام بر جایگاه‌های شناخت خدا، سلام بر خانه‌های ذکر خدا، سلام بر آشکارکنندگان امر و نهی خدا، سلام بر دعوت‌کنندگان به سوی خدا، سلام بر استقراریافتگان در عرصه رضایت خدا، سلام بر مخلصان در طاعت خدا، سلام بر راهنمایان به سوی خدا،

السَّلامُ عَلَى الَّذِينَ مَنْ وَالاهُمْ فَقَدْ والَىٰ اللّٰهَ، وَمَنْ عَادَاهُمْ فَقَدْ عادَى اللّٰهَ؛ وَمَنْ عَرَفَهُمْ فَقَدْ عَرَفَ اللّٰهَ، وَمَنْ جَهِلَهُمْ فَقَدْ جَهِلَ اللّٰهَ، وَمَنِ اعْتَصَمَ بِهِمْ فَقَدِ اعْتَصَمَ بِاللّٰهِ، وَمَنْ تَخَلَّىٰ مِنْهُمْ فَقَدْ تَخَلَّىٰ مِنَ اللّٰهِ عَزَّوَجَلَّ، وَأُشْهِدُ اللّٰهَ أَنِّي سِلْمٌ لِمَنْ سالَمْتُمْ، وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبْتُمْ، مُؤْمِنٌ بِسِرِّكُمْ وَعَلانِيَتِكُمْ، مُفَوِّضٌ فِي ذٰلِكَ كُلِّهِ إِلَيْكُمْ، لَعَنَ اللّٰهُ عَدُوَّ آلِ مُحَمَّدٍ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ وَأَبْرَأُ إِلَى اللّٰهِ مِنْهُمْ، وَصَلَّى اللّٰهُ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ.

سلام بر آنان‌که هرکه دوستشان داشته، خدا را دوست داشته و هرکه دشمنشان داشته، خدا را دشمن داشته؛ و هرکه آنان را شناخت، خدا را شناخته و هرکه آنان را نشناخت، خدا را نشناخته و هرکه به آنان چنگ زد، در حقیقت به خدا چنگ زده و هرکه آنان را ترک گفت، همانا خدای عزّوجل را ترک گفته است و خدا را گواه می‌گیرم که من در صلحم با هر که شما با او در صلح هستید و در جنگم با هر که شما با او در جنگید، به پنهان و آشکار شما ایمان دارم و اختیار همه این امور را واگذارکننده به شمایم، خدا دشمن خاندان محمد را، از جنّ و انس لعنت کند، از ایشان به سوی خدا بیزاری می‌جویم و درود خدا بر محمّد و خاندانش.

این زیارت درکتاب‌های «کافی» و «تهذیب» و «کامل الزیارات» نقل‌شده و در همهٔ کتاب‌ها پس از پایان زیارت، بیان شده است که:

این ـ یعنی این کلماتی که ذکر شد ـ در همه زیارت‌ها مجزی است؛ و بر محمّد و خاندان محمّد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بسیار صلوات می‌فرستی و یک‌یک را به نام‌های خودشان نام می‌بری و از دشمنانشان بیزاری می‌جویی و هر دعایی که می‌خواهی، برای خود و مردان و زنان با ایمان اختیار می‌کنی.

نویسنده گوید: ظاهراً این باقیمانده «یعنی جملهٔ: در همهٔ زیارت‌ها کافی است» جزو روایت و از کلام معصوم است، ولی اگر فرض کنیم این باقیمانده خارج از روایت باشد و بگوییم عبارت و کلام بعضی از راویان است، باز هم مطمئن هستیم به اینکه این زیارت، از زیارت جامعه است.

چون بزرگان مشایخ حدیث، چنین فهمیده‌اند که این زیارت در همه زیارت‌ها کافی است (همان‌طور که ظاهر ابتدای همین حدیث هم بر آن دلالت دارد) و لذا آن را در باب زیارات جامعه نقل کرده‌اند و تعابیر وارده در زیارت نیز تماماً از صفات زیارت جامعه است که اختصاص به بعضی از امامان غیر بعض دیگر ندارد، پس مناسب است در تمام مشاهد مشرّفه، این زیارت خوانده شود، حتی مشاهد انبیا و اوصیا چنان‌که جمعی از علما در محلّ زیارت جناب یونس (علیه‌السلام) نقل کرده‌اند.

و از آنجا که در ذیل زیارت، امر به «صلوات بر هر یک از امامان»(علیهم‌السلام) شده است، اگر صلوات منسوب به «ابوالحسن ضرّاب اصفهانی» را که در آخر «اعمال روز جمعه» نقل کردیم بخوانی، بسیار مناسب است.