Kur’an’ın isimlerini açıklayın.
Kısa Cevap
Kur’an için birçok isim zikredilmiştir, elbette sadece bunlardan bazıları müslümanlar arasında meşhurdur. Ayrıca Kur’an için zikredilen isimlerden bazıları Kur’an’da, Kur’an’ın ismi değil vasfı olarak gelmiştir. Kur’an’ın isim ve vasıflarını birbirinden ayırmak konusundaki ihtilaf yüzünden Kur’an’ın isim ve vasıflarının sayısı konusunda farklı görüşler ortaya çıkmıştır.
Tabersi gibi bazı müfessirler Kur’an için sadece dört isim zikrederken Ebu’l-Futu er-Razi gibi diğer bazı müfessirler Kur’an’ın 43 isminin olduğunu zikretmişlerdir.
Bu adlardan bazıları da hadislerde geçmiştir.
Ayrıntılı Cevap
Müslümanların inandığı ilahi kitap Kur’an Kerim’in birçok isim ve vasıfları vardır. Bu isimlerden bir kısmı müfessirler ve Kur’an bilimleri araştırmacıları tarafından incelenmiş ve açıklanmıştır. Bazıları da Kur’an-ı Kerim’in vasıf ve isimleri arasındaki farkı göz ardı ederek hepsini Kur’an’ın ismi olarak telakki etmişlerdir. Elbette her vasıf isim olarak da kullanılabildiğinden vasıfların da isim olarak değerlendirilmesi doğru bir görüş olarak telakki edilebilir. Nitekim Ebu’l-Futuh er-Razi gibi büyük müfessirler de bütün bu isim ve vasıfları Kur’an’ın adları olarak değerlendirmişlerdir.[1] Ebu’l-Futuh Kur’an için 43 isim zikretmektedir ki bunların çoğu vasıf mahiyetini taşımaktadır. Tabersi Mecmeu’l-Beyan Tefsirinde 4 isim zikretmekle yetinmiştir. Bunlar:
Kur’an, Furkan, Kitap ve Zikirdir.[2]
Bedru’d-din Zerkeşi, Harrali’nin bu konuda bir kitap yazdığını ve Kur’an için 90 isim zikrettiğini nakleder.[3]
Et-Temhid sahibi Kazi Uzeyzi’den naklen Kur’an için 55 isim nakleder. Bu isimler Ebu’l-Futuh’un naklettiği isimle müşterektir.[4] Bu 55 isim bizzat Kur’an’dan alınmıştır.
Biz burada bu adlara ve bu isimlerin geldiği ayetlere işaret ediyoruz:
1- Kur’an (Taha, 2- Nisa, 82)
2- Furkan (Enfal, 29- Al-i İmran, 3 ve 4 – Furkan, 1 ve…
3-Kitap (Fatır, 29 – Nisa, 105)
4- Zikr (Al-i İmran, 58 – Hicr, 9)
5- Tenzil (Şuara, 192 – İnsan, 23)
6 – Hadis (Zümer, 23 – Kehf, 6)
7- Meviza (Yunus, 57)
8- Tezkire (Haka, 48)
9- Zikra (Hud, 120)
10- Beyan (Al-i İmran, 138)
11- Huda (Bakara, 2)
12-Şifa (Fussilet, 44)
13- Hükm (R’ad, 37)
14- Hikmet (Ahzap, 34)
15- Hakim (Al-i İmran, 58)
16- Muheymin (Maide, 48)
17-Hadi (Cin, 1 ve 2)[5]
18- Nur (A’raf, 157)
19- Rahmet (Neml, 77)
20- İsmet (Al-i İmran, 103)[6]
21-Nimet (Zuha, 11)
22-Hakk (Hakke, 51)
23- Tibyan, (Nehl, 89)
24-Besair (Kasas, 43)
25-Mubarek (Enbiya, 50)
26- Mecid (Kaf, 1)
27-Aziz (Fussilet, 87)
28- Azim (Hicr, 87)
29- Kerim (Vakia, 77)
30-Sirac (Ahzap, 46)[7]
31-Munir (Ahzap, 46)
32- Beşir (Fussilet, 3 ve 4)
33- Nezir (Fussilet 4)
34- Sırat, (Hamd, 6)
35- Habl, (Al-i İmran, 106)
36-Ruh, (Şura, 52)
37- Kasas (Yusuf, 3)
38- Fasl (Tarık, 13)
39- Nucum (Vakia, 75)[8]
40- Acab (Cin, 1)
41- Kayyim (Kehf, 1,2)
42- Mubin (Yusuf, 1)
43- Ali (Zuhruf, 4)
44- Kavl (Kasas, 51)
45- Kelam (Tevbe, 6)
46- Belağ (İbrahim, 52)
47- Muteşabih (Zumer, 23)
48- Arabi (Zuemr, 28)
49- Buşra (Neml, 2)
50- Adl (Anam, 115)
51- Emr (Talak, 5)
52- İman (Ali-i İmran, 193)
53- Nebe’ (Nebe’ 1 ve 2)
54- Vahy (Enbiya, 45)
55- İlim (Ra’d, 37)
Elbette bunlardan bazılarının Kur’an’ın ismi sayılıp sayılmadığı tartışma konusudur. Çünkü bunlardan bazılarının Kur’an’ın ismi olduğu söz konusu ayetin bir tefsiri uyarınca doğru sayılabilir ancak başka bir tefsire göre doğru sayılmaz. Bu yüzden bazıları Kur’an’ın isimlerini daha az saymışlardır.
Örneğin Es-Sıratu’l-Mustakim’ı Kur’an olarak tefsir edersek bu da Kur’an’ın isim ve vasıfları arasında yer alır. İşte bunlar Kur’anda istifade edilen isimlerdir.
Bazı hadislerde Kur’an’dan Mushaf[9] olarak da söz edilmiştir. Feyz Kaşani Kafi’den naklen aktardığı bir hadis de şöyle geçmektedir:
“Kur’an okuduğunda Mushaf’a bak çünkü Mushaf’a bakmak ibadettir.”[10]
[1] Razi, Ebu’l-Futuh, Ruhu’l-Cenan c. 1 s. 5 İslamiye Baskısı
[2] Tabersi, Mecmeu’l-Beyan, Fen Rabi
[3] Marifet, Muhammed Hadi, Ulum-i Kur’ani
[4] Ade. S. 106
[5] Bu ayette Hadi kelimesi geçmez, bu isim ayetteki “yehdi” sözcüğünden çıkarılmıştır.
[6] Bu ad ayetteki “ve’tesimi” kelimesinden alınmadır, ayet de ismet sözcüğü geçmemiştir
[7] Sirac-i münir’den Kur’an’ın kastedildiğini açıklayan tefsir uyarınca.
[8] Nucum’un Kur’an tedrici nüzulüne işaret olduğunu açıklayan tefsir uyarınca
[9] Kur’an’da ilahi kitaplardan Suhuf olarak söz edilmişt edilmiştir ancak Mushaf kelimesi Kur’an’da geçmemiştir.
[10] Es-Safi Tefsiri, c. 1 s. 44 İslamiye Baskısı
