قيس فرزند ربيع در منابع كهن نام و نشانى ندارد؛ ولى منابع متأخر وى را از دوستان و ياران امام حسين عليه السلام قلمداد كرده در رديف شهيدان كربلا برشمرده اند.
ملاحسين واعظ كاشفى گويد: آورده اند كه محمد بن مقداد و عبداللَّه بن ابو دجانه، با يكديگر از آن سيد و سرور دستور خواسته به ميدان رفتند و حرب هاى مردانه كردند، بسيارى را كشتند و خسته گردانيدند؛ و چون خواستند كه به ملازمت امام عليه السلام آيند، فوجى سوار از لشكر فجار گرداگرد ايشان فروگرفتند. سعد كه غلام اميرالمؤمنين على عليه السلام بود با پنج تن از مواليان امام حسين عليه السلام كه قيس بن ربيع و اشعث [بن ] سعد و عمرو بن قرط و حنطمه و حماد بودند، به مدد ايشان رفتند. به واسطه كثرت مخالفت و ضرب هاى متوالى و مترادف، هر هشت تن از اين شش درفانى متوجه مناظر هشتگانه بهشت جاودانى شدند.
منبع : منبع: پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، پژوهشکده تحقیقات اسلامی.
