منشاء تفکرات داعش از کجاست؟

تکفیری ها سریع بعد از حکم تکفیر حکم به اباحه جان و مال افراد را صادر می کنند همانگونه که بغدادى در بیانیه ای بر تكفیر شیعه اصرار دارد و جان و مالشان را مباح مى داند.

تکفیری ها افرادی خشن و تکفیر به کافر و بی دین دانستن یک نفر بیان شده است و راغب در مفردات « تکفیر» از «ک ف ر» به معنای نهان کردن و پوشاندن است .
اطلاق کفر به فرد از این رو است که حقیقت را نهان می کند یا با کفرورزی بر دل خود پوشش می نهد. (1) تکفیری ها سریع بعد از حکم تکفیر حکم به اباحه جان و مال افراد را صادر می کنند همانگونه که بغدادى در بیانیه ای بر تكفیر شیعه اصرار دارد و جان و مالشان را مباح مى داند. (2)
اولین زمانی که بعد از رحلت پیامبر صلوات الله علیه و آله حکم به تکفیر داده شد در زمان خلافت ابوبکر بود که دستگاه خلافت مخالفان را محکوم به کفر و بی دینی کرد. (3)
یکی از مسائلی که از صدر اسلام تاکنون مورد بحث و اختلاف واقع شده، شرط دانستن عمل به تکالیف در ایمان و اینکه اگر کسی اعتقاد به خدا و اسلام داشت ولی عمل نکرد کافر است، که در صدر اسلام و در زمان خلافت حضرت علی علیه السلام به اوج خود رسید و این بحث تا جایی بود که یک گروهی امام زمان و خلیفه خود را محکوم به تکفیر کرده و دست به اسلحه بردند و با حضرت علی علیه السلام به جنگ پرداختند.
خوارج به گروه های مختلفی تقسیم شد که هر یک اعتقاداتی داشتند ولی عقاید مشترک آنها عبارت است:
تکفیر در ادیان دیگر وجود داشته است که می توان افراطی ترین آن را در مسیحیت، زمان تشکیل دادگاه های تفتیش عقائد توسط کلیسای اسپانیا نام برد، ولی همواره آموزه های اسلامی مسلمانان را توصیه به وحدت و عدم تفرقه کرده است ولی بعضی از گروه های مسلمانان بخاطر تعصبات مذهبی همدیگر را تکفیر می کردند
1- تکفیر علی (علیه السلام) و عثمان و معاویه و اصحاب جمل و اصحاب تحکیم (کسانی که به حکمیّت در جنگ صفین رأی دادند) غیر از آنهایی که توبه کرده بودند.
2- تکفیر کسانی که معتقد به کفر علی (علیه السلام) و عثمان و افرادی که در بالا ذکر شد، نباشند.
3- ایمان تنها عقیده قلبی نیست، بلکه عمل و ترک گناه نیز جزو ایمان است. ایمان امر مرکبی است از اعتقاد و عمل.
4- وجوب شورش بر والی و امام ستمگر. خوارج می گفتند امر به معروف و نهی از منکر هیچ شرط و شروطی ندارد و این دستور الهی باید بدون استثناء در همه جا انجام گیرد.(4)
تکفیر در ادیان دیگر وجود داشته است که می توان افراطی ترین آن را در مسیحیت، زمان تشکیل دادگاه های تفتیش عقائد توسط کلیسای اسپانیا نام برد،(5) ولی همواره آموزه های اسلامی مسلمانان را توصیه به وحدت و عدم تفرقه کرده است ولی بعضی از گروه های مسلمانان بخاطر تعصبات مذهبی همدیگر را تکفیر می کردند. (6)
با بررسی جریان تکفیری در تاریخ اسلام، تعصب و جمود فکری و خود را برحق دانستن و قبول نداشتن بحث علمی با مخالفان، از ویژگی های بارز جریان تکفیری می باشد ولی اکثر افراد پیرو و طرفدار این جریان، همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند: مسلمانان را به خاطر جهالت و نداشتن نگاه نو و فهم نو از معارف اسلامی، تکفیر می کنند (7) یعنی افرادی جاهل هستند که بازیچه دست دیگران و استکبار واقع شده اند (از صدر اسلام تا کنون).
جریان تکفیر نام خود را سلفی گذاشته اند و خود را پیرو سلف صالح می دانند و در اعمال، رفتار و اعتقادات خود، سعی بر تابعیت از صحابه و تابعین دارند. (8) و اعتقاد به روش صحابه و تابعین دارند و عقل نزد آنها منزلتی ندارد و فقط نصوص قرآن و کلام صحابه برای آنها حجت دارد، و این تفکر توسط احمد بن حنبل طرح و پایه گذاری شد که توسط یکی از شاخص ترین شاگرد او یعنی ابن تیمیه در جامعه مطرح و در آثارش به این مساله پرداخت و در ادامه توسط ابن قیم جوزیه به صورت کامل تر مطرح شد و حتی طبق این نظر یک دوره فقه به نام (اعلام الموقعین عن رب العالمین) به تحریر در آورد.
گروه سلفی به رهبری ابن تیمیه چون به روح، اعتقادی ندارند و فقط ظاهر گرا هستند تشییع جنازه میت و سوگواری بر آن را حرام می دانند و می گویند کسی که جان داد، تمام شده و قدرتی ندارد و به همین دلیل، استناد کرده و توسل به ائمه و پیامبران را باطل دانسته و اگر هر مسلمانی با نظریه آنها مخالفت کند متهم به کفر، و مال و ناموس او را حلال اعلام می کنند
بعد از ابن قیم جوزیه احیاء کننده تفکر سلفی و تکفیری توسط محمد بن عبدالوهاب (متولد 1111ه ق) صورت گرفت که یک اصول و عقایدی برای مسلمان بودن مطرح ساخت از جمله لزوم ترک زیارت قبور و توسل و طلب شفاعت غیر از خدا که طبق این نظریه شیعیان خارج از دایره اسلام شده و محکوم به کفر می شوند. وهابی ها می گویند توسل به انبیاء و ائمه همچون طلب شفاعت از بت می باشد و همچنین نباید بنایی بر قبر مردگان ایجاد کرد و با این کار به شدت برخورد می کنند و الان می بینیم که گروه تکفیری اولین کاری که بعد از تحت سیطره در آوردن منطقه ای می کنند شروع به تخریب بناهایی که بر قبور مردگان ایجاد شده می کنند.
گروه سلفی به رهبری ابن تیمیه چون به روح، اعتقادی ندارند و فقط ظاهر گرا هستند تشییع جنازه میت و سوگواری بر آن را حرام می دانند و می گویند کسی که جان داد، تمام شده و قدرتی ندارد و به همین دلیل، استناد کرده و توسل به ائمه و پیامبران را باطل دانسته و اگر هر مسلمانی با نظریه آنها مخالفت کند متهم به کفر، و مال و ناموس او را حلال اعلام می کنند.
سلفیه عنوانی بوده برای گروهی از مسلمانان متجدد که مسلمانان دیگر را از بعضی امور منع می کرد که بزرگترین مروج این تفکرات سیدرشید رضا بوده است و وی با تاییدات تفکرات سلفیه باعث تندروی های بیش از حد وهابیت شد به گونه ای که آنها ادعای برحق بودن خود را دارند و هر کس که ضد آنها باشد از دایره عقاید سلف خارج است. (9)
کلام آخر:
الان اگر به تفکرات گروه های تکفیری (در صدر آنها گروه داعش) که واژه اسلام را همیشه به دنبال نام خود می کشند، توجه کنیم همان حرف ها و تفکرات گذشتگان خود را تکرار می کنند و فقط خود را حق مطلق می دانند و از بحث علمی و عقلی بیزار هستند و فقط افرادی ظاهرگرا و دارای جمود فکری می باشند که ما باید با بحث های علمی دیگران را از انحراف و باطل بودن این گروه مطلع کنیم تا اسیر و خام استدلال های باطل آنها نشوند.
منابع:
1. سایت شیعه
2. تاریخ سیاسى صدر اسلام / ترجمه كتاب سلیم ؛ ص47.
3. طبری، تاریخ (بیروت)، ج۳، ص۲۵۰ ۲۵۲.
4. جاذبه و دافعه علی علیه السلام،مرتضی مطهری، ص 126 ٓ 127.
5. دائرة المعارف مصاحب، ج 1 / 650.
6. الایمان و الکفر، ص۵۸-۵۹.
7. سایت آیة الله خامنه ای دام ظله
8. مجموعه التفسیر، ابن تیمیه، ص 360.
9. دائره المعارف مصاحب، ج1، ص1326

سید عبدالحمید طباطبایی