มิตรที่ดีที่สุดในทัศนะของอิมามซัจญาด (อ.)
จวบจนถึงบัดนี้ท่านเคยประสบกับความทุกข์ยากและปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตอย่างหนักหน่วงถึงขั้นที่ต้องการใครสักคนที่จะระบายความในใจของตนกับเขาบ้างไหม? จวบจนถึงบัดนี้ท่านเคยมีเพื่อนสนิทที่คอยให้กำลังใจ คอยปลอบใจและเป็นผู้ฟังที่ดีต่อคำพูดต่างๆ ของท่านบ้างหรือไม่? หรือว่าท่านเคยมีเพื่อนที่เป็นสาเหตุของความท้อแท้ สิ้นหวังหรือความขุ่นเคืองในจิตใจของท่านบ้างแล้วหรือไม่? ถึงวันนี้ท่านเคยคิดบ้างหรือไม่ว่าจะสามารถเลือกคบมิตรที่ดีได้อย่างไร? และโดยทั่วไปแล้วอะไรคือหลักเกณฑ์ในการเลือกคบเพื่อนเช่นนี้
ความสำคัญของเพื่อนและมิตรสนิทนั้นมีมากมาย ซึ่งในบทความนี้เราจะขอยกประเด็นตัวอย่างถึงคำพูดของบรรดาอิมามมะอ์ซูม (อ.) ได้กล่าวไว้ว่า เราสามารถที่จะรู้จักบุคคลหนึ่งได้จากเพื่อนและมิตรสนิทของเขา ยิ่งไปกว่านั้น เพื่อนแท้และเป็นคนดีนั้นจะสามารถเป็นผู้ช่วยเหลือและเป็นกำลังใจต่อเราได้ในทุกขั้นตอนของชีวิต และจะคอยชี้นำเราไปสู่ชะตากรรมที่ดีงาม ในทางตรงกันข้าม เพื่อนที่ไม่ดีที่ไม่ได้ถูกเลือกด้วยหลักเกณฑ์ต่างๆ ที่ถูกต้องนั้น จะเป็นอุปสรรคต่อความก้าวหน้าของมนุษย์หรือก่อให้เกิดการถอยหลังในชีวิตของเขา
ดังนั้นประเด็นนี้จึงนับว่าเป็นสิ่งสำคัญมากที่ว่า เราควรจะคบใครเป็นเพื่อนและเราควรจะเอาตัวออกห่างจากคนประเภทใด เกี่ยวกับการเลือกคบเพื่อน ความสำคัญของเพื่อนและมิตรสนิทในชีวิตนั้นมีคำพูดมากมายได้ถูกกล่าวไว้ บรรดาท่านอิมามมะอ์ซูม (อ.) ก็ได้เน้นย้ำถึงประเด็นนี้ไว้ เกี่ยวกับเรื่องนี้มีคำพูดที่สวยงามจากท่านอิมามซัจญาด (อ.) ที่ถูกรายงานไว้ ซึ่งจะทำให้การเป็นเพื่อนและการเลือกคบมิตรสนิทเป็นที่กระจ่างชัดสำหรับเรา
ท่านอิมามซัจญาด (อ.) ได้กล่าวกับท่านอิมามบากิร (อ.) บุตรชายของตนว่า :
يا بُنَيَّ، انظُرْ خمسةً فلا تُصاحِبهُمْ ولا تُحادِثهُمْ ولا تُرافِقهُمْ في طريقٍ
فقلتُ: يا أبَه، مَن هُم؟
قال: إيّاكَ ومُصاحبةَ الكذّابِ، فإنَّهُ بِمنـزِلَةِ السَّرابِ، يُقَرِّبُ لكَ البعيدَ ويُباعِدُ لكَ القَريبَ
وإيّاكَ ومُصاحبةَ الفاسِقِ، فإنَّهُ بائعُكَ بأكلةٍ أو أقلّ مِن ذلكَ
وإيّاكَ ومُصاحبةَ البَخيلِ، فإنَّهُ يَخذِلُكَ في مالهِ أحوجُ ما تكونُ إليهِ
وإيّاكَ ومُصاحبةَ الأحمَقِ، فإنَّهُ يريدُ أنْ يَنفعَكَ فيضُرُّكَ
وإيّاكَ ومُصاحبةَ القاطِعِ لرَحِمِهِ، فإنِّي وجدتُهُ مَلعونَاً في كِتابِ اللهِ عزَّ وجلَّ فِي ثلاثة مواضع
“โอ้ลูกรักของพ่อ! จงพิจารณาดูห้าบุคคล แล้วอย่าได้คบหาสมาคมกับพวกเขา อย่าร่วมสนทนากับพวกเขา และอย่าได้คบเขาเป็นเพื่อนในการเดินทาง”
ท่านอิมามบากิร (อ.) กล่าวว่า ฉันได้ถามว่า “โอ้พ่อจ๋า! พวกเขาคือใครบ้าง?”
ท่านกล่าวว่า “จงหลีกเลี่ยงจากการคบมิตรกับคนโกหก เพราะเขาเป็นเหมือนกับภาพลวงตา (มิราจ) ที่จะทำให้เจ้ามองเห็นสิ่งที่อยู่ไกลว่าอยู่ใกล้ และเห็นสิ่งที่อยู่ใกล้ว่าอยู่ไกล และจงหลีกเลี่ยงจากการคบมิตรกับคนชั่ว เพราะเขาจะขายเจ้าด้วยกับอาหารเพียงคำเดียวหรือน้อยกว่านั่น และจงหลีกเลี่ยงจากการคบมิตรกับคนขี้เหนียว เพราะเขาจะทอดทิ้งเจ้าในยามที่เจ้ามีความจำเป็นอย่างยิ่งยวดต่อ (การพึ่งพา) ทรัพย์สินของเขา และจงหลีกเลี่ยงการคบมิตรกับคนโง่ เพราะเขาต้องการที่จะยังประโยชน์แก่เจ้า (แต่ด้วยความโง่เขลานั้น) เขาจะยังอันตรายต่อเจ้า และจงหลีกเลี่ยงจากการคบมิตรกับคนที่ตัดสัมพันธ์กับเครือญาติของตน เพราะฉันพบว่าเขาเป็นผู้ถูกสาปแช่งในคัมภีร์ของอัลลอฮ์ ในสามที่ (โองการ)” (อัลกาฟี, เล่ม 2, หน้า 376)
