ตัวอย่างนักวิชาการชีอะฮ์ที่บรรดานักประพันธ์ตำราซอเฮียะห์ของอะฮ์ลิสสุนนะฮ์ให้การยอมรับ ต่อไปนี้คือนักวิชาการชีอะฮ์ส่วนหนึ่งที่อัล บุคอรีอ้างถึงในซอเฮียะห์ของเขา ถ้าเราจะรวมนักวิชาการชีอะฮ์ท่านอื่นๆที่รายงานไว้ในซอเฮียะห์มุสลิมและซิฮาฮ์ซิตตะฮ์อีกสี่ท่าน ที่มีความเชื่อตามความศรัทธาของชีอะฮ์แล้ว จำนวนจะมีมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เพื่อที่จะประหยัดหน้ากระดาษ เราจะอ้างถึงชื่อในส่วนของหนังสือ(กิตาบ)แต่ละเล่มเพียงฮะดีษเดียวจากแต่ละท่าน ที่เหลือท่านจะหาดูได้จากดัชนีและซอฟท์แวร์ฮะดีษ
ผู้อ่านอาจสังเกตเห็นคำว่า รอฟิฎี ปรากฏอยู่บางครั้งบางคราวและในส่วนของชีวประวัตินักวิชาการซุนนีได้ให้คำจำกัดความของรอฟิฎีว่าเป็นชีอะฮ์ที่วิจารณ์หรือปฏิเสธอย่างเปิดเผยถึงเรื่องของความถูกต้องชอบธรรมของบรรดาคอลิฟะฮ์ก่อนท่านอะลี(อ.)
อุบัยดิลลา บิน มูซา อัล อับซิ(มรณะ ฮศ. 213) ฮะดีษที่เขารายงานปรากฎอยู่ใน :
ซอเฮียะห์ บุคอรี [กิตาบ อัล อีมาน]
ซอเฮียะห์ มุสลิม [กิตาบ อัล อีมาน]
ซอเฮียะห์ อัล ติรมีซี [กิตาบ อัซ ซอลาต]
สุนัน อัล นาซาอี [กิตาบ อัล ซะฮ์วา]
สุนัน อบู ดาวูด [กิตาบ อัฏ ฏอฮ์ฮาเราะฮ์]
สุนัน อิบนิ มาญะฮ์ [กิตาบ อัล มุกอดดะมะฮ์]
ทัศนะของนักวิจารณ์สายรายงาน อบู ดาวูด กล่าวว่า "เขาเป็นชีอะฮ์ที่เคร่งครัด ฮะดีษของเขานั้นเป็นที่ยอมรับ"
อิบนิ มันดะฮ์ กล่าวว่า "อะฮ์หมัด อิบนิ ฮัมบัล เคยยกอุบัยดุลลอฮ์ว่าเหนือกว่าคนอื่นๆ และเขาเป็นที่รู้จักในฐานะรอฟฏ์(ผู้ที่เป็นพรรคพวกของอะลี) และไม่ยอมให้คนใดที่มีชื่อว่า “มุอาวียะฮ์”เข้าในบ้านของเขา"
[ความเชื่อเรื่องอิมามจากฮะดีษอัล บุคอรี และนักวิชาการที่มีชื่อที่อ้างถึงรายงานของเขา(สำนักพิมพ์สะลาฟีย์ อังกฤษ1997)หน้า 89 จากอัล ซะฮาบี ซิยาร อะอ์ลัม อัล นุบะลา เล่มที่ 9 หน้า 553-557]
"เป็นคนที่มีความเคร่งครัด เป็นนักวิชาการชีอะฮ์ที่สำคัญที่สุดคนหนึ่ง รับรองว่าเป็นผู้ที่เชื่อถือได้จากยะฮ์ยาบินมะอีน"
อบู ฮาติม กล่าวว่า "เขาเป็นผู้ที่น่าเชื่อถือและไว้วางใจได้"
อัล อิจลี กล่าวว่า "เขาคือต้นตำรับของอัลกุรอาน”
[อัล ซะฮาบี ตัซกิรอต อัล ฮุฟฟาซ ในเรื่อง “อุบัยดุลลอฮ์ บิน มูซา อัลอับซิ]
อับบัด บิน ยะอ์กูบ อัล รอวาญินี (มรณะ ฮศ. 250) ฮะดีษที่เขารายงานปรากฎอยู่ใน :
ซอเฮียะห์ บุคอรี [กิตาบ อัต เตาฮีด]
ซอเฮียะห์ อัล ติรมีซี [กิตาบ อัลมะนากิบ]
สุนัน อิบนิ มาญะฮ์ [กิตาบ มาญะฮ์ ฟิล ญะนาอีย์]
ทัศนะของนักวิจารณ์สายรายงาน "เขาเป็นรอฟิฎีที่น่าเชื่อถือและฮะดีษเขาปรากฏอยู่ในฮะดีษ (ซอเฮียะห์ของบุคอรี)"
[อิบนิ ฮาญัร อัล อัสกอละนี ตักรีบ อัลตะฮ์ซีบ ในเรื่อง “อับบาด บิน ยะอ์กูบ อัร รอวาญินี”]
อบูฮาติม กล่าวว่า "เขาเป็นเชคที่น่าเชื่อถือ"
อิบนิ อะดี กล่าวว่า "เขาเคยถูกประณามว่าเป็นสะลาฟ ในตัวเขาคือชีอะฮ์ที่เคร่งครัด"
ศอลิฮ์ บิน มุฮัมมัด กล่าวว่า "เขาเคยประณามอุษมาน ฉันได้ยินเขากล่าวว่า “อัลลอฮ์ทรงไว้ซึ่งความยุติธรรมเกินกว่าจะยอมรับตอลฮะฮ์กับอัลซุเบรเข้าสู่สวรรค์หลังจากที่พวกเขาได้ให้สัตยาบันต่ออะลีแล้วกลับมาสู้รบกับเขา”
อิบนิ ฮัมบัลกล่าวว่า “เขาเป็นรอฟิฎีที่เรียกร้องเชิญชวน(ผู้อื่นให้มีศรัทธา)"
เขาได้รายงานฮะดีษนี้ “ถ้าท่านได้เห็นมุอาวียะฮ์อยู่บนมิมบัรของฉัน จงฆ่าเขา”
[อิบนิ ฮาญัร อัล อัซกอลานี ตะฮ์ซีบ อัล ตะฮ์ซีบ ในเรื่อง “อับบาด บิน ยะอ์กูบ อัร รอวาญินี”]
อับดุลมาลิก บิน อะอ์ยาน อัล กูฟี ฮะดีษที่เขารายงานปรากฎอยู่ใน :
ซอเฮียะห์ อัล บุคอรี [กิตาบ อัต เตาฮีด]
ซอเฮียะห์ มุสลิม [กิตาบ อัล อีมาน]
ซอเฮียะห์ ติรมิซี [กิตาบ ตัฟซีร อัลกุรอาน]
สุนัน อัล นาซาอี [กิตาบ อัล อีมาน วัล นุซูร]
สุนัน อบู ดาวูด [กิตาบ อัล บุยุอ์]
สุนัน อิบนิ มาญะฮ์ [กิตาบ อัซ ซะกาฮ์]
ทัศนะของนักวิจารณ์สายรายงาน "เขาเป็นชีอะฮ์รอฟิฎี เป็นนักคิดคนหนึ่ง"
[อบู ญะฟัร อัล อุกอยลี ดุอะฟา อัล อุกอยลี ในเรื่อง อับดุลมาลิก บิน อะฮ์ยาน]
"เขาเป็นรอฟิฎี ที่น่าเชื่อถือ (ศ่อดูก)"
[อัล มิซซี ตะฮ์ซีบ อัล กะมาล ในเรื่อง อับดุลมาลิก บิน อะอ์ยาน]
อัล อิจลิกล่าวว่า "เขามาจากกูฟะฮ์ เป็นตาบิอี (ชนรุ่นต่อจากยุคเศาะฮาบะฮ์)ที่น่าเชื่อถือ"
ซุฟยานกล่าวว่า “อับดุลมาลิก บิน อะอ์ยาน กล่าวกับฉันว่า เขาเป็นรอฟิฎี สำหรับเราแล้วเขาเป็นคนที่มีความคิด"
ฮะมิด กล่าวว่า "พี่น้องทั้งสามคนเหล่านั้น อับดุลมาลิก ซูรอเราะฮ์ และฮัมรอน เป็นรอฟิฎีทั้งหมด"
อบูฮาติมกล่าวว่า "เขาเป็นหนึ่งในบุคคลแรกๆ ที่เข้ารับชีอะฮ์ เขาอยู่ในตำแหน่งของผู้ที่ได้รับความไว้วางใจ มีรายงานฮะดีษที่สมบูรณ์และรายงานของเขาก็ได้รับการบันทึกไว้"
[อิบนิ ฮาญัร อัล อัสกอลานี ตะฮ์ซีบ อัล ตะฮ์ซีบ ในเรื่อง อับดุลมาลิก บิน อะอ์ยาน]
อับดุลรอซซัก อัล ซะนานอี (มรณะ ฮศ. 211) ฮะดีษที่เขารายงานปรากฎอยู่ใน :
ซอเฮียะห์ บุคอรี [กิตาบ อัล อีมาน]
ซอเฮียะห์ มุสลิม [กิตาบ อัล อีมาน]
ซอเฮียะห์ ติรมิซี [กิตาบ อัฏ ฏอฮาเราะฮ์]
สุนัน อัล นาซาอี [กิตาบ อัฏ ฏอฮาเราะฮ์]
สุนัน อิบนิ มาญะฮ์ [กิตาบ อัล มุกอดดะมะฮ์ ฟิล อีมาน]
ทัศนะของนักวิจารณ์สายรายงาน อิบนิ อะดี กล่าวว่า "พวกเขา(นักวิชาการ) มองไม่เห็นปัญหาในฮะดีษของเขานอกจากว่าจะบอกคุณลักษณะของชีอะฮ์ให้แก่เขา…เขาเป็นผู้ที่มีเกียรติ…เขาได้รายงานฮะดีษที่ยกย่องวงศ์วานของท่านศาสดา(อะห์ลุลบัยต์)และดูหมิ่นผู้อื่น… มุคลิด อัล ชุอัยรี กล่าวว่า ฉันอยู่กับอับดุลรอซซักลซะนานอี เมื่อมีใครคนหนึ่งกล่าวถึงมุอาวียะฮ์ อับดุลรอซซัก กล่าวว่า“อย่าทำให้การพบกันของเราเสื่อมเสียด้วยการกล่าวถึงลูกหลานของอบูซุฟยาน”
[อัล มิซซี ตะฮ์ซีบ อัล กะมาล ในเรื่อง อับดุลรอซซัก อัลซะนานอี]
อิบนิ อะดี รายงาน(ฮะดีษ) จากอับดุลรอซซักว่า…“ถ้าท่านได้เห็นมุอาวียะฮ์อยู่บนมิมบัรของฉัน จงฆ่าเขา!”
[อัล ซะฮาบี มีซาน อัล อิอ์ติดาล ในเรื่อง อับดุลรอซซัก อัล ซะนานอี]
เอาฟ์ บิน อบี ญะมีละฮ์ อัล อะรอบี (มรณะ ฮศ.146) ฮะดีษที่เขารายงานปรากฎอยู่ใน :
ซอเฮียะห์ บุคอรี [กิตาบ อัล อีมาน]
ซอเฮียะห์ มุสลิม [กิตาบ อัล มะซาญิด วะ มะวัดดิล ซอลาต]
ซอเฮียะห์ ติรมิซี [กิตาบ อัล ซอลาต]
สุนัน อัล นาซาอี [กิตาบ อัฏ ฏอฮาเราะฮ์]
สุนัน อบี ดาวูด [กิตาบ อัซ ซอลาต]
สุนัน อิบนิ มาญะฮ์ [กิตาบ อัศ ศอลาต]
ทัศนะของนักวิจารณ์สายรายงาน "เขาเป็นรอฟิฎีที่น่าเชื่อถือ เขาเป็นผู้ที่ได้รับการเชื่อถือจากนักวิชากการหลายท่าน และในตัวเขาคือความเป็นชีอะฮ์"
[อัล ซะฮาบี ซิยาร อะอ์ลัม อัล นุบะลา ในเรื่อง เอาฟ์ บิน อบี ญะมีละฮ์]
"เอาฟ์ เป็นกอดะรี เป็นชีอะฮ์ เป็นชัยฏอน!"
[อบู ญะอ์ฟัร อัล อุกอยลี ดุอะฟา อัล อุกอยลี ในเรื่อง เอาฟ์ บิน อบี ญะมีละฮ์]
"เขาเอนไปในทางชีอะฮ์ อิบนิ มะอีน กล่าวว่า น่าเชื่อถือ อัล นาซาอี กล่าวว่า น่าเชื่อถือมาก"
[อัล มิซซี ตะฮ์ซีบ อัล กะมาล ในเรื่อง เอาฟ์ บิน อบี ญะมีละฮ์]
คำถาม เป็นไปได้หรือไม่ที่ท่านบุคอรี และท่านมุสลิม ตลอดจนท่านอื่นๆเชื่อถือนักวิชาการชีอะฮ์เหล่านี้โดยที่ไม่รู้ถึงหลักศรัทธาของพวกเขา ?
นักวิชาการชีอะฮ์เหล่านี้ได้อุทิศชีวิตของพวกเขาในการค้นหาและถ่ายทอดฮะดีษและการศึกษาเกี่ยวกับการรายงานฮะดีษให้เป็นวิทยาทานแก่นักรายงานฮะดีษที่มีชื่อเสียงของอะฮฺลิสสุนนะฮ์อย่างเช่นบุคอรี,มุสลิม ฯลฯ
แม้ว่าผู้เชี่ยวชาญฮะดีษของพี่น้องซุนนีอย่างบุคอรีและมุสลิมจะมีมาตรฐานทางวิชาริญาล(ศาสตร์ในการพิจารณาความน่าเชื่อถือของผู้รายงาน)เพื่อกลั่นกรองสายรายงานให้ตรงตามมาตรฐานพวกเขาเอง และแม้ว่าได้พยายามกลั่นกรองฮะดีษจากนักรายงานฮะดีษที่มีจุดยืนสอดคล้องกับซุนนีอย่างชัดเจนแล้ว อย่างไรก็ตาม พวกเขาก็ยังต้องพึ่งพานักวิชาการฮะดีษชีอะฮ์ที่พวกเขาเชื่อถือ ทั้งๆที่ในความจริงแล้วว่าการเป็นชีอะฮ์นั้นถือเป็นตราบาปในมุมมองของหลายๆคน
ดังนั้น การจะกล่าวว่า อัล บุคอรี มุสลิมและบุคคลอื่นๆ ไม่รู้ถึงความเชื่อของผู้รายงานฮะดีษชีอะฮ์นั้น ย่อมแสดงว่าเขากำลังกล่าวหาบุคอรีมุสลิมและท่านอื่นๆว่าไม่รู้จักแหล่งข้อมูลฮะดีษของตนดีพอ ซึ่งแน่นอนว่าย่อมเป็นไปไม่ได้
สรุป ความจริงก็คือ
ฮะดีษของซุนนีจำนวนมากทีเดียวจะต้องสูญหายไปถ้าหากหลักฐานจากผู้รายงานฮะดีษของชีอะฮ์ไม่เป็นที่ยอมรับ ซึ่งแสดงว่าถึงอย่างไรก็ตาม ฐานข้อมูลทางฮะดีษของชีอะอ์นั้นยังคงเป็นทางเลือกที่ปรมาจารย์ด้านฮะดีษของอะฮฺลิสสุนนะฮ์ให้การยอมรับในฐานะหลักฐานที่น่าเชื่อถือจนถึงวันนี้
source : alhassanain