سختى دل كندن از عادت نفس‏

اگرمزه زشتى‌ها را به نفس بچشانيد و آن را به خوردن زشتى‌ها عادت دهيد، علاجش براى شما بسيار مشكل است و عوض كردن راه، توبه دادن و پاك كردنش خيلى سخت مى‌شود.

اميرالمؤمنين على عليه السلام جمله‌اى دارند كه به اين معنا اشاره دارد:
گناه نكردن، آسان‌تر از توبه كردن است. يكى از سختى‌ها در اين عالم، توبه كردن است. اين حقيقتى است. كسى كه عمرى به زشتى‌هاى مالى عادت كرده است، مثلًا دزد است، صد بار او را مى‌گيرند و به زندان مى‌اندازند، رنج و آزار مى‌دهند، اما همان روز اولى كه آزاد مى‌شود، باز نقشه مى‌كشد كه كجا براى دزدى‌ بروم.
اميرالمؤمنين عليه السلام مى‌فرمود: كسى كه مزه رباخورى را كه در رأس همه مفت‌خورى‌هاست چشيده، بعد از پنجاه سال، چند ميليارد ثروت به هم زده است، مى‌خواهند توبه‌اش بدهند، راه توبه‌اش را قرآن بيان مى‌كند كه سرمايه اوليه قبل از ورود به ربا چقدر بوده است:
«فَلَكُمْ رُؤُسُ أَمْوالِكُمْ»
آن مقدارى كه در چرخ ربا افتاده است، اگر مى‌خواهد توبه كند، مى‌گويد: بدم نمى‌آيد، ديگر پير شده‌ام و بدنم از هر طرف چراغ خطر مى‌دهد و امروز و فردا مى‌ميرم، چگونه بايد توبه كنم؟ قرآن مجيد مى‌فرمايد: آن پول اوليه را بردار، بقيه را پس بده. اگر مرده‌اند، به ورثه‌ها پس بده.
اين آقا مى‌خواهد باغ‌ها، جهيزيه‌اى كه به دخترانش داده، زندگيى كه براى پسرانش درست كرده پس بدهد، خود و همسرش بقيه عمر را زندگى كنند، فكر مى‌كنيد اين شخص توبه مى‌كند؟