آخرین پیشوا
شیعه با این ذهنیت – که مقام امامت به سن و سال خاصـی مربوط نیست – درباره امام هادي علیه السـلام چندان تردیدي به خود راه نـداد؛ به ویژه آنکه حاکمان جور زمان، هر چه تلاش کردند تا مسأله امامت را با مناظرات ساختگی دانشـمندان بزرگ با این امامان خردسال خدشه دار کنند، شکست خوردند.
اما این وضع درباره آخرین پیشواي شـیعیان به کلی متفاوت شد؛ چرا که او هم در سن و سال کمتر از دیگر امامان به امامت رسید و هم به خاطر مصالحی ولادت آن حضرت مخفیانه صورت پذیرفت.
این مسأله برخی از شـیعیان را دچار تردیدهایی نمود و کار امام حسن عسکري علیه السلام را مشکل ساخت؛ اگرچه امامان پیشین تا حدودي زمینه را مساعد کرده و شیعه را براي درك چنان روزي آماده ساخته بودند.
امام باقر علیه السلام فرموده است:
“صاحب این امر کم سن و سال ترین و گمنامترین ما است.”
(الغیبۀ، ص ۱۸۴؛ دلائل الامامۀ، ص ۲۵۸)
اسماعیل بن بزیع گوید:
از حضرت ابی جعفر علیه السلام راجع به امامت پرسیدم و گفتم:
آیا ممکن است امام از هفت سال کمتر داشته باشد؟
فرمود:
“آري، کمتر از پنج سال هم میشود.”
(الکافی ج۱،ص۳۸۴،ح ۵)
البته معرفی حضـرت مهـدي علیه السـلام بـا دیگر امامـان، این تفـاوت را داشت که خواست الهی بر پنهان زیسـتن آن حضـرت تعلق گرفته بود؛ بنابراین تنها افرادي خا ّ ص از ولادت او با خبر بودند.
ضوء بن علی از مردي از اهل فارس نقل میکند:
به سامرا آمدم و ملازم در خانه امام حسن عسکري علیه السلام شدم.
حضرت مرا طلبید، من وارد شدم و سلام کردم، فرمود:
براي چه آمده اي؟
عرض کردم:
براي اشتیاقی که به خدمت شما داشتم.
فرمود:
پس دربان ما باش.
من همراه خادمـان در خـانه آن حضـرت بودم. گـاهی میرفتم هر چه احتیاج داشـتند از بازار می خریـدم و زمانی که مردان در خانه
بودند، بدون اجازه وارد میشدم.
روزي بر حضرت وارد شدم و او در اتاق مردان بود. ناگهان در اتاق حرکت و صدایی شنیدم، سپس با فریاد به من فرمود:
بایست، حرکت مکن!
من جرأت در آمدن و بیرون رفتن را نداشتم.
سپس کنیزکی – که چیز سر پوشیده اي همراه داشت – از نزد من گذشت. آنگاه مرا صدا زد که:
در آي!
من وارد شدم و کنیز را هم صدا زد.
کنیز نزد آن حضرت بازگشت، او به کنیز فرمود:
روپوش از آنچه همراه داري بردار؛
کنیز از روي کودکی سـفید و نیکو روي پرده برداشت و خود حضرت روي شکم کودك را باز کرد. دیدم موي سبزي که به سیاهی آمیخته بود، از زیر گلویش تا نافش روییده است، سپس فرمود:
“این است صاحب شما” و به کنیز امر فرمود که او را ببرد.
سپس من آن کودك را ندیدم تا امام حسن علیه السلام به شهادت رسید.
(الکافی، ج۱،ص ۳۲۹و ۱۲۰،ح ۶)
با توجه به روایات یاد شـده و تولّـد آن حضـرت در سال ۲۵۵ق و شـهادت امام عسـکري در سال ۲۶۰ق، آن حضـرت در سن پنج سالگی به امامت رسید