فارسی
چهارشنبه 14 آذر 1403 - الاربعاء 1 جمادى الثاني 1446
قرآن کریم مفاتیح الجنان نهج البلاغه صحیفه سجادیه



فراز 5 از دعای 16 ( وسعت رحمت و دانش )

أَنْتَ الَّذِي وَسِعْتَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً
توئى كه علم و رحمت تو همه چيز را فراگرفته‌

صفات حميده حضرت حق‌

البته در فرازهاى ملكوتى و جملات عرشى اين قسمت از دعا به گوشه‌اى بسيار اندك از صفات بى نهايت در بى نهايت حق اشاره كرده است.

كسى را حدّ و ظرفيت آن نيست كه بتواند به عمقى از اعماق يك صفت و به نورى از انوار يك وصف حضرت محبوب برسد.

بخش عمده‌اى از آيات قرآن و روايات و بسيارى از فرازهاى نورانى دعاها بيان اوصاف حضرت حق است.

جملات مورد شرح در آيات قرآن مجيد ريشه دارد.

حضرت زين العابدين (عليه السلام) به هنگام انشاى اين دعا به آيات نظر داشته است، از باب تيمن و تبرّك و تا جائى كه لازم باشد به آن آيات اشاره مى‌شود:


1- علم و رحمت الهى‌

جمله عرشى: تويى كه علم و رحمتت همه چيز را فراگرفته است:

﴿الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَ عِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ﴾«1»

فرشتگانى كه عرش را حمل مى‌كنند و آنان كه پيرامون آن هستند، همراه سپاس و ستايش، پروردگارشان را تسبيح مى‌گويند و به او ايمان دارند و براى اهل ايمان آمرزش مى‌طلبند، [و مى‌گويند:] پروردگارا! از روى رحمت و دانش همه چيز را فرا گرفته‌اى، پس آنان را كه توبه كرده‌اند و راه تو را پيروى نموده‌اند بيامرز، و آنان را از عذاب دوزخ نگه دار.

اين آيه شريفه به تمام مردم مؤمن دلگرمى مى‌دهد كه شما هيچ وقت تنها نيستيد، هرگز احساس غربت نكنيد كه ملائكه مقرّب حق دعاگوى شما هستند و پيروزى و بهروزى شما را در دنيا و آخرت از حضرت حق مى‌طلبند.

خداوند بزرگ علمش به ملك و ملكوت علم احاطى است و به كليات و جزئيات و به ظاهر وباطن هستى اشراف كامل دارد.

وجود مقدس او از ريز و درشت پرونده ما با اطلاع است و علل گناه و معصيت و جاى گناه و عصيان و مقدار خطا و اشتباه ما را مى‌داند.

او به حال و احوال ما آگاه است و از پشيمانى قلبى ما باخبر است و علم به اندوه و حسرت ما نسبت به گناه دارد و راستى و دروغ توبه ما را مطّلع است و رحمت واسعه‌اش هم چنانكه تمام آفرينش را فراگرفته، توبه تائب را نيز در وسعت خود جاى مى‌دهد و از ذنوب بندگانش درمى‌گذرد و اشتباه كاران بدبخت و مستمندان دردمند را مورد عفو و بخشش و رحمت و رأفت قرار مى‌دهد.

فرمان به حقّ انبيا و رسل (عليهم السلام) اين بوده است كه: همه گناه‌كاران و رميدگان از درگاه ما را بخوانيد و احسان و فضل و جود و كرم و رحمت ما را بازگو نماييد، تا ايشان به درگاه ما آيند، چنانكه به داود (عليه السلام) فرمود:

بَشِّرِ الْمُذْنِبينَ وَ أنْذِرِ الصِّدّيقينَ.«2»

گناه‌كاران را بشارت ده و صديقان را بترسان، تا گناه‌كاران نوميد نگردند و صديقان ايمن نشوند.

رسول خدا (صلى الله عليه و آله) فرمود:

اللّهُ ارْحَمُ بِعَبْدِهِ الْمُؤْمِنِ مِنَ الْوالِدَةِ الشَّفيقَةِ بِوَلَدِها.«3»

خداوند بر بنده مؤمن خود، از مادر مشفق و مهربان، رحيم‌تر و مهربان‌تر است.

مسئله بسيار باعظمت رحمت واسعه حق در شرح دعاى سى و يكم درباره توبه‌ خواهد آمد.

جلال الدين مى‌گويد:

در خداگم شو وصال اين است و بس‌

گم شدن گم كن كمال اين است و بس‌

اى برادر گريه و زارى تو

هست هم آثار هشيارى تو

راه فانى گشته راه ديگرست‌

زانكه هشيارى گناه ديگرست‌

اين خبرهات از خبر ده بى خبر

توبه تو از گناه تو بتر

حيرتى بايد تو را از ذوالعيان‌

كه نگنجى در زمين و آسمان‌

جستجوى از وراى جستجو

من نمى‌دانم تو مى‌دانى بگو

حال و قالى از وراى حال و قال‌

غرقه گشته در جمال ذوالجلال‌

غرقه‌اى كه نى خلاصى باشدش‌

تا بجز دريا كسى بشناسدش‌

گفت قائل در جهان درويش نيست‌

ور بود درويش آن درويش نيست‌

(مولوى)

______________________________

(1)- غافر (40): 7.

(2)- الكافى: 2/ 314، حديث 8؛ وسائل الشيعة: 1/ 99، باب 23، حديث 236.

(3)- روضة الواعظين: 2/ 503؛ مشكاة الأنوار: 118.


انتخاب شرح:
- حسین انصاریان - محمد رضا آشتیاني - محمد جعفر امامی - حسن ممدوحی کرمانشاهی - محمد بن سلیمان تنکابنی - محمد علي مدرسی چهاردهی - بدیع الزمان قهپائی - سید عليخان حسينی حسنی مدنی شيرازی - سید علیخان حسينی حسنی مدنی شيرازی - سید محمد باقر حسينی (داماد) - سید محمد باقر موسوی حسينی شيرازی - سید محمد حسین فضل الله - سید محمد شيرازی - سید نعمة الله جزائری - عباس علی موسوی - محمد جواد مغنیه - محمد دارابی - نبیل شعبان
پر بازدید ترین مطالب سال
پر بازدید ترین مطالب ماه
پر بازدید ترین مطالب روز



گزارش خطا  

^