درس سازش‌ناپذيري و ذلت‌گريزي از نهضت عاشورا

هر آدمي با هر روحيه و طرز تفکري، از خواري و زبوني مي پرهيزد و ننگ و عار و ذلت را نمي پذيرد.

 از سوي ديگر، هر چه مراتب کمالات وي بالاتر رود، در برابر پستي و فرومايگي، سازش‌ناپذيرتر و مقاوم‌تر مي شود. مکتب عاشورا، بهترين نمونه از آموزش چنين انسان هايي است. جوانان و رادمرداني که در آن صحنه حضور يافتند، اين درس را فراگرفته، در سخت ترين لحظه ها از آن ارزش ها دست برنداشتند. بهترين جلوه در آن عرصه و زيباترين درس در آن هنگامه نبرد، کلامي است که استاد مکتب ذلت ناپذيري بر زبان آورده اند.
امام حسين(ع) در جمع ياران جوان مردش، که او را چونان نگيني در ميان گرفته بودند، فرمودند: «هيهات که ما تن به خواري دهيم؛ زيرا خداوند و پيامبرش و مؤمنان از اينکه ما تن به ذلت دهيم، ابا دارند». از ديدگاه حضرت اباعبدالله(ع) «دامن هاي پاک مادران و انسان هاي پاک‌دامان و جان هاي باغيرت و نفوس باشرافت، روا نمي دارند فرمانبرداري فرومايگان، بر قتلگاه رادمردان مقدم داشته شود».
اين معنا در کلام ابن ابي الحديد، از نويسندگان اهل سنت اين‌گونه مورد توجه قرار گرفته است:
سرور کساني که زير بار خواري نرفته اند و به مردم، مردانگي، غيرت و مرگ زير سايه هاي شمشير را آموخته اند و آن را بر زبوني ترجيح داده اند، ابا عبدالله حسين بن علي بن ابي طالب(ع) است که به او و يارانش امان داده شد، اما از آن‌جا که نمي خواست تن به خواري دهد، مرگ را بر چنين اماني، ترجيح داد.