Fecr suresini 22. Ayetinde “Rabbinin buyruğu ve saf saf dizilmiş olarak melekler geldiği ve o gün cehennem getirildiği zaman, işte o gün insan (yaptıklarını birer birer) hatırlar. Fakat bu hatırlamanın ona nasıl faydası olacak!? Denilmektedir. Bu ayette zikredilen saf’tan maksat nedir?
Kısa Cevap
Bu kelime ve onun türevleri kur’anı kerimin diğer ayetlerinde de zikredilmiştir.[1] Saf kelimesinin anlamı eşyayı doğru hat üzerinde yan yana koyma anlamındadır. İnsanların saf tutukları ve ağaçların yan yana dizmesi gibi.[2] Ayeti kerimede “seffen” kelimesi edebi bakımından melekler için haldır. (Yani meleklerin haletlerini belirliyor). Anlam bakımından ise müfessirler farklı manalar zikretmişlerdir. Burada bir kaçını açıklayacağız:
1- Maksat şudur: Melekler farklı saflarda gelecekler. Muhtelif saflar halinde olmaları onların sahip oldukları mertebelere ve derecelere göre şekillenmiştir.[3]
2- Maksat her gökte bulunan meleklerdir. Dolayısıyla sırasına göre cinleri ve insanları ihata etmiş bir şekilde saflara durmuşlardır.[4]
3- Bazı müfessirler de meleklerin saf şeklinde olmalarını cemaatle namaz kılan kimselerin bir diğerinin arkasında saf bağladıkları saflara benzetmişler.[5]
Bu sorunun detaylı cevabı yoktur.
[1] Kehf, 48; Taha, 64; Hac, 36 ve… .
[2] Rhgib-i İsfehani, “El-Mufredat Fi Garibil-Kuran”, Dımışk/Beyfur: darul-ilm daruş-Şamiye”, s. 486.
[3] Rhgib-i İsfehani, “El-Mufredat Fi Garibil-Kuran”, Dımışk/Beyrut: darul-ilm daruş-Şamiye”,
[4] Beydavi, Abdullah b. Öner, “Envaru’l-Tenzil Ve Esraru’t-Tevil”, Beyrut: daru ihyau et-turasu el-arabi, 1407, k. c. 5, s. 311.
[5] Zemahşeri, Mahmut, “el-keşşaf an hakaiki gavamidi et-tenzil”, bayrut: darul-kutubil- Arabi, 1407, k. c. 4, s. 751.
Ayrıntılı Cevap
Bu sorunun ayrıntılı cevabı yoktur.
