Bu günkü zamanda materialistlərin qiyam üçün verdiyi təfsirə görə qiyam cəmiyyətdə buxar qazanının havasının çıxmağa yeri olmadığı zaman partlaması kimidir. Bu vəziyyətdə insan istəsə də, istəməsə də, buxarın çoxalıb sıxlaşması nəticəsində partlayış olacaq. Cəmiyyətdəki təbəqələr arasında çətinliklər və ziddiyyətlər belə bir vəziyyətdə də qiyam, təbii ki,artdıqda, camaat daha zülmə dözə bilmir qiyam - kiçik miqyasda qəzəblənmiş və kinli,baş verməlidir. Başqa sözlə desək bir şəxsin səbr kasası dolduqda ürəyində olanları bayıra çıxarmasıdır. Hətta ola bilər sonradan buna peşiman da olsun.
İmam Hüseyn əleyhissəlamın tarixi məktub və çıxışlarından (qeyd etdiyimiz bu böyük şəxsiyyətin qiyamı bu cür ictimai,çıxışlardan) gözəl məlum olur ki məsuliyyət hiss etmək,partlayış olmamışdır. Onun qiyamı agahlıq əsasında nəticəsində və bütün təhlükələri nəzərə almaqla baş vermişdir. İmam Hüseyn hətta səhabələrə də,(əleyhissəlam) təkcə özü agah halda şəhadətə tərəf getmədi şəhadəti könüllü olaraq seçməyi aşıladı. Bu səbəbdən İmam Hüseyn (əleyhissəlam) onların hamısı,Aşura gecəsi səhabələrini bir yerə yığıb onlara bildirdi ki kim,azaddır istəsə, çıxıb gedə bilər. Sabah onunla qalanların hamısı şəhid olacaqdır. Səhabələr də bunların hamısını nəzərə alaraq qaldılar və şəhadətə qovuşdular.
Bundan əlavə, materialistlərin fikrincə qiyamda rəhbərin və qiyamçıların bir o qədər də rolu olmur. Sadəcə olaraq onlar uşaq doğulanda, uşaq tutan dayə rolunu oynayırlar. Onların qiyam qəhrəmanları bu cür inqilab həyata keçirmək iqtidarında olmadıqlarından inqilabları da heç bir əxlaqi dəyərlərə malik olmur. Lakin İmam Hüseyn əleyhissəlamın Kərbəla qiyamındakı rolu heç kəsə naməlum qalmamışdır.
Əməvilərin iqtidar daxilində nüfuzu
İmam Hüseyn əleyhissəlamın inqilabında əmr be-məruf və nəhy əz-münkərin rolu barədə o Həzrətin qiyam etməsinin əsas səbəbi İslami,dediklərimizdən məlum oldu ki ,hökumətin öz əsl xəttindən uzaqlaşması və bunun ardınca bidətlərin yayılması pozğunluq və İslama zidd olan, fəsad,Peyğəmbər sünnəsinin itib batması hərəkətlərin artması olmuşdur.
İndi bu barədə bir az ətraflı danışaq.
Bir o vaxt İslam hakimiyyəti və müsəlmanların bütün işləri,daha xatırladırıq ki İslamla zidd olan cahil Bəni–Üməyyə dəstəsinin əlində idi. Bu dəstə İslam peyğəmbərinə qarşı illərlə mübarizə etdikdən sonra nəhayət Məkkənin fəthində zahirdə müsəlman oldular. Ancaq öz küfr və münafiqliyini gizlədib peyğəmbərin vəfatından sonra islamnüma şəkildə öz gizli fəaliyyətlərinə başlayaraq yavaş-yavaş hökumətdə nüfuz tapıb xilafətin əsas işlərini öz əllərinə keçirdilər. Axırda da Həzrət Əli əleyhissəlamın şəhadətindən sonra Müaviyənin başçılığı ilə hökumət başına gəldilər.
,Düzdür bu dəstənin əsas başda olanları və idarəedici qüvvələri öz çirkin məqsədlərini (daxildən İslama zərbə vurmaq planını və insanların «cahiliyyət» dövrünün ancaq onların,adət-ənənələrinə qaytarmaq fikirlərini) üzə çıxarmadılar gördükləri işləri mütaliə etmək bu mənanı açıq-aşkar bəyan edir. Eləcə də, onlar öz aralarında təşkil vermiş və söz-söhbətlərinin kənara çıxmamasını güman etdikləri məclislərdə öz məqsədlərini açıb söyləyirdilər. Misal üçün qeyd etmək bu dəstənin başında duran Əbu Süfyan Osmanın (Bəni–Üməyyənin birinci,olar ki xəlifəsi) xilafət başına gəldiyi birinci gün Bəni–Üməyyə Osmanın evinə yığışıb qapını bağladıqları vaxtda dedi: «Sizdən başqa burada kimsə var? » (Artıq o vaxt ,Əbu Süfyanın gözləri tutulmuşdu.) Dedilər: «Xeyr.» Əbu Süfyan dedi: «İndi ki , onu bir top kimi bir-birinizə ötürün. Çalışın ki,hökumət sizin əlinizə düşüb nə,hökumət Bəni–Üməyyədən qırağa çıxmasın. Mən and içirəm əqidə bəslədiyim şeyə nə də Qiyamət.», nə Cəhənnəm, nə Cənnət var, nə hesab-kitab,əzab var[24]
Həmən bu Əbu Süfyan Osmanın xəlifəlik dövründə bir gün Ühüd qəbiristanlığının ətrafından keçirdi.O, təpiklə Həmzənin qəbrinə vurub dedi: «Dünən sizinlə üstündə qılıncla vuruşduğumuz şey bu gün bizim uşaqlarımızın əlindədir və onlar onunla oynayırlar.»
Müaviyənin İslama zidd olan hərəkətləri
Müaviyə ibn Əbu Süfyan öz xəlifəlik dövründə bir gecə (öz valilərindən biri olan) Müğeyrə ibn Şübə ilə oturub söhbət edərkən özünün İslamı aradan aparmaq arzusunu açıqlamışdır. Bu xəbər Müğeyrənin oğlu Mütərrif tərəfindən faş edildi. Mütərrif deyir: «Atam Müğeyrə ilə birlikdə Dəməşqdə Müaviyənin qonağı idik. Atam tez-tez Müaviyənin sarayına gedər və onunla söhbət edərdi. Qaldığımız yerə qayıtdıqda, onu tərifləyərdi. Ancaq bir gecə Müaviyənin,onun ağıl-kamalından danışar onun, atam bərk narahatdır. Başa düşdüm ki,sarayından qayıdanda gördüm ki narahatlığına səbəb olan bir hadisə baş vermişdir. Narahatlığının səbəbini mən indi dünyanın ən çirkin adamının yanından,soruşduqda, mənə dedi: «Oğlum ona,gəlirəm.» Dedim: «Məgər nə olub?» Cavab verdi: «Müaviyə ilə tək oturmuşduq heç olmasa ömrünün,dedim: “İndi ki öz arzuna çatıb hökuməti ələ keçirmisən axırlarında camaatla ədalət və yaxşılıqla davran, Bəni–Haşimlə bu qədər bundan da,bədrəftar olma. Axı onlar necə olsa, yenə sənin qohumlarındırlar daha onlardan sənə bir xətər,əlavə, onlar indi elə bir vəziyyətdədirlər ki ədalətlə, əsla! Əbu Bəkr xəlifə oldu,yetişməz.» Müaviyə cavab verdi: «Əsla zəhmətlər, ölümündən sonra təkcə adı qaldı. Ömər də on il xəlifə oldu,davrandı ancaq ölümündən sonra təkcə qalan adı oldu. Sonra şərafətdə heç kəs ona,çəkdi çata bilməyən bizim Osman qardaşımız xəlifə oldu. O ölən kimi adı da özü ilə dəfn olundu. Ancaq İslam aləmində hər gün bu Haşimi kişinin (peyğəmbərin) adını beş dəfə çəkərək «əşhədu ənnə Muhəmmədən rəsulullah» deyirlər. İndi (o üç lakin Məhəmmədin (səlləllahu əleyhi və alih) adının,nəfərin adının itib batdığı yaşadığı) bu vəziyyətdə onun adını itirib batırmaqdan başqa hansı yol var?»
Müaviyənin küfr simasının üzərindən pərdə götürən bu söz rəvayətçilər tərəfindən (Abbasi İslam ölkəsinin hər tərəfinə əmr verir,xəlifəsi) Məmunun qulağına çatdıqda, o camaat Müaviyəni lənətləsin.,ki
Cahiz “Süfyaniyyə” kitabında yazır: “Əbuzər Şama sürgün olunduğu vaxt Müaviyə ilə danışıqlarının birində şiddətlə ona etirazını bildirərək demişdi: Səninlə atan Allah və Peyğəmbərin düşmənisiniz. Zahirdə özünüzü müsəlman kimi göstərib kafir olduğunuzu gizlədirsiniz və Peyğəmbər dəfələrlə səni lənətləmişdir.”
Həmçinin İbn Əbil Hədid Mötəzili yazır: “Bizim şeyxlərimizin − Allah onlara rəhmət eləsin − (alim və bilicilərimiz) nəzərinə görə Müaviyənin müsəlman olmağı şübhəlidir və onun kafir olduğu ehtimalı vardır. Bu barədə mən “Nəqdis Süfyaniyyə” kitabında şeyximiz Əbu Osman əl-Cahizlə əshabımızın “kəlam” kitablarında nəql etdiyi Müaviyənin Peyğəmbər (s)-ə qarşı mülhid və müxalif fikirdə olduğunu, həmçinin ondan “cəbr” və digər küfr doğuran ideyaları təzahür etdiyini göstərən materialların ətrafında söhbətimizi qeyd etmişəm.”
Bunlar Əməvilərin İslamı dağıtmaq fikrini və onların mürtəce bir hərəkətə başçılıq etdiyini göstərir.
Yezidin fəsadları
Belə bir ailədə tərbiyə alaraq bu cür adamların mədəniyyəti ilə böyümüş Yezidin İslam dini adı ilə camaata başçılıq etmək istədiyi dinə zərrə qədər də olsun etiqadı yox idi.
Yezid ehtiyat və uzaqgörənliyi olmayan bir gənc, özbaşına, şəhvətpərəst,təcrübəsiz əyyaş və düşüncəsi az olan bir insan, kefcil, qorxu bilməyən, ağılsız,idi. O nəfsani meyllər əlində əsir olmuş,idi. Hakimiyyətə gəlməzdən əvvəl həvayi-həvəs Yezid, hakimiyyətə gələndən sonra heç olmasa atası kimi İslamın zahirinə də əməl ruhunun qorxmazlığı və həvayi-nəfs nəticəsində İslamın müqəddəs,etmədi. O işlərini də açıqcasına ayaq altına ataraq şəhvətini doyuzdurmaqdan ötrü əlindən gecə məclislərində,gələni etdi. Yezid açıq-aşkar şərab içir və günah edirdi. O əyan-əşrafla oturub şərab içərkən heç bir qorxu hiss etmədən aşağıdakı məzmunda şerlər deyərdi: «Ey mənim piyalə dostlarım! Qalxın və xoşavaz xanəndələrin səsinə qulaq asın. Şərab piyalələrini bir-birinin ardınca başınıza çəkin və elmi-ədəbi söhbətləri bir qırağa qoyun. Saz-avaz sədası mənə azan və «Allahu əkbər» səsini eşitməkdən daha xoşdur. Mən (nisyə olan) Behişt hurilərini (nəqd nisyə isə Qiyamətə əqidəsi,olan) şərabla dəyişməyə hazıram. Nəqd mal bizim olanların olsun!» Yezid bu cür həyasızlığı ilə İslamın müqəddəs etiqadını ələ peyğəmbərlik və Həzrət Məhəmmədə (səlləllahu əleyhi və alih) vəhy,salırdı. O bunların hamısını cəddi Əbu Süfyan kimi,nazil olmasını açıq-aşkar inkar edir xam xəyal hesab edirdi. İmam Hüseyn əleyhissəlama zahiri qələbə çaldıqdan sonra bu məzmunda bir şer deyir: «Haşim hökumət və mülklə oyun oynamışdır. Nə qeybdən nə də vəhy nazil olmuşdur.» Sonra İslam bayrağı altında Bədr,bir xəbər gəlib döyüşündə vuruşaraq Yezidin qohum-əqrəbasını qılıncdan keçirmiş İslam fədailərinə olan kin-küdurətini aşkar edərək İmam Hüseyn əleyhissəlamı öldürməyi bunlara əvəz kimi hesab edib deyir: «Kaş Bədr döyüşündə ölmüş böyüklərimiz indi Yezid!,sağ olub deyəydilər: Afərin »
Bir dəfə Müaviyə Yezidi Roma imperiyası ilə döyüşə göndərdi. (Müaviyə bununla həm də mübarizə və döyüş, Yezid təkcə kef adamı deyil,bildirmək istəyirdi ki adamıdır.) Süfyan ibn Ovf Qamidini də onunla göndərdi. Yezid sevimli arvadı Ummu Külsümü də özü ilə apardı. Süfyan Yeziddən qabaq ordu ilə birlikdə Roma imperiyasının torpaqlarına daxil oldu. Oranın pis iqlimi nəticəsində İslam ordusu Qəzqəzunə adlı bir yerdə qızdırma xəstəliyinə tutuldu. Belə bir vəziyyətdə Yezid öz kefi ilə məşğul olub deyir:
«Dəyri-Murran İslam ordusu, daha nəyimə lazımdır ki,adlı bir yerdə Ummu Külsüm də yanımdadır Qəzqəzunədə qızdırmaya tutulub ölür.»
Məlumdur ölkənin cavanlarına və ordusuna bu qədər biganə olan şəxs hakimiyyətə,ki gələrsə, İslam ümmətinin başına gör nələr gətirər?
Yezidin sarayı günah mərkəzinə çevrilmişdi. Onun sarayındakı günahların mənfi nəticəsi o onun qısa müddətli hakimiyyəti dövründə hətta Məkkə və,qədər yayılmışdı ki Mədinə kimi şəhərlərin müqəddəs mühiti də pozulmuşdu.
Yezid axırda öz kefinə görə canını əldən verdi və çox şərab içmək onun zəhərlənməsi və nəhayət ölümü ilə nəticələndi.
İslam aləminin görkəmli tarixçilərindən olan Məsudi deyir: «Yezid camaatla Firon kimi bəlkə də Fironun rəftarı ondan yaxşı idi.»,davranırdı
Yezidin alçaq həyat sürməsinə və zalım hökumətinə dair şahid və,fəsad və pozğunluğuna onların hamısını bu qısa bəhsdə qeyd etmək mümkün deyil.,faktlar o qədərdir ki bu deyilənlər Yezidin əsl mahiyyətini tanımaq üçün kifayət,Güman edirik ki edər.
source : الشیعه
