و چون از نماز فارغ شدی، شروع به خواندن تعقیب کن که تأکید و امر بسیار بران شده و حق‌تعالی فرموده:
﴿فَإِذٰا فَرَغْتَ فَانْصَبْ وَ إِلىٰ رَبِّكَ فَارْغَبْ﴾
هنگامی که [از تکالیف سنگین] فراغت و آسایشی دست داد باز خود را [به تکالیف و مسئولیت ها] وادار! و مشتاقانه به‌سوی پروردگارت توجه کن!
در تفسیر این آیه روایت شده چون از نماز فارغ شوی، خود را در دعا به زحمت انداز و به سوی پروردگار خود میل کن و حاجات خود را از او بطلب و امیدت را از غیر او قطع کن.
و از حضرت امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) روایت شده: هر کدام از شما که از نماز فارغ شد، باید دست‌ها را به سوی آسمان بلند کند و خود را در دعا به سختی اندازد. از روایات استفاده می‌شود که «تعقیب» زیاد کننده‌ی روزی است و مؤمن در حال تعقیب در نماز است و ثواب نماز را دارد تا گاهی که مشغول به ذکر حق‌تعالی است و خواندن دعا پس از نماز واجب بهتر از خواندن نماز مستحبّ است.
علاّمه مجلسی فرموده: از کلمه «تعقیب» ظاهر می‌شود که قرآن و دعا و ذکر وقتی متّصل به نماز است عرفاً تعقیب می‌باشد، ولی بهتر آن است که با وضو و در حال نشستن رو به قبله باشد و افضل در وقت خواندن تعقیب نشستن بر طریق «تشهّد» [یعنی نشستن بر روی کفَل] است و در اثنای تعقیب به ویژه در تعقیب نماز شام سخن نگوید. و بعضی گفته‌اند: تمام شرایط نماز را در تعقیب رعایت کنند و ظاهر آن است که پس از نماز، به هر حالی که مشغول قرآن و ذکر و دعا باشد ثوابی برای آن مقرّر است هر چند در حال راه رفتن انجام گیرد.
نویسنده گوید: برای دین و دنیا دعاهای بسیار از ائمه‌اطهار(صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین) در تعقیب نمازها وارد شده و چون اشرف عبادات بدنی نماز است و تعقیبات روایت شده را در تکمیل نمازها دخالتی بس عظیم است و همچنین موجب بالا رفتن درجات و فروریختن گناهان و حصول خواسته‌ها و حاجات می‌شود، به خاطر این دعاگو رسید که بخشی از آن‌ها را در این رساله ذکر کنم و اکثر آن را از کتاب «بحار» و «مقباس» علاّمه مجلسی (عطّر‌الله‌مرقده‌الشریف) نقل می‌کنم.
پس می‌گویم: تعقیبات بر دو قسم است: تعقیبات مشترک و تعقیبات ویژه.
آداب نماز خواندن
