احياي كتاب و سنت
حضرت در نامه‌اي خطاب به مردم بصره مي‌نويسد:
«من شما را به كتاب خدا و سنّت پيامبر فرا مي‌خوانم، سنت مرده و بدعت زنده‌شده است، اگر سخنم را بشنويد و فرمانم را پيروي كنيد، شما را به راه رشد هدايت‌مي‌كنم».
در جايي ديگر اين گونه مي‌فرمايد:
«كوفيان به من نامه نوشته و از من خواسته‌اند كه نزد آنان بروم، چرا كه اميدوارم‌معالم و نشانه‌هاي حق‌ّ زنده گردد و بدعت‌ها بميرد».
اين كه در زيارت حضرت مي‌خوانيم:
«تلوت‌َ الكتاب‌َ حق‌َّ تلاوته» تلاوت واقعي قرآن تلاش براي احياي تعاليم آن درمتن جامعه است كه امام حسين(ع) به آن پرداخت و دستاورد نهضت عاشورا بود.
احياي دين
حمايت از دين و فداكاري در راه آن جلوة بارزي از احياگري است و اگر آن جهادها وشهادت‌ها نبود، اساس دين باقي نمي‌ماند، اگر صداي اذان و آواي تكبيري پابرجاست،نتيجة همان فداكاري‌ها و جان‌فشاني‌ها است.
در شعري كه زبان حال حضرت را بيان مي‌كند به اين مطلب به صراحت اشاره‌شده است:
«لو كان دين محمّد لم يستقم‌اءلاّ بقتلي فيا سيوف خذيني»
حضرت ابوالفضل(ع) نيز در رجزي كه در روز عاشورا، پس از قطع شدن دست‌راست خويش خواند بر مسئله حمايت از دين تأكيد داشت:
«والله اءن قطعتم يميني‌اءنّي أحامي أبداً عن ديني»
احياي نماز
«از اين گروه بخواه تا نبرد را به فردا بيندازند و امشب به تأخير افتد، باشد كه به نمازو دعا و استغفار بپردازيم، خدا مي‌داند كه من پيوسته علاقه به نماز و تلاوت آيات الهي‌داشته‌ام».
ظهر عاشورا وقتي «ابوثمامه صيداوي» وقت نماز را به يادآورد، حضرت فرمود:«نماز را به ياد آوردي! خداوند تو را از نمازگزاران و ذاكران قرار دهد».
سعيدبن عبدالله حنفي نيز هنگام نماز جلوي امام(ع) ايستاد و همة تيرهاي‌دشمن را كه به‌سوي حضرت مي‌آمد، به‌جان خريد تا آن‌جا كه نماز امام پايان يافت و او درخون غرق گشت و اولين شهيد نماز در جبهة كربلا شد. پيام عاشورا پيام اقامة نماز وتربيت نسل نمازخوان و خدادوست و اهل تهجّد و عرفان است.
نتيجه‌گيري
عاشورا مكتب انسان‌سازي است و حسين آموزگار بزرگ بشريت؛ عاشورا يك‌حادثه نيست، بلكه يك مكتب است، مكتبي كه درس ايمان و عقيده، شهامت و شهادت،عدالت و آزادي‌خواهي، همّت و غيرت، جهاد و قيام، صبر و استقامت، امامت و ولايت،ايثار و رشادت و در يك كلام درس انسانيت به تمامي بشر و تمام آنها كه مي‌خواهندانسان باشند و انسان زندگي كنند، مي‌دهد. عاشورا در ظاهر يك روز، ولي در واقع به‌بلنداي تمام اعصار و قرون است و عاشوراييان در ظاهر تعدادي محدود، اما در واقع‌به‌تعداد تمام عدالت‌جويان و آزادي‌خواهان جهان و تمام آنهايي كه قلبشان براي‌انسانيت مي‌تپد. آري، در آن زمان اگر چه به‌ظاهر يزيد بر خاندان پيامبر(ص) تسلط پيداكرد و توانست بدن هاي آنها را زير سُم اسبان لگدكوب كند، اما مكتب و مرام آنها هرگز ازبين نرفت و تا حق و حقيقت وجود دارد حسين و حسينيان زنده و جاويدند و همين رمزبقاي نهضت اواست. آنچه شيرزن دشت كربلا، عقيلة بني‌هاشم، زينب كبري در كاخ‌شام فرمود:
«اي يزيد: هر چه حيله و مكر مي‌تواني به‌كار ببر و آنچه در توان داري تلاش كن.به‌خدا سوگند! هرگز نمي‌تواني ذكر ما را از سينه‌ها محو كني».
آري، «كل‌ّ يوم‌ٍ عاشورا و كل‌ّ أرض‌ٍ كربلا».
منابع
1ـ الاحتجاج، الطبرسي، احمدبن علي،م 560 ه ، نشر دارالنعمان، بيروت، لبنان.
2ـ الارشاد، شيخ مفيد،م 413 ه،نشر دارالمفيد،تحقيق مؤسسه آل‌البيت:، قم.
3ـ بحارالانوار، مجلسي، محمدباقر،م 1111 ه ، نشر مؤسسة الوفاء،بيروت، لبنان.
4ـ حماسة حسيني، مطهري، مرتضي،م 1358 ش، مجموعة آثار، جلد 1(ع)، انتشارات‌صدرا، تهران.
5ـ حياة الامام الحسين(ع)، قرشي، باقر شريف،معاصر، مطبة أدب، نجف اشرف.
6ـ صحيفة الحسين(ع)، قيومي اصفهاني، جواد،معاصر، مؤسسة نشر اسلامي،قم.
7ـ العوالم، بحراني، عبدالله،م 1130 ه،نشر مدرسة الامام المهدي(عج)،قم.
8ـ كلمات الامام الحسين(ع)،شريفي، محمود،معاصر،نشر دارالمعروف، قم.
9ـ مسند الامام الشهيد(ع)،عطاردي، عزيزالله،معاصر، انتشارات عطارد.
10ـ معالم المدرستين،عسكري، سيد مرتضي،معاصر، مؤسسة النعمان، بيروت،لبنان.
11ـ مناقب آل ابي‌طالب(ع)،ابن شهرآشوب،م 588 ه، مطبعة الحيدرية، النجف.
منبع : مجمع جهانی اهل البیت