نگاهي كوتاه به زندگي امام حسين(علیه السلام)
 

سومين امام معصوم، در سوم (يا چهارم) شعبان سال چهارم هجرى در شهر مدينه ديده به جهان گشود. او دومين ثمره پيوند فرخنده على (علیه السلام) و حضرت فاطمه دختر پيامبر اسلام (صلی الله علیه واله) بود/ حسين بن على در دوران عمر خود به شجاعت و آزادگى و ايستادگى در برابر ظلم و ستم شهرت داشت.

مراحل زندگى حسين بن على (علیه السلام)
 

حسين بن على (علیه السلام) مدت شش سال از دوران كودكى خود را در زمان جد بزرگوار خود سپرى كرد و پس از آن حضرت، مدت سى سال در كنار پدرش اميرمومنان (علیه السلام) زندگى كرد و در حوادث مهم دوران خلافت ايشان به صورت فعال شركت داشت. پس از شهادت امير مومنان(در سال 40هجرى) مدت ده سال در صحنه سياسى و اجتماعى در كنار برادر بزرگ خود حسن بن على (علیه السلام) قرار داشت و پس از شهادت امام حسن(علیه السلام) (در سال 50هجرى) به مدت ده سال، در اوج قدرت معاويه بن ابى سفيان، بارها با وى پنجه درافكند و پس از مرگ وى نيز در برابر حكومت پسرش يزيد قيام كرد و در محرم سال 61 هجرى در سرزمين كربلا به شهادت رسيد.
مبارزات حسين بن على (علیه السلام) در دوران قبل از امامت
حسين بن على ع از دوران نوجوانى كه شاهد انحراف دستگاه حكومت اسلامى از مسير اصلى خود بود، از موضعگيريهاى سياسى پدر خود پيروى و حمايت مى كرد؛ چنانكه در زمان خلافت عمر بن خطاب، روزى وارد مسجد شد و ديد عمر بر فراز منبر نشسته است، با ديدن اين صحنه، بالاى منبر رفت و به عمر گفت:
از منبر پدرم پايين بيا و بالاى منبر پدرت برو!عمر كه قافيه را باخته بود، گفت:
پدرم منبر نداشت! آنگاه او را در كنار خود نشانيد، و پس از آنكه از منبر پايين آمد، او را به منزل خود برد و پرسيد:
اين سخن را چه كسى به تو ياد داده است؟
او پاسخ داد:
هيچ كس!(1)

در جبهه هاى نبرد با ناكثين و قاسطين
 

حسين بن على (علیه السلام) در دوران خلافت پدرش، اميرمومنان ع،در صحنه هاى سياسى و نظامى در كنار آن حضرت قرار داشت. او در هر سه جنگى كه در اين دوران براى پدر ارجمندش پيش آمد، شركت فعال داشت.(2)در جنگ جمل فرماندهى جناح چپ سپاه امير مومنان (علیه السلام) به عهده وى بود(3) و در جنگ صفين، چه از راه سخنرانيهاى پرشور و تشويق ياران على (علیه السلام) جهت شركت در جنگ، و چه از رهگذر پيكار با قاسطين، نقشى فعال داشت (4)در جريان حكميت نيز يكى از شهود اين ماجرا از طرف على (علیه السلام) بود.(5)حسين بن على (علیه السلام) پس از شهادت على (علیه السلام) در كنار برادر خويش، رهبر و پيشواى وقت، حسن بن على ع قرار گرفت، و هنگام حركت نيروهاى امام مجتبى ع به سمت شام، همراه آن حضرت در صحنه نظامى و پيشروى به سوى سپاه شام حضور داشت، و هنگامى كه معاويه به امام حسن (علیه السلام) پيشنهاد صلح كرد، امام حسن، او و عبدالله بن جعفر را فراخواند و درباره اين پيشنهاد، با آن دو به گفتگو پرداخت (6)و بالاخره پس از متاركه جنگ و انعقاد پيمان صلح، همراه برادرش به شهر مدينه بازگشت و همانجا اقامت گزيد.(7)
اوضاع سياسى و اجتماعى دوران امامت امام حسين (علیه السلام)
در زمان امام حسين (علیه السلام) انحراف از اصول و موازين اسلام، كه از «سقيفه» شروع شده و در زمان عثمان گسترش يافته بود، به اوج خود رسيده بود. در آن زمان معاويه كه سالها از سوى خليفه دوم و سوم به عنوان استاندار در منطقه شام حكومت كرده و موقعيت خود را كاملا تثبيت كرده بود، بنام خليفه مسلمين سرنوشت و مقدرات كشوراسلامى را در دست گرفته حزب ضد اسلامى اموى را بر امت اسلام مسلط ساخته بود و به كمك عمال ستمگر و يغماگر خود مانند:
زياد بن ابيه، عمرو بن عاص، سمرة بن جندب و... حكومت سلطنتى استبدادى تشكيل داده، چهره اسلام را وارونه ساخته بود/معاويه از يك سو، سياست فشار سياسى و اقتصادى را در مورد مسلمانان آزاده و راستين اعمال مى كرد و با كشتار و قتل و شكنجه و آزار، و تحميل فقر و گرسنگى بر آنان، از هر گونه اعتراض و جنبش و مخالفت جلوگيرى مى كرد، و از سوى ديگر، با احياى تبعيضهاى نژادى و رقابتهاى قبيله اى در ميان قبائل، آنان را به جان هم مى انداخت و از اين رهگذر نيروهاى آنان را تضعيف مى كرد تا خطرى از ناحيه آنان متوجه حكومت وى نگردد، و از سوى سوم، به كمك عوامل مزدور خود با جعل حديث و تفسير و تاويل آيات قرآن به نفع خود، افكار عمومى را تخدير كرده، و به حكومت خودش وجهه مشروع و مقبول مى بخشيد/اين سياست ضد اسلامى، به اضافه عوامل ديگر همچون ترويج فرقه هاى باطل نظير:
جبريه و مرجئه كه از نظر عقيدتى با سياست معاويه همسو بودند، آثار شوم و مرگبار در جامعه به وجود آورده و سكوت تلخ و ذلتبارى را بر جامعه حكم فرما ساخته بود/در اثر اين سياست شوم، شخصيت جامعه اسلامى مسخ و ارزشها دگرگون شده بود، به طورى كه مسلمانان، با آن كه مى دانستند اسلام هيچ وقت اجازه نمى دهد آنان مطيع زمامداران بيدادگرى باشند كه بنام دين بر آنها حكومت مى كنند، با اين حال بر اثر ضعف و ترس و ناآگاهى، از زمامداران ستمگر پشتيبانى مى كردند. در اثر اين سياست، مسلمانان، بر خلاف منطق قرآن و تعاليم پيامبر (صلی الله علیه واله)، تبديل به افرادى ترسو، سازشكار، و ظاهر ساز گشته بودند/تاريخ اين دوره از زندگى مسلمانان، پر از شواهدى است كه نشان مى دهد اين دگرگونى و انحراف فراگير شده، جامعه اسلامى را با خود همرنگ ساخته بود/اگر عكس العملى را كه مسلمانان در برابر سياست عثمان و عمال وى از خود نشان دادند، با روشى كه در برابر سياست معاويه در پيش گرفتند مقايسه كنيم، آثار شوم اين سياست شيطانى را در جامعه اسلامى بوضوع مشاهده مى كنيم، زيرا مسلمانان در برابر سياست عثمان با قيام عمومى، عكس العمل نشان دادند؛ قيامى كه بزرگترين شهرهاى اسلامى يعنى مدينه، مكه، كوفه، بصره، مصر و ساير شهرها و روستاها در آن شركت داشتند؛ ولى با توجه به اينكه در زمان معاويه ظلم به مراتب بيشر، ميزان قتل و تهديد زيادتر و گسترده تر؛ و محروميت مسلمانان از حقوق و ثروت و درآمد خود آشكارتر بود، با اين حال عكس العمل دسته جمعى در برابر رفتار ضد اسلامى معاويه ديده نمى شد، بلكه مردم كوركورانه در برابر معاويه مطيع و خاضع بودند. بلى گاه گاه اعتراضهاى پراكنده اى مثل مخالفت «حجر بن عدى» و «عمرو بن حمق خزاعى» و امثال آنها صورت يك جنبش عملى و عمومى در نمى آمد، بلكه شعله آن بسرعت خاموش مى گشت، زيرا حكومت وقت، سران جنبش را مى كشت و انقلاب را در نطفه خفه مى كرد و جامعه هيچ تكانى نمى خورد.(8) .ولى با وجود چنين وضع اسفناك و انفجارآميزى كه در زمان تسلط معاويه حكمفرما بود، بنابر ملاحظات فراوان، قيام و انقلاب مسلحانه در آن زمان نه مقدور بود و نه مفيد. دو عامل زير را مى توان مهمترين موانع قيام امام حسين (علیه السلام) در زمان حكومت معاويه شمرد:

1-پيمان صلح امام حسن (علیه السلام) با معاويه :
 

اگر حسين بن على (علیه السلام) در زمان معاويه قيام مى كرد، معاويه مى توانست از پيمان صلحى كه با امام حسن (علیه السلام) بسته و مورد تاييد حسين بن على (علیه السلام) نيز قرار داشت، به منظور متهم ساختن حسين بن على (علیه السلام) بهره بردارى كند، زيرا همه مردم مى دانستند كه امام حسن و امام حسين متهد شده اند تا زمانى كه معاويه زنده است سكوت كرده به حكومت او گردن نهند، حال اگر حسين (علیه السلام) بر ضد معاويه قيام مى كرد، امكان داشت معاويه او را شخصى فرصت طلب و پيمان شكن قلمداد كند/البته مى دانيم كه امام حسين (علیه السلام) پيمان معاهده خود را با معاويه، پيمانى لازم الوفأ نمى دانست؛ زيرا اين پيمان از روى آزادى و ميل و اختيار صورت نگرفته بود، بلكه پيمانى بود كه تحت فشار و اجبار، و در شرائطى صورت گرفته بود كه بحث و گفتگو فايده اى نداشت، بعلاوه خود معاويه آن را نقض كرده و محترم نشمرده بود و خود را به رعايت آن ملزم نمى دانست، بنابراين چنين عهد و پمانى، اگر هم در اصل صحيح و معتبر بود، حسين بن على(علیه السلام) مقيد به آن نبود، زيرا خود معاويه آن را زير پا گذاشته و در نقض آن از هيچ كوششى فرو گذار نكرده بود، اما در هر حال معاهده صلح، مى توانست دستاويز تبليغاتى معاويه در برابر قيام احتمالى حسين (علیه السلام) قرار گيرد/از طرف ديگر، بايد ديد در برابر قيام احتمالى او اجتماع چگونه قضاوت مى كرد؟
پيداست اجتماع زمان امام حسين ع - چنانكه گذشت - اجتماعى بود كه حال قيام و انقلاب نداشت و شمشير جهاد به آب عافيت شسته بود. طبعاً چنين اجتماعى عافيت طلبى خود را چنين توجيه مى كرد كه حسين (علیه السلام) با معاويه پيمان بسته است و بايد به آن وفا كند/بنابراين اگر امام حسين (علیه السلام) در زمان معاويه قيام مسلحانه مى كرد، معاويه مى توانست آن را به عنوان يك شورش غير موجه و برخلاف مواد پيمان صلح بين طرفين معرفى كند و چون جامعه آن روز چنانكه گفتيم - جامعه اى بود كه حال قيام و انقلاب نداشت، طبعا منطق معاويه را تاييد مى كرد/

2- ژست دينى معاويه :
 

قيام امام حسين (علیه السلام) در زمان يزيد، چنان پرشور و مهيج بود كه خاطره آن در دلهاى مردم جاويد مانده است و چنانكه مشاهده مى كنيم پس از قرون متمادى، هنوز هم مردم، قهرمانان كربلا را براى خود نمونه و سرمشق قرار مى دهند و در ابراز قهرمانى و فداكارى از آنها الهام مى گيرند، ولى به گمان قوى اگر امام حسين (علیه السلام) در زمان معاويه قيام مى كرد، قيام او داراى چنين شور و حماسه اى نمى شد. راز اين مطلب را بايد در نفوذ و شيطنت و بازيگرى معاويه، و روش خاص او در حل و فصل مشكلات جستجو كرد/گر چه معاويه عملا اسلام را تحريف كرده، حكومت اشرافى اموى را جايگزين خلافت ساده و بى پيرايه اسلامى ساخته و جامعه اسلامى را به يك جامعه غير اسلامى تبديل كرده بود، اما او اين مطلب را بخوبى درك مى كرد كه چون بنام دين و خلافت اسلامى حكومت مى كند، نبايد مرتكب كارهايى بشود كه مردم آن را مبارزه با دين - همان دينى كه بنام آن حكومت مى كند- تلقى نمايند، بلكه او لازم مى ديد هميشه به اعمال خود، رنگ دينى بدهد تا اعمال وى با مقامى كه دارد، سازگار باشد، و آن دسته از كارهايى را كه مشروع جلوه دادن آنها مقدور نيست در خفا انجام دهد/پاره اى از اسناد و شواهد تاريخى نشان مى دهد كه معاويه فردى بي دين بوده و به هيچ چيز اعتقاد نداشته است؛ به طورى كه «مغيره بن شعبه» معلوم الحال و بى بند و بار، از سخنانى كه در بعضى از مجالس خصوصى معاويه، از خود وى شنيده بود، اظهار تاسف و اندوه كرده مى گفت:
«معاويه خبيث ترين افراد مردم است.»(9)ولى با وجود اينها، همين روش معاويه در تظاهر به برخى از ظواهر دينى، درك ماهيت او را براى عامه مردم مشكل ساخته بود/معاويه براى آنكه به منصب و مقام خود، رنگ مذهبى بدهد، از اوضاع و شرائط بخوبى بهره بردارى مى كرد. او از يك طرف خونخواهى عثمان را عنوان مى ساخت و از طرف ديگر پس از جريان حكميت و همچنين به واسطه صلح با امام حسن (علیه السلام) و بيعت مردم با وى، خود را در افكار عمومى شايسته خلافت قلمداد مى كرد/بنابراين اگر امام حسين (علیه السلام) در زمان او قيامى مسلحانه به راه مى افكند، وى بسهولت مى توانست آن را در افكار عمومى يك اختلاف سياسى و كشمكش بر سر قدرت و حكومت معرفى كند، نه قيام حق در برابر باطل!
مبارزات امام حسين (علیه السلام) با حكومت معاويه
اما هيچ يك از اين موانع باعث نمى شد كه امام حسين (علیه السلام) در برابر بدعتها و بيدادگريهاى بى شمار معاويه سكوت كند، بلكه او در آن شرائط پرخفقان كه كسى جرات اعتراض نداشت، تا آنجا كه در توان داشت، در برابر مظالم معاويه به مبارزه و مخالفت برخاست. در اينجا سه مورد از مبارزات امام حسين (علیه السلام) با حكومت معاويه را به عنوان نمونه مورد بررسى قرار مى دهيم:

1- سخنرانيها و نامه هاى اعتراض آميز:
 

در دوران ده ساله امامت امام حسين (علیه السلام)، كه آن حضرت در صحنه سياسى با معاويه روبرو بود، نامه هاى متعددى بين او و معاويه رد و بدل شده است كه نشانه موضعگيرى سخت و انقلابى امام حسين (علیه السلام) در برابر معاويه است/امام بدنبال هر جنايت و اقدام ضد اسلامى معاويه او را بشدت مورد انتقاد و اعتراض قرار مى داد. يكى از مهمترين اين موارد، موضوع وليعهدى يزيد بود/

مخالفت با وليعهدى يزيد:
 

معاويه به دنبال فعاليتهاى دامنه دار خود به منظور تثبيت وليعهدى يزيد، سفرى به مدينه كرد تا از مردم مدينه، بويژه شخصيتهاى بزرگ اين شهر كه در رأس آنان امام حسين (علیه السلام) قرار داشت، بيعت بگيرد. او پس از ورود به اين شهر، با «حسين بن على (علیه السلام)» و «عبدالله بن عباس» ديدار كرد و طى سخنانى موضوع وليعهدى يزيد را پيش كشيده و كوشش كرد كه موافقت آنان را با اين موضوع جلب كند. حسين بن على (علیه السلام) در پاسخ سخنان وى با ذكر مقدمه اى چنين گفت:
...تو در برترى و فضيليت كه براى خود قائلى، دچار لغزش و افراط شده اى و با تصاحب اموال عمومى مرتكب ظلم و اجحاف گشته اى. تو از پس دادن اموال مردم به صاحبانش خوددارى و بخل ورزيدى، و آنقدر آزادانه به تاخت و تاز پرداختى كه از حد خود تجاوز نمودى، و چون حقوق حقداران را به آنان نپرداختى، شيطان به بهره كامل و نصيب اعلاى خود (در اغواى تو) رسيد/آنچه درباره كمالات يزيد و لياقت وى براى اداره امور امت اسلامى گفتى فهميدم. تو يزيد را چنان توصيف كردى كه گويا شخصى را مى خواهى معرفى كنى كه زندگى با او بر مردم پوشيده است و يا از غايبى خبر مى دهى كه مردم او را نديده اند! و يا در اين مورد فقط تو علم و اطلاع به دست آورده اى! نه، يزيد آنچنانكه بايد خود را نشان داده و باطن خود را آشكار ساخته است. يزيد را آنچنانكه هست معرفى كن! يزيد جوان سگباز و كبوتر باز و بوالهوسى است كه عمرش باساز و آواز و خوشگذرانى سپرى مى شود. يزيد را اين گونه معرفى كن و اين تلاشهاى بى ثمر را كنار بگذار! گناهانى كه تاكنون درباره اين امت بر دوش خود بار كرده اى بس است، كارى نكن كه هنگام ملاقات پروردگار، بار گناهانت از اين سنگينتر باشد. تو آنقدر به روش باطل و ستمگرانه خود ادامه دادى و با بيخردى مرتكب ظلم شدى كه كاسه صبر مردم را لبريز نمودى، اينك ديگر مابين مرگ و تو بيش از يك چشم بر هم زدن باقى نمانده است، بدان كه اعمال تو نزد پروردگار محفوظ است و بايد روز رستاخيز پاسخگوى آنها باشى...!(10)

نگرانى معاويه از قيام امام حسين (علیه السلام) :
 

در همان ايام يك سال «مروان بن حكم» كه از طرف معاويه حاكم مدينه بود، به وى نوشت:
عمرو بن عثمان گزارش كرده است كه، «گروهى از رجال و شخصيتهاى عراق و حجاز نزد حسين بن على (علیه السلام) رفت و آمد مى كنند» و اظهار كرده است كه، «اطمينان ندارد حسين قيام نكند.»مروان در نامه خود اضافه مى كرد كه:
من در اين باره تحقيق كرده ام، طبق اطلاعات رسيده او فعلا قصد قيام و مخالفت ندارد، ولى اطمينان ندارم كه در آينده نيز چنين باشد، اينك نظر خود را در اين باره بنويسيد/معاويه، پس از دريافت اين گزارش، علاوه بر پاسخ نامه مروان، نامه اى نيز به اين مضمون به حسين بن على(علیه السلام) نوشت:
«گزارش پاره اى از كارهاى تو به من رسيده است كه اگر صحت داشته باشد من آنها را شايسته تو نمى دانم. سوگند به خدا هر كس پيمان و معاهده اى ببندد، بايد به آن وفادار باشد و اگر اين گزارش صحت نداشته باشد، تو سزاوارترين شخص براى چنين وضعى هستى. اينك مواظب خود باش و به عهد و پيمان خود وفا كن. اگر با من مخالفت كنى با مخالفت روبرو مى شوى و اگر بدى كنى بدى مى بينى، از ايجاد اختلاف ميان امت بپرهيز...»(11) پاسخ تاريخى امام حسين (علیه السلام) به معاويه :
امام حسين (علیه السلام) در پاسخ او چنين نوشت:
اما بعد، نامه تو بدستم رسيد، نوشته اى كه خبرهايى از من به گوش تو رسيده است كه به گمان تو هيچ وقت زيبنده من نبوده و تو آنها را در خور شأن من نمى دانسته اى! بايد بگويم تنها خدا است كه انسان را به كارهاى نيك هدايت مى كند و توفيق اعمال خير را به انسان مى دهد/اما آنچه در باب من به گوش تو رسيده، يك مشت سخنان بى اساس است كه چاپلوسان و سخن چينان تفرقه انداز و دورغ پرداز، از پيش خود ساخته و پرداخته اند. اين گمراهان بيدين دروغ گفته اند من نه تدارك جنگى بر ضد تو ديده ام و نه قصد خروج بر ضد تو داشته ام، ولى از اينكه بر ضد تو و بر ضد دوستان ستمگر و بى دين تو، كه حزب ستمگران و برادران شيطانند، قيام نكرده ام از خدا مى ترسم/آيا تو قاتل «حجربن عدى» و يارانش نبودى؟
قاتل كسانى كه همه، از نمازگزاران و پرستندگان خداوند بودند؛ كسانى كه بدعتها را ناروا شمرده و با آن سخت مبارزه مى كردند، و كارشان امر به معروف ونهى از منكر بود. تو پس از آنكه به آنان امان دادى و سوگندهاى اكيد ياد كردى كه به خاطر حوادث گذشته آزارشان نكنى، برخلاف امان و سوگند خود، آنان را ظالمانه كشتى، و با اين كار، بر خدا گستاخى نموه، عهد و پيمان او را سبك شمردى. آيا تو قاتل «عمرو بن حمق»، آن مسلمان پارسا كه از كثرت عبادت چهره و بدنش تكيده و فرسوده شده بود، نيستى كه پس از دادن امان و بستن پيمان -پيمانى كه اگر به آهوان بيابان مى دادى، از قله هاى كوهها پايين مى آمدند - او را كشتى؟
!آيا تو نبودى كه «زياد» (پسر سميه) را برادر خود خواندى و او را پسر ابوسفيان قلمداد كردى، در حالى كه پيامبر فرموده است:
«نوزاد به پدر ملحق مى گردد و زناكار بايد سنگسار گردد»؟
!اى كاش جريان به همينجا خاتمه مى يافت، اما چنين نبود، بلكه پسر سميه را پس از برادر خواندگى، بر ملت مسلمان مسلط ساختى و او نيز با اتكا به قدرت تو مسلمانها را كشت، دستها و پاهايشان را قطع كرد، و بر شاخه هاى نخل به دار آويخت! اى معاويه تو عرصه را چنان بر مسلمانان تنگ ساختى كه گويى تو از اين امت، و اين امت از تو نبوده اند!آيا تو قاتل «حضرمى» نيستى كه جرم او اين بود كه همين زياد به تو اطلاع داد كه «وى پيرو دين على است»، در حالى كه دين على همان دين پسر عمويش پيامبر (صلی الله علیه واله) است و بنام همان دين است كه اكنون تو براريكه حكومت و قدرت تكيه زده اى! و اگر اين دين نبود، تو و پدرانت هنوز در جاهليت به سر مى برديد و بزرگترين شرف و فضيلت شما، رنج و مشقت دو سفر زمستانى و تابستانى به يمن و شام بود، ولى خداوند در پرتو رهبرى ما خاندان، شما را زا اين زندگى نكبتبار نجات بخشيد/اى معاويه! يكى از سخنان تو اين بود كه در ميان اين امت ايجاد اختلاف و فتنه نكنم. من هيچ فتنه اى بزرگتر و مهمتر از حكومت تو بر اين امت سراغ ندارم! ديگر از سخنان تو اين بود كه مواظب رفتار و دين خود، و امت محمد (صلی الله علیه واله) باشم. من (وقتى به وظيفه خود مى انديشم و به دين خود و امت محمد (صلی الله علیه واله) نظر مى افكنم) وظيفه اى بزرگتر از اين نمى دانم كه با تو بجنگم، و اين جنگ، جهاد در راه خدا خواهد بود، و اگر (به خاطر يك رشته عذرها) از قيام بر ضد تو خوددارى كنم از خدا طلب آمرزش مى كنم (چون ممكن است آن عذرها در پيشگاه خدا پذيرفته نباشد) و از خدا مى خواهم مرا به آنچه موجب رضا و خشنودى اوست، ارشاد و هدايت كند/اى معاويه! ديگر از سخنان تو اين بود كه:
اگر من به تو بدى كنم، با من بدى خواهى كرد و اگر با تو دشمنى كنم دشمنى خواهى نمود. بايد بگويم:
در اين جهان نيكان و صالحان همواره با دشمنى بدكاران روبرو بوده اند، و من اميدوارم دشمنى تو زيانى به من نرساند و زيان بدانديشيهاى تو بيش از همه متوجه خودت گردد و اعمال تو را نابود سازد، پس هر قدر مى توانى دشمنى كن!/اى معاويه! از خدا بترس و بدان كه گناهان كوچك و بزرگت همه در پرونده خدايى ثبت شده است. اين را نيز بدان كه خدا جنايات تو را كه به صرف ظن و گمان مردم را مى كشى، و به محض اتهام، آنان را به حكومت رسانده اى، هرگز به دست فراموشى نخواهد سپرد/تو با اين كار، خود را به هلاكت افكندى، دين خود را تباه ساختى، و حقوق ملت را پايمال كردى، والسلام.(12)

2- سخنرانى كوبنده و افشاگرانه در كنگره عظيم حج :

يك (يا دو سال) پيش از مرگ معاويه كه فشار و تضييقات نسبت به شيعيان از طرف حكومت وى به اوج شدت رسيده بود، امام حسين (علیه السلام) به حج مشرف شد و در حالى كه «عبدالله بن عباس» و«عبدالله بن جعفر» آن حضرت را همراهى مى كردند، از «صحابه» و «تابعين» و بزرگان آن روز جامعه اسلامى كه به پاكى و صلاح شهرت داشتند، و نيز عموم بنى هاشم خواست كه در چادر او واقع در «منى» اجتماع كنند. بالغ بر هفتصد نفر از تابعين و دويست نفر از صحابه در چادر آن حضرت گرد آمدند. آنگاه امام بپاخاست و سخنانى به اين شرح ايراد كرد:
«ديديد كه اين مرد زورگو و ستمگر با ما و شيعيان ما چه كرد؟
من در اينجا مطالبى را با شما در ميان مى گذارم، اگر درست بود، تصديق، و اگر دروغ بود، تكذيب كنيد. سخنان مرا بشنويد و گفتار مرا بنويسيد؛ وقتى كه به شهرها و ميان قبائل خود برگشتيد، با افراد مورد اعتماد و اطمينان در ميان بگذاريد و آنان را به رهبرى ما دعوت كنيد، زيرا مى ترسم اين موضوع (رهبرى امت توسط اهل بيت) به دست فراموشى سپرده شود و حق نابود و مغلوب گردد.»

نويسنده: فرزین نجفی پور

پي نوشت ها :
 

1-- فرائد السمطين , جوينى خراسانى , ج 2 ص 155
2 فرائد السمطين , جوينى خراسانى , ج 2 ص 246
3 حماسهء حسينى , استاد شهيد مطهرى , ج 3 ص 247
4 بحارالانوار , علامه مجلسى , ج 43, ص 309
5 بحارالانوار , علامه مجلسى , ج 43, ص 281
6 وسائل الشيعه , شيخ حر عاملى , ج 10 ص 329
7 اثبات الهداة , شيخ حر عاملى , ج 5 ص 215
8 اقتباس از كتاب عدل الهى , استاد شهيد مطهرى , ص 241تا 246
9 خصال , شيخ صدوق , ص 624
10 المحاسن , ابى جعفر برقى , ج 1 ص 293
11 نقل از كتاب «قيام حسينى » آيت الله شهيد دستغيب , ص 105
12 بحارالانوار , علامهء مجلسى , ج 43, ص