HZ.ALİ(A.S)IN SÖZLERİNDEN
1- NEHC-ÜL BELAGADAN 2- GÜRER-ÜL HİKEMDEN
3- MANZUM SÖZLERDEN
(1- NEHCÜLBELAĞA'DAN)
1- Tevhid: Allah(cc)ı vehm ve düşünceye getirmemenden ibarettir. (yani, Allah vehim ve hayali surette cisim olmaktan münezzehtir) ve Adli onu itham etmemekten ibarettir. (Yani o'nu layık olmayan amelden uzak bilmelisin).
2- Elbette her bir nimette Allaha ait bir hak vardır (karşılığında şükür ister). Öyle ise herkim o hakkı (şükrü) gerine getirse, Allah o nimeti o'na fazlalaştırır ve kim nankörlük ederse. Allah nimetini oradan esirger.
3- Düşmana galip geldiğin zaman, zafer nimetine şükür olarak o'nu affet.
4- Çaresiz ve rulme uğramış birinin imdadına yetişmek ve o'nu durumdan kurtarmak, büyük günahların keffaresi olarak hesaplanır.
5- Ey Ademeğlu! Rabbinin birbiri ardınca isana ihsan ettiği nimeti ve byana karşılık şükür yerine emirlerine masiyet, günah ve laubalilik ile cevap veriyorsan, öyle ise onun gelecek olar azap ve cezalandırmasından korkmalısın.
Zira, nimetlerin peşpeşe gelmesi, günahın daha çok olduğuna dolayısıyla azap ve işkenceninde aynı oranda büyüklüğüne işarettır.
6- Ömrün geçmesi ve yaşın ilerlemesiyle dünyadan yüz çevirip, ölüme yaklaştığın ve ölümünde geldiği anda bu görüşme çok çabuk gerçekleşecektir.
7- Zühdün en iyisi, O'nu halkın nazarından gizlemektir.
8- Enşerefli ve güçlü servet. İstek ve arzuları terketmektir.
9- Ahmak adamla dostluktan uzakdur. Çünkü o sana faydalı olmak isterken (aklının azlığı nedeniyle) garar verir; Cimri adamın dostluğundan da uzak dur. Zira ondan birşey isteyecek olsan kendini senden daha biçare gösterecek; Kötü yolun adamıyla (facirle) dostluktan çekin ki, seni bir tiç uğruna safar; yalncı ile dostluktan uzak durki o aynı serap gibidir ki uzağı yakın, yakını uzak göstererek seni aldatır.
10- Akıl sahibinin dili gönlünün ardındadır ve Ahmakın gönlü dilinin ardın oladır. (Yani, akıl sahibi önce düşünür, sonra gerekli olan söyler ama ahmak öncekonuşur sonra onun fikrine düşünür).
11) Allah yanında, senin günah ve kötü amellerinden pişmanlık diyarak üzüntülü kederli olman, seni ucb ve kendini beğenmişliğe itecek olan iyi amellerinden daha üstündür.
12- İşlerde başarılı olmak, ihtiyat ve geleceğe tedbir olmakla mümkündür. İhtiyatla iş yapmak fikir ve düşünce gücünden kaynaklanır. Görüş ve fikir sahibi olmak ise sır saklamakla elde edilir.
13- Kerim bir kimsenin açlığı zamanında yeleim (başkalarını incitmeyi adetedinen cimri aşağılık insan= in doyduğu zaman heybet ve hamlesinden korkun.
14- Her kim düşmanını turağa düşürmek ve galip gelmek için daha güçlü ise, affetmesi ve bağışlaması daha iyi olur.
15- Akıl gibi servet cahillik gibi fakirlik Edep gibi miras ve meşveret gibi destek ve yardımcı yoktur.
16- Dünya halkı uykuda seyreden bir kervan ehline benzer (ve Ömürleri tükenip onların yaşamına son verildiği zaman uyanacaklar ama buyunışın onlara bir yararı olmayacaktır).
17- Namuslu olmak, fakirin, şükretmek de zenginin ziynetidir.
18- İnsanın aklı kamileşttiği zaman sözü azalır. (çokkonuşmak aklın zaafını gösterir).
19- İnsanın her çektiği nefes, ölümedoğru atılan bir adımdır.
20- Kim Allah ile arasında olanı ıslahatse, Allah'da onunla halkın arasını ıslah eder. Ahiret işlerini Islah edenin. Dünya işlerini Allah ıslah eder. Birkimseye kendi nefsinden bir nasihat edici olsa, Allah tarafından ona bir muhafız tayin edilir.
21- Dünyanın hali yılana benzer, dışı yumuşak içi öldürücü zehirdir. cahil va aldanmış kişi ona gider, bilgin akıllı ondan uzak durur.
22- İki amel arasındaki ihtilaf ve uzaklık nekadar da çoktur. Biri bir ameldirki lezzeti gitmiş. Zararı kalmış (Şehvani lezzet gibi) ve diğer ibadet de zahmeti gitmiş, ücreti baki kalmıştır.
23- Yaratıcının azameti, senin gözünde mahlukatı küçük gösterir.
24- Allah tarafından bir melek hergün şöyle nida eder. Ölmek üzere çocuklar edinin yokluğa doğru gitmesi için toplayın ve harap olmak özere binalar yapın.
25- Birkimse döstunu üçşeyde himaye etmeyse onundostu değildir. 1- Şiddet ve zorluk anında 2- O olmadığı yerde 3- Ölümünden sonra.
26- Birkimseye dört şeyverilse, dört şeyden mahrum kalmaz: 1- Kendisine dua etmek muvaffakiyeti verilse, onu kabıl olmasından mahrum kalmaz. 2- Tevbe yolunun gösterildiği kimse, Onun kabulünden nasipsiz kalmaz. 3- İstiğfar eden Bağışlanmaktan ümidini kesmez.
4- kendisine şükretmek nasibolan. nimetin fazlalığından mahrum kalmaz.
27- Sadaka vermek yoluyla (Allahın rahmet ve kerem katından) rızkınızı kazanınız. Bir kimse verdiğinin karşılığınıbulduğuna yakin edince bahşiş etmekte eliaçık olur.
28- Sabır ve dayanıklılık musibet miktarında verilir. Bir kimse gorluk zamanında takatsizlik göstererek elini dizine vurursa mükafatı zayi olur.
29- Kişi dilinin altında gizlidir. (Sohbet etmeyinceye kadar aybı veya marifeti belli olmaz).
30- Kendi değerini bilmeyen kişi helak olmuştur.
31- Sabırlı ve tahammüllü adam zaman uzun olsa bile gaferi elden vermez.
32- Bir kimse bir grubun işlerinden razı olursa o işe bizzat ortak ve katılmış hükmündedir ve herkim batıl bir işe katılsa iki günahı vardır biri amelinin günahı diğeri o işe olan rizayeti dir.
33- Ey millet konuştuğunuzu işiten kalbinizde gizlediğiniz bilen Allahtan korkunuz. ve ölmeden önce ahiret azağınızı hazırlayın ki eğer ondan kaçsanız sizibulur, dursanız sizi alır, eğer unutsanız size hatırlatır.
34- Kim kendini iftira ve töhmet edilecek duruma getirse, onun hakkında kötüdüşünenleri kınamaza hakkı yoktur.
35- Kim kendi görüşü doğrultusunda gitse helak olmuştur. başkale ruyla meşveret eden onların aklına ortaklık etmiştir.
36- Günahı terketmek tevbe etmekten daha kolaydır.
37- Her kaba birşeyler konuldukça hacmi küçülür Ama akıl ve zihin kabı hariç kinekadar ilim doldursan hacmi o kadar genişler.
38- Ölmeden kendini hesaba çeken yarardadır ve ondan gaflet eden. Zarar etmiştir. Allahtan korkan (çekinen) emin olur nasihat alan görüş sahibi olur görüş sahibi anlar ve anlayan alim olur.
39- Zamanın değişmesiyle kişilerin cevheri belli olur.
40- Allah kullarına zulmetmek hesap günü için kötü bir azıktır.
41- Kerim olanın en şerefli işi bildiği şeye göz yumması ve gafletidir.
42- İmam Kalp ile inanmakı dil ile ikrar ve cevarih ve a'za ile ameldir.
43- Bir gurup ücret ve sevap için Allah ibadet ederler, bunların ibadetleri tacir ibadetidir. Bir gurup cehennem korkusu ile ibadet ederler, bunların ibadetide köle ibadetidir. Bir gurup da sırf Allaha ibadet ve tapınmaya layık bildiği için ona ibadet ederler işte bu hür insanların ibadetidir.
44- Mazlumun zalime hesap soracağı gün, zalimin mazluma zulmundan çok daha zordur.
45- Azda olsa Allahtan çekin ve kendinle Allah arasında çok ince de olsa bir perde karar kıl.
46- Allah'ın her bir nimet için bir hakkı vardır eğer kul şükr ederse o'nu çoğaltır ve eğer gaflet ederse o nimet zail olur.
47- Eyademoğlu gelmemiş günün (yarının) rızkını düşünüp kendini üzme zira eğer o gün ömrün olsa yaşasan, Allah o günkü rızkını gönderecek.
48- Senin hakkında hüsnüzannı olana, o'nun bildiği gibi davran.
49- Allahı, irade ve kararların iptali ve müşkülleri kolaylaştırmasıyla tanıdım.
50- Dünya hayatının aciliği ahiretti fatlılığı ve dünyanın tatlılığı ahiretin acılığıdır.
51- Ey insan oğlu kendi nefsinin vasi ve mirascısı ol! ölümünden sonra vasilerin yapmalarını istediğin şeyleri kendi (ölümünden önce) yezine getir.
52- Fakir veyoksul düştüğünüzde, sadaka vererek Allah ileticaret yapın.
53- Uzun yolculuğu hatırlayan, yol azığını da (ecel yetişımen) hazırlamalıdır.
54- Eğer Allah, halka günah ve isyanlardan uzak durmalarını emretmeseydi bile, O'nun nimetlerine şükür olsun diye emirlerinin dışına çıkmamak gerekirdi.
55- İbret ve nasihat verici şeyler nekadar çok ve ibret alanlarsa nekeder aydır.
56- İnsanlar dünyanın çocuklarıdır. Hiç kimse annesini sevmekten dolayı kınanamaz.
57- Fakir ve miskin Allahın elçisidir. Onu reddeden Allahı reddetmiştir ve O'na birşey veren Allah vermiştir.
58- Kulun Allahın elinde olana itimadi, kendi elinde olana galebe etmezse imanı sadık ve doğru değildir.
59- Gizli yezlerde günahlardan ve itaatsizlikten çekinin zira şahit olanın kendisi hükmedecek!..
60- Allahın nimetlerinden günah yolunda yararlanmaktan kaçınmanız sizin için gerekli olan en küçük iştir.
61- Halkın elinde olana itina etınemek en büyük zenginliktir.
62- Eğer insan ecelini ve gideceği yeri görse, uzunemele ve onun yalanına düşman kesilirdi.
63- Herkesin malının iki ortağı vardır. Biri varisi öteki olaylar.
64- Günahların en çirkini, sahibinin küçük saydığı günahlardır.
65- Ayıpların en büyüğü, başkaları için ayıpbildiğin şeyin sende olmasıdır.
66- Cimrilik bütün kötülük ve çirkinliklerin toplayıcısıdır. İnsan o'nun sebebiyle her kötülüğe çekilir.
67- Sonu ateş olan hayır, hayırdeğildir ve sonu cennet olan şer ve azap da şer değildir. Cennete oranla her nimet küçük ve cehenneme nisbeten her bela afiyet verahatlıktır.
68- Allahın yanında olanı talebet mek arzusuyla zenginin fakire karsı tevazu göstermesi ne güzeldir. Bundan daha iyisi Allaha tevekkülleri nedeniyle fakirlerin zenginlere itina etmemeleridir.
69- Herkim batının temizlese, Allah o'nun zahirini güzelletirir ve Herkim din ve ahiret için çalışırsa Allah onun dünya işlerini düzene koyar.
70- Aklından sona erişen fayda olarak, hidayet ve sapıklığı ayırdetmekte yeterlidir.
71- Sabır insanı örten bir perde, Akıl keskin bir kılıçtır. Öyle ise ahlakındaki ayıpları sabrınla ört ve heva-inefsini akılkılıcıyla öldür.
72- Kulun iki haslete (sıhhatli ve Zengin olmasına) itimadetmesi yakışmaz. Zira salimve aziyetteyken hasta olduğunu veya zenginken fakir düştüğünü görürsün.
73- Kıyamet günü en büyük hüsrana uğrayacak kişi haram yoldan kazandığını miras bırakan ve varisi o malı Allah yolunda infak eden kişidir. İkinci adam (varis) o mal sebebiyle cennete dahil durken, miras bırakan cehennem dahil olacaktır.
74- (Neyholunanlara amel ettiğinizde) lezzetlerin geçeceğini ve günah ve kötü sonuçlarının kalıcılığını düşünüz.
75- Herkim büyük günahları küçük saysa, Allah onu büyük musibetlere düçareder.
76- nefsiyüce olan için şehvani arzular hakir olmuştur.
77- İki aç varki doymak bilmez. Harisi ilim ve Harisi dünya.
78- Cahil daima ya ifrat ya tefrit halindedir.
79- Allah (cc) cahilden ilim oğrenmek için ahit almadı alimden de oğretmekiçin alsın.
80- Fahr ve gururunu bir kenara at, kibrini kır ve kabrinin dar ve karanlığını düşün.
GÜRER-ÜL HİKEM'DEN
1- Fitnelerin en büyüğü kendini dünyaya kaptırmaktır.
2- İlim, fani ve yokolmaz büyük bir hazinedir.
3- Din kökü ilahi taktire varan bir ağaç misalidir ki neticesi teslim verizadır.
4- Allah yolunda cihad, dinindireği ve salihlerin yoluyaşamtarzı)dır.
5- Allahın kazave kaderine razı olmak: Büyük müsibetleri kolaylaştırır.
6- Uzun emel ölümü yaklaştırır ve insanı hedefinden uzaklaştırır.
7- Akıl sahibi ihtiyacı dışında veya hak için delil getirmek dışında konuşmaz ve Ahiretini Islah dışında bir işle uğraşmaz.
8- Allahın azabından korkmak, muttakilerin huyve siyresidir (yaşam mantığıdır).
9- Mü'min daima günahlarından dolayı kederli, bundan başına gelebilecek belalardan korkulu verabbinin rahmetine ümitlidir.
10- Allah korkusuyla, O'nundergahından uzak kalmak endişesiyle oğlamak ariflerin ibadetidir.
11- Korku, hırs ve cimrilik birtakım kötü huylardır ki, Allaha karşı su-i zan onları bir yezde toplamıştır.
12- Akıl sahibi sustuğunda tefekkür eder, konuştuğunda zikreder ve bakışıyla ibretalır.
13- Mutlu kimse alubetinden korkar, sonra emin olur ve sevabı saadeti ümidederek iyilik eder.
14- Zühd, uzun emeli terketmek amelde de ihlaslı olmaktır.
15- İlim, maldan hayırlıdır. İlim senikorur, malı ise sen korursun.
16- Nefsani şehvetler karşısında sabır, iffettir, gazaba karşı sabır büyüklüktür ve günahlara karşısabır vera ve Zühddür.
17- Takvau, amelitemiz, gözleri yaşlı ve kalpleri korkulu kimselerdir.
18- Bir kimseyi denemeden ondan emin olmak; Aklın azlığındandır.
19- Sabır ikikısımdır. Belalarakarşı olanı iyi ve güzeldir. Bundan daha iyisi harama düşmemek için sabretmektir.
20- Allah korkusuyla ağlamak kalbi nurlandısır ve günaha yönelmekten alıkayar.
21- Sözü söylemeden o senin mahkumundur, söyledikten sonra sen ona mahkumsun.
22- Tevbe Kalpile pişmanlık, dilileauf dilemek ve ameli ile kötülükleri terketmekten ve günah işlememeğe niyyettenibarettir.
23- Üç şeyde dostluh ve sükunet vardır: Uyumlueş iyi huylu evlat ve uyumlu dost.
24- Adalet: Zülmettiğinde kendini hesaba çekmen fazilet ise: Güç kulduğun zaman affetmenden ibarettir.
25- Kulun dünyada Allahtan korkması ahirette bundan emin olmasını sağlar.
26- Sana kötülük yapana iyilik et ve zulmedeni affet.
27- Doğruluk ve emanete dikkat etki onlar hayırlıların yolu ve yordamıdır.
28- Emaneti sana verene teslim et ve hıyanet edene hiyanet etme.
29- Misafirin aşağılık biri de olsa o'na değer ver ve Emir de olsan baban ve oğretmenine ihtiram olsun diye önlerinde ayağa kalk.
30- Dünyaya ondan elçekmişbir zahit gibi bak, kalbini kaptırmış aşıklar gibi değil.
31- Kendini başkalarına karşı öla! kendin için sevdiğini onlar içinde sev! ve kendi kabul etmediğini onlar içinde kabul etme sana iyilikedilmesini istediğin gibi sen de iyilik et; zulme uğramak istemediğin gibi zulümde etme!
32- Kendi içinde kendine bir bekçi kararkıl ve kendi dünyandan ahirete bir şeyler hazırla.
33- Sizden öncekilerden ibret alın. Sizden sonra kiler sizi ibret edinmeden.
34- Bedenleriniz dünyadan çıkmadan önce dünya sevgisini kalbinizden çıkarın sizler başkabir dünya için yaratılmışsınız burada sadece denenmektesiniz.
35- Her zaman Allahı hatırlayın ki onu anmak kalbi aydınlatır ve zikir ibadetlerin en güzel ve üstün olanıdır.
36- Ahiret azığının toplandığı ve sırların ortaya çıktığı o gün için çalışın.
37- Sahibi sorulduğunda utanıpı inkar ettiği işleri yapmaktan kaçin.
38- Dünyayı imar ve ahireti harap eden her işten kaçın.
39- Fasık, facir ve dündüşmanlarıyla arkadaşlıktan uzakdur.
40- Dünyadan kork, çünkü o şeytanın tuzağı ve imanı fasideden şeydir.
41- Kötü amelden sakın o ismini lekeler ve günahını çoğaltır.
42- Söztaşımaktan kaçın o kalplerde kin duşetmı beslemene halk ve Allahdan uzaklaşmana neden olur.
43- Zulmetme! Zira o günahların en büyüğüdür. Zalim kıyamet günü hakettiğine mutlaka erişektir.
44- Günyaya dostolmaktan uzakdur. O kütün hata ve belaların başıdır.
45- İsteyenleri nykıya daldırar cennet gibi bir nimet ve çekinenleri de aldırışsız eden azaplı cehennem görmedim.
46- Bilinki sizin için ikişeyden korkuyorum: nefsi isteklere uymanızdan ve erişilmesi zor arzulara dalmanızdan.
47- Bilinki ümit ve arzularla dolu geçirdiğiniz bu günlerin sonunda ölüm var. Öyle ise kim bu günlerde iyi ameller yaparsa. Ölümünden sonra ameli ana faydalı olacaktır.
48- Halkın en iyisi, onlara ençok yararlı olanıdır.
49- İbadetin en üstünü batın ve fercin iffetidir.
50- Halkın engüçlüsü, kendinefine karşı güçlü olandır.
51- Halkiçinde ölümü azdüşünenlerin erşilmeyecek arzusu çok olur.
52- Halkın en ahmağı, kendini onların en akıllısı zannedendir.
53- Hikmetin en üstünü insanın kendini tanıması ve kendi makamına vakıf olmasıdır.
54- İmanı en güçlü olan, Allaha tevvekkülü en çok olandır.
53- En bedbaht insan, dinini başkasının dünyasına satandır.
56- En üstün insan alim olduğu halde cahil görünen ve kerim olduğu halde basit insan gibi ve iyi işler peşinde olduğu halde kötü iş sahibi olduğu nisbeti ona verilen insandır.
57- Zanginlerin en güçlüsü dünyamalına düşkün dınayandır.
58- Halkınen akıllısı, ayabını gören ve başkalarının ayabına gözuyumandır.
59- Halkın en şanslısı dünyayı terkeden ve Ahiret için amel edendir.
60- Nefeslerin ömrünün son ganımetleridir. Seni Allaha yaklaştıracak amellerle meşgul olmadan onları tüketme!
61- İnsanın nefsi, onun kötülük ve fahşaya emreder. Öyle ise kim onu emin bilse, nefsi ona hıyanet edecek, kim nefsine güvense, onu helak edecek ve kim nefsinden rag olursa onu en kötü yere sürükleyecektir.
62- Allah yanında mazlumun duası makbuldur. Çünkü o hakkını talep eder. Allah adaleti gereği hakkı sahibine döndürmeye daha layıktır.
63- Allah, dünyayı seven ve sevmeyen herkese insan eder ama dini sadece o'nu sevenlere verir.
64- Akıllı kimse yarınını düşünen ve nefsini bağlardan kurtarmaya çalışan kaçış ve kurtuluşyolu olmayan ogün için çalığandır.
65- Allah nezdinde halkın en üstünü aklını (ilim ve takva ile) ihya etmiş olan Şehvetini öldüren ve uhrevi işler için nefsini zahmete sokandır.
66- Allah sevdiği kulu, kendi muhabbetiyle meşguleder.
67- Oğrenmek için sor, imtihan için sorma. Zira oğrenmeye galınan cahil alim gibidir, imtihan (başkalarını küçük düşürmek) için çalışan alim cahil gibidir.
68- Ölüm zorluğu gellip gatmadan ona hazırdun gelmeden sizkarşılayın.
69- Allah kullarına zulmetmek. Hesap günü için kötü bir azıktır.
70- Kur'an ayetleri üzerinde tedebbür edin ve ders nasihat alın çünkü o en güzel ibretlerle doludur.
71- Cimrilik ve nifaktan uzak durur, zira bu ikisi ahlak-ı rezilenin en kötülerindendir.
72- Alimden bilmediğini öğren ve bildiğini bilmeyene öğret. Bunu yaparsan bilmediğini öğrenmiş, öğrettiğindende yararlanmış olursun.
73- Takvanın seme ve meyvesi. dünya ve Ahiret saadetidir.
74- Müminin ziynet ve Süsü üçşeydir: Takva doğrusözlülük ve emaneti eda etmek.
75- Yalandan kaçının ki o imanı uzaklaştırıcıdır.
76- Vera ve hikmet ehliyle otur ve onlarla çokkonularda tartış ve bahisler etki bilmediğini öğrenmiş, bildiğini de fazlalaştırmış olursun.
77- Kulun Allaha hüsn-ü tevekkülü, Allaha yakini miktarındadır.
78- Hüsn-ü zan, amelde ihlaslı olmakla mümkündür. Allah ümitvar olun ayağınızın kaydığı noktalarda affedicidir.
79- Güzel ahlak muhabbet saçar ve dostluğu tatıkim eder.
80- Dünya dostluğu aklı fasiteder ve kalbi hikmet işitmekten sağır eder. Sonuçta acı azaba düçar eder:
81- Zafer in tadı, sabrın acısını yokeder.
82- Dünyayı terketmek suretiyle ahireti elde edin ama diniterkederek dünyayı elde etmek Neşine düşmeyin.
83- Hesaba çekilmeden önce kendinizi hesaba çekin, ölçülmeden önce kendinizi ölçün.
84- Halkın en üstünü hırsi kalbinden söküp atan ve Allah için nefsiyle savaşandır.
85- Günyadan kendine yetecek kadarını al, seni yoldan çıkaracak miktarından gözünü yum.
86- Allahtan kork ve rahmetine ümit bağla kikorktuğun şeyden seni emin kılsın ve ümidettiğine ulaştırsın.
87- Allahı anmak takva sahibinin saadeti ve yakin sahibinin lezzetidir.
88- İstekleri az ecele hazırlıklı, vakti ganimet sayan ve ameliyle azık hazırlayan kula Allah rahmet etsin.
89- İmanın başı, güzel ahlak batını temizlik ve doğruluktur.
70- Nefsi heva ve hevesten uzaktutmak cihad-ı Ekberdir.
91- Alimin sapıklığı, geminin kırılması misalidir hem kendisini hemde beraberin dekileri gerkeder.
92- İnsanın Ahiret yolculuğundaki azığı tak ve ve zühdtür.
93- İyilerin yöntemi, yumuşak sözlü olmak ve selamı yaymaktır.
94- Müminin saadeti ibadetinde, üzüntüsü de günahıyledir.
95- Allaha ibadet için gece uyanmak, Allahı dostlarının baharı ve kutlu insanların gül bahçesidir.
96- İmamını şek ve şüphelerden koru. Zira şek ve tereddüt tuzun balı öldürdüğü gibi imanı öldürür.
97- Sana vakar kayandıran suskunluk, seni utandıracak sözden hayırlıdır.
98- Allah korkusuyla nefsini kontrol edene gizli ve aşikara rabbine ibadet edene nemutlu.
99- Her işi (ameli ilmi sevgisi, buğzu, alış ulerişi, konuşması ve susması) Allah için temiz ve halis olana ne mutlu.
100- Allahtan çekin meyi kendine şair edinene istek ve arzuları yalan layana ve sapık yollardan uzak durana nemutlu.
101- Heva perestlik aklı yokeder.
102- Namazda Kunut ve secdeleri uzatmak insanı ateşin azabından uzaktutar.
103- Her kim geçici dünya yurdunu ebedi ahiret yurduna tercih ederse kendine zulmetmiştir.
104- Şehvet ve lezzetler zahir olduğu zaman takva sahibi belli olur.
105- Ölenleri göre göre ölümü unutana şaşarım.
106- Ey dünya sen ancak hilelerini ve kötü planların bilmeyenleri aldatabilirsin.
107- İsteklerini kısıtla ki ömrün azdır, iyilik yap çünkü onun azıdaçoktur.
108- Nice küçük lezzetler varki, insanı büyük derecelerden alıkoyar.
109- Kendi nefsini ıslahedemeyen, başkasını nasıl islah edebilir?!
110- Kişinin ömrünü kendine necat vekurtuluş bahşetmeyecek veylerle tüketmesi gaflette olduğuna delil olarak yeter.
111- İyiliği emret, kötülükten nehyet; hayra amel et ve şerre mani ol.
112- Güneş geceyle birararaya gelemeyeceği gibi Allah sevgisi ile dünya sevgisinin de bir arada (bir kalpta) olması mümkün değildir.
113- Mü'minin üç alameti var: Doğruluk, yakin, isteklerinin azvekısa olması.
114- Nefsiyle cihad etmeyene cennet kapıları hiçbir zaman açılmayacaktır.
115- Eğer gökler ve yer bir kimse için daralsa (sıkıntısı çokbuyük dursa) oda takva üzere hareket ederse Allah ona bir çıkış yolu nasibeder ve ummadığı yerden onu rızıklandırır.
116- Kim Allah'a tevekkül ederse Allah ona yeter ve O'nu ihtiyaçsızkılar.
117- Ölümü çok düşmen, dünyanın hile ve yalanlarından kurtulmuş olur.
118- Akıl sahibi ne alimlerle çok oturmak kötü ve facirlerden uzak durmak daha çok yakışır.
119- Hiö kimse dünyevi isteklerinden vageçmedikçe uhrevi isteklerine ulaşamaz.
120- Zenginlik ve rahatlığından dolayı sevinme, fakir ve sıkıntıda olduğuna da üzülme zira Altın, ateş ile denenir, mümin de zorluklara tahammülü ile.
3-(OHAZRETE NİSBETİ VERİLEN)MANZUM SÖZLERDEN DERLEMELER
(1)
Ey kendisinden gayrı sığınağım olmayan
Senin azap ve ikabından affına sığınıyorum
Ben kötün günahlarını ikrareden kul
Ve Sen hem büyük ihtiyaçsız ve bağıştayan rab
Demek beni azabın günahımdan dolayıdır
ve affedersen eğer, sen buna daha layıksın
2
Eğer birgün zora düşersen tahammülsüz olma
ki uzun zamandır kolaylık içindeydin
Ümitsiz olma ki gerçekte yes küfürdür
Ümit edilirki kısa zamanda ihtiyaçların giderilsin
Rabbine karşı su-i zandan çekin
Allah güzel alanı yapmaya daha layıktır elbet.
Zörluğum peşindeki rahatlığı gördün mü?
Allah sözü söylenenlerin endoğrusudur.
3
İnsanları dörtgrupta teşhis ettinı
Onların hali belli ve apaçıktır
Onlardan birinin dünyası dar ve sıkıntılı
Onu takibeder ahireti fahire
Onlardan biri de dünyası mahmudedir
Onun için bundan sonra yok ahiret
Bir gruphem erdi her iki feyre birden
Ve o, dünya ile ahireti toplamıştır.
Biri de onlardan gunahkardır zayieder
Ne dünya var bunlar için ne ahiret
4
Bir kişi altmış yıl ömür sürse
Onun yarısını geceler lıp götürür
Onunda yarısı gaflet ve chaletle geçer
ki bu müddet içirde dahasağını solunu bilmez
Ömrün üçte biri de istek ve arzularla
ve iş güç ve aile geçimi ile heder olur
Gerikalan ömrüde hastalık yaşlılık
ve derken güçetmek sonuçta dünyadan irtihal
Demek kişinin uzun ömür talebi cahilliktir.
Bunun bir kısmı bu misalde zikredildi.
5
Nefsini sürlü görüntülerden uzaktut
o'nu güzel olana mecburet ki hakkında güzel söz söylensin
Eğer ki bu gün rızkın araldı yarına kadar sabret
Şayet Sıkıntı anları üzerinde halkmışdır.
Gönlü zengin olan azizdir malı az olsada
Ama mal zengini gerçekte zelildir.
Teredölütlü şhsın dostluğunda fayda yoktur
çünkü rüzgar hangitarafameyletse odameyleder.
Cömert, ihtiyacın olmadığı halde sana bahşedendir
Sendeki fakirlik yükünü azaltmak niyeti olsai o cimridir
Saymak istesen, dost ne kadar çok
lakin zorluk günlerinde çok azdır onların sayısı
6
Huyu şerif ve ayiy olan insan
Güzel ve faziletli edeple süslenir
Dünya hırısı ve tamahı az olan
Eminlik elbisesini üzerine güymiştir
Eğer zaman hile yapsa sabret
Allahtan yardımdileğiyle iyi huyluluğa devam et.
Zillet ve aşağılık evinde sükunet etme
ki, zillet, aşağılık ve küçük düşmekle birliktedir.
Eğer kerem sahibi sana eta etse
O'na güzel bir dil ile teşekkür et.
7
Allahın nice gizli tütufları varki
Onun gizliliği Zekilerin fehminden de saklıdır
Nice genişlikler zorluklardan sonra gelir
Gam ve kederleri mahzun kalpten silipatar.
Eğer birgüm çareulmak zor olsa.
Vahid, ferd ve Ali olanaitimadet
Peygmber (s.a.a) tevessül etki
Ona tevessülle her zorluk kolaylaşır
Büyük bir iş karşına çıksa takatsiz olma
Allahın nice gizli lütufları onda saklıdır.
8
Kendini açtut o takvalını amelidir
Açlık miktarı uzadığında rızıkla doyurulur.
Küçük günahlardan uzakdur, mürtekib olma
Zira o küçük günahlar birgün toplanacaktır.
9
Dünyevi arzuların uzundur ama idrak edemiyorsun ki
Gecenin karanlığı anından fecrekadar yaşayacakmısın
Nice salim insanlar afetsiz öldüler
Nice hastalar yıllar yılı yaşamsürdüler
Nice gençler eminbir hadde geceyi sabahederken
Biliyor ozler ki kefenleri dikilmiş amafarkında değiller
Duğu sana mahsustur ey kerem büyüklük ve yücelik sahibi
Kime eta etsen ve kimi mahrum ulsan sen münezzeh ve paksın
Ey mabud ve halık ve boruyucu
Her zorlukta sana sığınırım
Ey Allahım benim günahlarım çoksa
Senin attın benim günahlarımdan daha büyüktür
İlahi benim fakirlik hal ve durumumu göruyorsun
Halbuki benim gizli duamı da duyuyorsun
ilahi beni azakından koru ki
Ben, aşağılık ve zelil bir halde sana ibadet colüyozum
ilahi eğer bin yıl bana azapetsen de
Senden ümidin kesilmeyecektir
İlahi benim günahlarım dağlaran daha büyük
Ama senin affın ve merhametin daha büyüktür
İlahi benim hatalarımı bağışa ve günahlarımı silki
Ben kendi günahlarını itirafeden, korkan bir kulum
İlahi eğer beni yanından kovup ümitsizetsen
Ey benim rabbim çarem nedir? Neyapmam gerek
İlahi seninle dostluk bağıkuranlar
Gazfillerin uyuduğu gecderde seninle sırdaşlık ederler
ilahi beni Ahmed (saa)in diniyle mabas etki
Senin için emirdinleyen tevbekar ve zahit bir kul olayım
İlahi ve Seyyidi bin onu büyük şefaatinden mahrum etme
Ki, onun şefaati senin yanında makbuldür
Muvahhid olarak dua edene selam günder
Onlar senin kapında, seninle sırdas ve mahzundurlar
11
Güzellik güzel elbiselerler süslenmek değil
Güzellik gerçekte ilim ve edep güzelliğidir
Yetim babası ölen değil gerçekte
Gerçek yetim, akıldan noksan olandır
