آداب نماز خواندن - متن و ترجمه استاد انصاریان

و چون خواستی نماز بخوانى بگو:

اللّٰهُمَّ إِنِّي أُقَدِّمُ إِلَيْكَ مُحَمَّداً صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ بَيْنَ يَدَيْ حاجَتِي وَأَتَوَجَّهُ بِهِ إِلَيْكَ، فَاجْعَلْنِي بِهِ وَجِْيهاً عِنْدَكَ فِي الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ، وَاجْعَلْ صَلاتِي بِهِ مَقْبُولَةً، وَذَنْبِي بِهِ مَغْفُوراً، وَدُعائِي بِهِ مُسْتَجاباً إِنَّكَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ .

خدایا من محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) را پیشاپیش حاجتم به درگاهت پیش می‌آورم و به وسیله‌ی او به سویت رو می‌کنم، پس مرا به خاطر او نزد خود در دنیا و آخرت آبرومند و از مقرّبان قرار ده و نمازم را به او پذیرفته و گناهم را به او آمرزیده و دعایم را به او مستجاب گردان، به درستی که تو آمرزنده و مهربانی.

پس برای نماز، اذان و اقامه بگو و بین اذان و اقامه با یک سجده یا نشستن فاصله انداز و این دعا را بخوان:

اللّٰهُمَّ اجْعَلْ قَلْبِي بَارّاً، وَعَيْشِي قَارّاً، وَرِزْقِي دَارّاً، وَاجْعَلْ لِي عِنْدَ قَبْرِ رَسُو لِكَ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ مُسْتَقَرّاً وَقَرَاراً .

خدایا قرار ده دلم را شایسته و زندگی‌ام را برقرار و روزی‌ام را فراوان و قرار ده برایم کنار آرامگاه رسولت (درود خدا بر او و خاندانش) جایگاه و قرارگاه.

آنچه خواهی دعا کن و حاجتت را از حق‌تعالی بخواه، زیرا دعا بین اذان و اقامه ردّ نمی‌شود و پس از گفتن اقامه بخوان:

اللّٰهُمَّ إِلَيْكَ تَوَجَّهْتُ، وَمَرْضَاتَكَ طَلَبْتُ، وَثَوابَكَ ابْتَغَيْتُ، وَبِكَ آمَنْتُ، وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ . اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ‌مُحَمَّدٍ وَافْتَحْ مَسَامِعَ قَلْبِي لِذِكْرِكَ، وَثَبِّتْنِي عَلَىٰ دِينِكَ وَدِينِ نَبِيِّكَ، وَلَا تُزِغْ قَلْبِي بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنِي، وَهَبْ لِي‌مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً، إِنَّكَ‌ أَنْتَ الْوَهَّابُ.

خدایا به سوی تو رو کردم و خشنودی تو را خواستم و پاداش تو را اراده کردم و به تو ایمان آوردم و بر تو توکل کردم، خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و گوش‌های دلم را به ذکرت باز کن و بر دینت و دین پیامبرت پایدارم بدار و دلم را پس از آن‌که هدایت کردی منحرف مساز و بر من از نزد خود رحمتی ببخش، به راستی که تو بسیار بخشنده‌ای.

دعای تکبیرات

آنگاه برای نماز آماده شو و قلب خود را حاضر کن و خواری شأن خود و عظمت و جلال مولایت را که در مقام مناجات با او برآمده‌ای ملاحظه می‌کنی و چنان باش که گویا او را می‌بینی و حیا کن از این‌که با او سخن گویی و دلت متوجه جانب دیگر باشد!

پس با وقار و خاکساری می‌ایستی در حالتی که دست‌هایت را بر ران‌های خود برابر سر زانو گذاشته و بین قدم‌هایت را به اندازه سه انگشت یا یک وجب باز کرده، گشاد قرار ده و نگاهت را به موضع سجده انداز، سپس

«قُربةً اِلَى اللهِ»

نیت نماز واجب صبح کن و

«تکبیرة الاحرام»

بگو؛

و مستحبّ است پیش از تکبیرة الاحرام نماز، شش تکبیر بر آن اضافه کنی، در هر تکبیری دست‌ها را تا مقابل نرمی گوش بالا ببری، درحالی‌که کف دست‌ها به طرف قبله و انگشت‌ها، غیر از انگشت بزرگ به هم چسبیده باشد و بخوانی دعاهای تکبیرات را به این صورت که پس از تکبیر سوم بگو:

اللّٰهُمَّ أَنْتَ الْمَلِكُ الْحَقُّ الْمُبينُ، لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي ذَنْبِي إِنَّهُ لَايَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلّا أَنْتَ .

خدایا تویی فرمانروای حق آشکار، معبودی جز تو نیست، منزّهی تو، من بر خود ستم کردم، گناه مرا ببخش که جز تو گناهان را نمی‌بخشد.

و پس از تکبیر پنجم بگو:

لَبَّيْكَ وَسَعْدَيْكَ وَالْخَيْرُ فِي يَدَيْكَ وَالشَّرُّ لَيْسَ إِلَيْكَ وَالْمَهْدِيُّ مَنْ هَدَيْتَ، عَبْدُكَ وَابْنُ عَبْدَيْكَ ذَلِيلٌ بَيْنَ يَدَيْكَ مِنْكَ وَبِكَ وَلَكَ وَ إِلَيْكَ لَامَلْجَأَ وَلَا مَنْجَىٰ وَلَا مَفَرَّ مِنْكَ إِلّا إِلَيْكَ، سُبْحانَكَ وَحَنانَيْكَ تَبَارَكْتَ وَتَعَالَيْتَ سُبْحانَكَ رَبَّ الْبَيْتِ الْحَرامِ.

آری، آماده خدمتم و خیر در دست توست و شرّ از تو نیست و هدایت یافته کسی است که تو هدایت کردی، بنده‌ات و فرزند بنده‌ات، در برابرت خوار است، از تو به تو برای تو به سوی تو، نیست پناه‌گاهی و نه راه رهایی و نه گریزگاهی از تو مگر به سوی تو، منزّهی تو، پیاپی به من رحم کن، مبارک و برتری، منزّهی تو، ای پروردگار کعبه.

و پس از تکبیر هفتم بگو:

وَجَّهْتُ وَجْهِي لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ عالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ حَنِيفاً مُسْلِماً وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ، إِنَّ صَلاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلّٰهِ رَبِّ الْعالَمِينَ لَاشَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ .

رویم را به سوی وجودی نمودم که آسمان‌ها و زمین را آفرید، دانای پنهان و آشکار است، رو کردنی با حال اعتدال و تسلیم و از مشرکان نیستم، به درستی که نماز و عبادت و زندگی و مرگم برای خدا پروردگار جهانیان است، برای او شریکی نیست، به این امر فرمان داده شدم و من از مسلمانانم.

چون بخواهى قرائت را شروع کنى

«استعاذه»

(اعوذ باللّه من الشّیطان الرّجیم) را آهسته بگو، آنگاه سوره‌ی «حمد» را با آداب تمام و حضور قلب و تفکّر در معانى آن بخوان و پس از تمام شدن سوره «حمد» به اندازه یک نفس ساکت شو و بعد از آن سوره هاى دیگر از قرآن را بخوان و خوب است که سوره هایى مانند «عمّ» و «هل اتى» و «لا اقسم» باشد.

پس از آن به اندازه یک نفس ساکت مى‌ایستى و سپس دست‌ها را براى تکبیر به طریقى که پیش از این ذکر شد بلند مى‌کنى، بعد از آن به رکوع برو و دست راست را سر زانوى راست بگذار، پیش از آن که دست چپ را بر زانوى چپ بگذارى و انگشتان دو دست را باز کرده و از زانوهاى خود پر مى‌کنى و کمر را خم کرده و گردن راکشیده، مساوى با کمر قرار مى دهى و نگاه خویش را بین قدم‌ها انداخته و بگو:

«سُبْحانَ رَبِّیَ الْعَظِیمِ وَبِحَمْدِهِ»

[منزه است پروردگار بزرگم و ستایش از آن اوست].

و سزاوار است این ذکر را

«هفت»

یا

«پنج»

یا

«سه»

مرتبه بگویى، و پیش از گفتن ذکر این دعا را بخوانى:

اللّٰهُمَّ لَكَ رَكَعْتُ، وَلَكَ أَسْلَمْتُ، وَبِكَ آمَنْتُ، وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ، وَأَنْتَ رَبِّي خَشَعَ لَكَ سَمْعِي وَبَصَرِي وَشَعْرِي وَبَشَرِي وَلَحْمِي وَدَمِي وَمُخِّي وَعَصَبِي وَعِظَامِي وَمَا أَقَلَّتْهُ قَدَمَايَ غَيْرَ مُسْتَنْكِفٍ وَلَا مُسْتَكْبِرٍ وَلَا مُسْتَحْسِرٍ .

خدایا برای تو رکوع کردم و تسلیم تو شدم و به تو ایمان آوردم و بر تو توکل کردم و تویی پروردگارم، فروتن شد برای تو گوشم و چشمم و مویم و پوستم و گوشتم و خونم و مغزم و پی‌ام و استخوان‌هایم و آنچه را قدم‌هایم با خود برداشته، بدون سرپیچی و نه برتری‌جویی و نه خستگی.

آنگاه از رکوع برخیز و بایست و در این حال بگو:

«سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ»

[خدا هرکس را که حمدش کند شنواست] بعد تکبیر بگو و با نهایت خضوع و خشوع به سجده برو، درحال سجده کف دست‌ها را پهن کرده، جلوتر از زانوها بر زمین بگذار و بر تربت امام حسین(علیه السّلام) سجده کن و ذکر سجود را بگو و بهتر آن است که ذکر سجود را،

«هفت»

یا

«پنج»

یا

«سه»

بار بگویى و پیش از گفتن ذکر، این دعا را بخوان:

اللّٰهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ، وَبِكَ آمَنْتُ، وَلَكَ أَسْلَمْتُ، وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ، وَأَنْتَ رَبِّي سَجَدَ وَجْهِي لِلَّذِي خَلَقَهُ وَشَقَّ سَمْعَهُ وَبَصَرَهُ، الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعالَمِينَ تَبارَكَ اللّٰهُ أَحْسَنُ الْخالِقِينَ .

خدایا برای تو سجده کردم و به تو ایمان آوردم و تسلیم تو شدم و بر تو توکل نمودم و تو پروردگار منی، سجده کرد رویم، برای کسی که آن را آفرید و گوش و چشمش را گشود، خدا را ستایش پروردگار جهانیان، خجسته و پربرکت است خدا، بهترین آفرینندگان.

پس ذکر را بگو و سر از سجده بردار و بنشین و مستحبّ است تکبیر بگویى و روى کفل خود بنشینى و بگویى:

«أَسْتَغْفِرُ اللّٰهُ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ»

و نیز بگوئى:

اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي وَاجْبُرْنِي وَادْفَعْ عَنِّي وَعافِنِي إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ، تَبَارَكَ اللّٰهُ رَبُّ الْعالَمِينَ .

خداوندا مرا بیامرز و به من رحم کن و شکستگی‌ام را اصلاح فرما و از من دفاع کن و مرا سالم بدار، من نسبت به خیری که برایم فرو فرستی نیازمندم، خجسته و پربرکت است خداوند پروردگار جهانیان.

آنگاه تکبیر بگو و به سجده دوم برو و انجام مى‌دهى آنچه را که در سجده اول انجام دادى، سپس سر از سجده برداشته و جلسه [نشستن] استراحت را بجا مى‌آورى و براى رکعت دوم بر مى‌خیزى و در حال برخاستن مى‌گویى:

«بِحَوْلِ اللّٰه وَقُوَّتِهِ أَ قُومُ وَأَقْعُدُ

؛ به نیرو و قدرت خدا برخیزم و بنشینم» و چون به حالت آرامش قرار گرفتى حمد و سوره بخوان و بهتر آن است که سوره توحید را بخوانى و پس از پایان آن

«سه»

مرتبه گفتن:

«کَذلِکَ اللَّهُ رَبِّی»

مستحبّ است.

بعد تکبیر گفته، دست‌ها را براى قنوت تا برابر صورت بلند مى‌کنى و باطن دست‌ها را به سوى آسمان قرار مى‌دهى و غیر از انگشت بزرگ سایر انگشتان را به هم مى‌چسبانى و خوب است براى قنوت خواندن کلمات فرج را برگزینى و پس از آن بگویى:

اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لَنا، وَارْحَمْنَا، وَعافِنا، وَاعْفُ عَنَّا فِي الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ .

خداوندا، ما را بیامرز و به ما رحم کن و از تندرستی بهره‌مندمان گردان و ما را در دنیا و آخرت بسلامت دار، به‌درستی که تو بر هر کاری توانائی.

آنگاه بگو:

اللّٰهُمَّ مَنْ كانَ أَصْبَحَ وَلَهُ ثِقَةٌ أَوْ رَجاءٌ غَيْرُكَ، فَأَنْتَ ثِقَتِي وَرَجائِي يَا أَجْوَدَ مَنْ سُئِلَ، وَيَا أَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ، صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَارْحَمْ ضَعْفِي وَمَسْكَنَتِي، وَقِلَّةَ حِيلَتِي، وَامْنُنْ عَلَيَّ بِالْجَنَّةِ طَوْلاً مِنْكَ، وَفُكَّ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ، وَعافِنِي فِي نَفْسِي، وَفِي جَمِيعِ أُمُورِي بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .

خداوندا، هرکس که صبح کند و برای او تکیه‌گاه و امیدی جز تو باشد ولی تو پناه و امید منی‌، ای بخشنده‌ترین کسی که از او درخواست شده و ای مهربان‌ترین کسی که از او طلب مهربانی شده، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و به ناتوانی و درماندگی و بیچارگی‌ام رحم کن و بر من به احسان از جانب خود به بهشت منّت گذار و از آتش رهایم ساز و در وجودم و همه امورم سلامتم بدار، به مهربانی‌ات ای مهربان‌ترین مهربانان.

و طول دادن قنوت سزاوار است و دعاهایى که در قنوت خوانده مى‌شود بسیار است.

آنگاه تکبیر مى‌گویى و رکوع و سجود را به همان صورتى که ذکر شد به‌جا مى‌آورى و پس از اتمام دو سجده، براى تشهّد و سلام بنشین و مستحبّ است که روى کفل خود بنشینى و پیش از تشهّد بگویى:

بِسْمِ اللّٰهِ، وَبِاللّٰهِ، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ، وَخَيْرُ الْأَسْماءِ لِلّٰهِ، أَشْهَدُ أَنْ لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ

به نام خدا و به خدا و همه نام‌های نیکوتر برای خداست و خدا را ستایش و بهترین نام‌ها برای خداست، گواهی می‌دهم که معبودی جز خدا نیست.

تا آخر تشهّد.