Şianıh fıkhî ve tefsiri kaynaklarını gözden geçirmekle şianın fıkhî, ahlakî ve tefsiri rivayetlerinden büyük bir bölümünün İmam Bakır (a.s.)'dan nakledilmiş olduğu kolaylıkla anlaşılabilir. İmam Bakır (a.s.)'dan rivayet edilen fıkhî meseleleri açıklamak. Kur'an ayetlerini ve onların şa'nı nüzulünü (iniş nedenini) izah etmek hususundaki pek çok hadisler "Vesail-uş şia'da" ve Allame Bahrani'nin yazmış olduğu "el-Bürhan" ve Muhakkik Feyz Kaşani'nin yazdığı "Safi" gibi tefsir kitaplarında toplanmıştır.
Bunlara ilaveten Emir-ul Müminin (a.s.) ve Srffin savaşı hakkında fazla bir miktarda tarihî hadisler de İmam Bakır (a.s.)'dan nakledilmiştir[1]. Aynı seki ahlakî konular hususunda pek ihtivalı ve inci gibi cümleler de o hazretten nakledilmiştir. Bu cümleler kısa olmalarına rağmen son derece güzel ve imamın masumluk ruhundan ve batını kemallarından kaynaklanmıştır. Ebu Zühre bu hususda şöyle yazıyor:
"O hazret. Kur'an müfessiri ve İslam fıkhını açıklayan biriydi. Emirlerin ve nehylerin felsefesini idrak ediyor ve onun nihai hedefini anlıyordu."[2]
Ve imamın düşünceleri ve ahlakî-ictimaî sözleri hususunda da şöyle yazıyor:
"İmam nefsani kemallere sahip olduğundan, kalbinin aydınlığından ve anlayış gücünden dolayı Allah onun dilinden çok ilginç ve anlamlı cümleler anlattı. Bireysel ve toplumsal ahlakla ilgili o hazretten öyle sözler rivayet edilmiş ki, eğer onlar tanzim edilir, düzenlenirse ahlak hususunda değerli ve çok yönlü bir metod meydana gelir."
"İmamın ahlaki-ilmî derslerinin bir örneği onun mukaddes görünmekle muhalefet etmesidir. İmam amelen, bütün dünya nimetlerini terketmenin İslamî takva ve zühd olduğunu sanan kimselerin görüşüne karşı çıkıyordu. Hakem b. Üyeyne şöyle diyor:
"Bir gün Ebu Cafer (a.s.)'in huzuruna varıp kendisini süslenmiş bir evde gördüm. Renkli bir gömlek giymiş ve onun üzerine de rengârenk bir melefe çekmişler ve melefe-nin rengi omuzlarına çıkmıştı. Evi ve onun süsleniş tarzını seyrettiğim sırada o hazret bana hitaben şöyle buyurdu: "Bu ev hakkında ne düşünüyorsun?" Ben de siz bu durumda olduğunuza göre ne diyebilirim ki? Ama bizim aramızda bu işi gençler yapar" dedim. İmam "Ey Hakem! Allah'ın halk için izin verdiği süsleri ve helal nzıklannı kim haram etmiştir; bu
gördüklerin Allah'ın halk için helal kıldığı şeylerdendir ve bu gördüğün oda da yeni evlendiğim karımın odasıdır. benim odamı kendin de tanıyorsun" buyurdu."[3]
1) Bakınız: Şeftı-u ftehc-ul Balağa (İbn-i Ebil HadM). c: 2. s: 212-213-229-234-286. c: 3. s: 324. c: 4. s: 106-108-109-110. c: 6. s: 13/Taberi. c: 3. s: 37. c: 5. s: 176-197. izıuddin Batımı.
2) tl-imam-us Sadık (a.s.) (Ebu Zulw«). t. 24.
3) Kafi. c: 6. s: 446/Bihar-ul Envar. c: 46. s: 292.
