خداى جهان آفرين ، حكمت رسايش اقتضا كرد كه بندگان خويش را به انجام يك سلسله كارهاى شايسته ، به صورت واجبات و مستحبّات موظّف سازد. هر كدام از اين سلسله وظايف آثار خاصّ و نقش سازنده اى در تقرّب به پيشگاه او دارد كه به واسطه انجام بخشى از آنها براى هميشه ، نمى توان از بخش ديگرش بى نياز بود؛ درست همانند غذا در رابطه با صحّت و سلامت و رشد بدن ، كه هم طعم شايسته آن مورد نظر است و هم خواصّ و ويتامينهاى بايسته آن ، كه هيچكدام جاى ديگرى را نمى گيرد. به همين جهت است كه برخى از دانشمندان بر اين انديشه اند كه انسان نبايد تنها به انجام برترين مستحبّات در عبادت خدا بسنده كند، چرا كه آثار و خواصّ ديگر كارهاى شايسته و عبادتهاى مستحبّى از او فوت مى شود و زيارت پيشواى شهيدان يك نوع اطاعت الهى است كه خواصّ هر كار عبادى واجب و مستحبّ، زبانى و عملى ، قلبى و بدنى ، در آن گردآورده شده است . براى نمونه :
نماز
نماز، كه برترين عمل عبادى و معراج انسان باايمان و ستون محكم دين خداست ، در زيارت حسين عليه السلام از دو راه گنجانيده شده است و زائر او بدان توفيق مى يابد.
1 - نمازهايى كه هر زائر عارف و عاشق پس از زيارت آن گرامى در كنار قبر شريفش مى خواند كه پاداشش بى نهايت است .
2 - نمازهايى كه فرشتگان مى خوانند و پاداش آن را نثار زائر آن حضرت مى سازند. همانگونه كه در روايات آمده است :
(هفتاد هزار فرشته نمازگزار كه نماز هر كدام با نماز يك ميليون انسان برابرى مى كند، در كنار قبر او نماز مى گذارند و ثواب نمازشان نصيب زائران بامعرفت قبر حسين عليه السلام است .)
زكات
زكات ، يك عمل شايسته عبادى است و هر بار زيارت حسين عليه السلام ثواب هزار بار پرداخت زكات پذيرفته شده را، دارد. همانگونه كه در روايت به اين مطلب تصريح شده است .
حجّ بيت الله
عمل عبادى حجّ برتر از ديگر كارهاى شايسته است ، حتّى از نماز، چرا كه علاوه برآن محتواى عظيم عباديش ، نماز هم دارد.
در روايات ، در مقايسه حجّ و زيارت آن حضرت ، گاه براى زيارت او پاداشى معادل يك عمره و گاه يك حجّ و گاه دوازده حجّ و در برخى بيست حجّ و در برخى بيست و دو حجّ و گاه صد و هشتاد حجّ و زمانى صد هزار حجّ ارزيابى شده است و گاه هر گامى در راه زيارت او معادل يك حجّ و هر برداشتن گامى به سوى كوى او، با يك عمره ، برابر شناخته شده است .
در روايت مردى به نام بشير دهّان در مورد زيارت آن حضرت در شبانه روز عرفه آمده است كه: (فردى از شما كه بر ساحل فرات غسل زيارت مى كند، آنگاه به كوى دوست حركت مى نمايد، اگر به راستى عارف به حق حسين عليه السلام و اقتدا كننده به او باشد، خداوند براى هر گامى كه برمى دارد و مى نهد، پاداشى معادل يك صد حجّ پذيرفته شده و يك صد عمره پاك و شايسته ، بدو عنايت مى كند.)
در برخى روايات اين معادله با اين قيد همراه مى شود كه پاداش حجّ با پيامبر، در برخى ديگر از روايات به صورت پاداش حجّ پذيرفته شده با پيامبر و در برخى ديگر به دو، ده ، سى ، پنجاه و صد حجّ، افزايش مى يابد.
در برخى روايات اين معادله به صورت شگفت آورى اوج مى گيرد و زيارت حسين عليه السلام نه ثواب انجام حجّ با پيامبر، بلكه به ثواب حجّ شخصى آن حضرت مى رسد آن هم نه يك حجّ از حجّهايى كه آن گرامى انجام داد، بلكه فراتر از اين .
اين مطلب را پيشتر در روايتى از پيامبر گرامى آورديم كه در بخشى از آن مى فرمايد:
(هر كسى فرزندم حسين عليه السلام را با معرفت زيارت كند، خداوند براى او پاداشى معادل پاداش نود حجّ، از حجّهاى انجام شده همه عمر مرا دركارنامه عملش مى نويسد.)
روشن است كه تفاوت ميان روايات ، هيچ مشكلى ايجاد نمى كند، چرا كه اين تفاوت پاداش ، برخاسته از تفاوت درجات عرفان و اخلاص و ايمان زائرين نسبت به خدا و پيامبر و ائمّه عليهم السلام ، به ويژه خود پيشواى شهيدان و نيز برخاسته از درجات يقين و باور آنان بر كرامت و عظمت حسين عليه السلام از آن جمله اين امتياز شگرف است كه پيامبر فرمود:
حسين منّى وانا من حسين
بنابراين ، تفاوت پاداش ، برخاسته از تفاوت عرفان و ايمان و اخلاص و مهر به آن حضرت است . براى نمونه :
در روايت آمده است كه پاداش زيارت آن حضرت با حجّ پيامبر برابرى مى كند، به نظر مى رسد از جمله دلايل اين معادله اين است كه :
هنگامى كه زائر حسين عليه السلام در اوج شور و شوق و با قلبى لبريز از عشق به او و نياى بزرگش به بارگاه او روى مى آورد در حقيقت بيت اللّه واقعى را زيارت كرده است ، آن هم نه با قلب خودش ، بلكه با قلبى مشابه و مناسب با قلب مصفّاى پيامبر از نظر مهر به حسين عليه السلام .
و هنگامى كه در كنار قبر مطهّرش حضور مى يابد يا از راه دور با نهايت شور و عشق قلبش را به سوى او متوجّه مى سازد و با اندوه عميق قلبى به خاطر مصايب وارده بر او، آن حضرت را زيارت مى كند، چنان است كه گويا با قلب پيامبر آهنگ او كرده است .
پس ، هنگامى كه قلب مطهّر پيامبر بر او مهر مى ورزد تا جايى كه اگر در حال سجده است و حسين بر پشت او، مى كوشد تا او را با مهر و محبّت به زمين گذارد.
حال اگر زائر حسين عليه السلام لحظات بر خاك افتادن آن گرامى را با زخمهاى بى شمار و با ضربت كارى عنصر پليدى چون ابن وهب در ذهن خويش مجسّم سازد و از دل و جان بر او درود خالصانه و سلام عاشقانه و برخاسته از دل ، هديه كند، چنان است كه گويى پيامبر آهنگ حسين كرده است و نيز از آنجايى كه حسين عليه السلام برتر از خانه خداست ، پاداش زيارت او به تفاوت درجات ايمان و عرفان زائرانش به طور متفاوت تا 90 حجّ انجام شده در همه عمر پيامبر اوج مى گيرد و اينكه در اين حدّ متوقّف شده و فراتر نمى رود، خود رمزى و سرّى از رموز و اسرار مربوط به پيامبر است .
صدقه
انفاق و صدقه در راه خدا پاداش بزرگى دارد، امّا همانگونه كه در روايات آمده است زيارت حسين عليه السلام پاداش هزار صدقه پذيرفته شده را دارد .
روزه
روزه نيز عمل بزرگ عبادى است و سپرى است در برابر آتش جهنّم ، امّا زيارت آن حضرت چنانكه در روايت صحيح آمده است ، پاداش هزار روزه و روزه دار را، دارد .
يارى رسانى در راه خدا
يارى رسانى در راه خدا و همكارى و هميارى ، پاداش ارزنده اى دارد امّا زيارت آن حضرت پاداشش فراتر از آن است .
در روايت آمده است كه: (هر كسى حسين عليه السلام را زيارت كند، همانند كسى است كه هزار مركب ، زين و لجام كرده براى خدمت در راه خدا، مجهّز و آماده ساخته است .)
جهاد
در زيارت عارفانه آن حضرت پاداشى است معادل پاداش هزار شهيد از شهداى بدر، بلكه فراتر از آن . از زيارت عارفانه و خالصانه او پاداشى بسان پاداش به خون غلطيدن در راه خدا نيز دريافت مى گردد.
آزادى بردگان
در زيارت آن حضرت پاداش بزرگى ، بسان پاداش آزاد ساختن هزار نفر در راه خداست .
در روايت است كه : (هر كسى قبر مطهّر او را با پاى پياده زيارت كند به هر قدمى كه برمى دارد و مى نهد، پاداشى معادل آزاد ساختن برده اى از فرزندان اسماعيل را خواهد داشت .
ذكر خدا
در مورد ذكر و ستايش خدا، همين بس كه در روايت است كه: (خداوند تبارك و تعالى ، از عرق زائر عارف آن حضرت كه در راه زيارت او ريخته شده ، هفتاد هزار فرشته ستايشگر و تقديس كننده ، خلق مى كند.)
علاوه بر آن زيارت آن حضرت پاداش ديگرى معادل ستايش و ذكر خدا و سپاس او را به همراه دارد و نيز درك ثواب ذكر فرشتگان مقرّب ، در زيارت آن حضرت است .
صله رحم
از جمله كارهاى شايسته و اطاعت خداوند، صله رحم و نيكى كردن به مردم باايمان است و زيارت حسين عليه السلام صله رحم با خاندان وبستگان حقيقى پيامبر است كه پدر واقعى امّت است و نيكى نمودن به پيامبر و على و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام است و نيز زيارت آن حضرت نيكى نمودن به خود آن حضرت است كه تجسّم نيكيها و شايستگيها و والاييهاست .
سير كردن محرومان
و از كارهاى شايسته و مورد سفارش ، غذا دادن به گرسنگان و محرومان است . غذادادن در روز قحطى ، به ويژه به يتيمى كه خويشاوند باشد، يا به بينوايى خاك نشين .
و زيارت آن حضرت بسان سيراب ساختن خاندان محاصره شده و تشنه اوست و نيكى و احسان در حق پيشواى بزرگى است كه در راه حق و عدالت به خاك افتاده است ، همانگونه كه در زيارت آن حضرت مى خوانيم كه :
السّلام على المطروح بالعراء
سلام بر شهيدى كه پيكر مقدّسش بر روى شنهاى تفتيده بيابان نينوا، افتاده بود.
ديدار مردم باايمان
از كارهاى شايسته كه خداوند بدان وعده پاداش داده است ، ديدار مردم باايمان و سلام و درود گفتن بر آنان و احترام آنهاست . اين تكريم واحترام به انسانهاى شايسته و باايمان ، گرچه به اندازه يك بار از جا برخاستن در مجلس و جا دادن به آنان يا تواضع در برابرشان باشد، پاداش بزرگى خواهد داشت و حسين عليه السلام سالار مؤ منان است و زيارت او و مهر و محبّت ورزيدن به او و تعظيم در برابر شخصيّت ملكوتى او پاداشى وصف ناپذير براى زائر او خواهد داشت .
وام نيكو
از كارهاى شايسته و مورد سفارش ، وام نيكو دادن به خداست . خداوند از وام نيكودادن به انسان باايمانى كه گرفتار باشد، به وام نيكوى به خدا نام برده است و زيارت خالصانه و عارفانه حسين عليه السلام نوعى وام نيكو به آن حضرت است و روشن است كه وام نيكو به پيشواى مؤ منان و بزرگ مردى كه گرفتار و دور از خانه و كاشانه و رانده شده از حرم پيامبر است و مردم بر اثر ستم رژيم اموى از او بريدند تا آنجايى كه پيكر پاكش به خون آغشته بر روى خاك ماند و كسى جراءت نزديك شدن بدان را نداشت .
آرى ! اينك زيارت آن گرامى ، بااخلاص و عرفان و عشق به او، بزرگترين وام نيكو براى خداست و خدا خود مى داند آن وعده پاداشى كه به وام نيكوى به خود را داده است ، براى زائر آن حضرت چگونه چند برابر خواهد ساخت ؟ و پاداش پرارزش او به كجا خواهدرسيد؟
عيادت بيماران
از كارهاى شايسته ، عيادت بيماران به خاطر خداست . خداوند ترك اين كار پسنديده را، نكوهش كرده است ، به گونه اى كه در روايت آمده است . مى فرمايد:
(بنده من ! چرا هنگامى كه بيمار شدم از من عيادت نكردى ؟)
و زيارت حسين عليه السلام اگر نيك بينديشيم ، نه تنها عيادت بيمار است ، آن هم نه بيمارى كه گرفتار تب شديد يا سردرد است ، بلكه عيادت بيمارى با بدن مجروح و لب تشنه ، گرفتار و دلسوخته ، بيمارى با بدن پاره پاره و فراتر از آن با پيكر پايمال شده است . اين مضمون جانگداز در رؤ ياى صحيحى از مادر گرانقدرش فاطمه عليها السلام رسيده است كه در زيارت فرزندش حسين عليه السلام بدان مرثيه سرايى كرده است كه :
ايّها العينان فيضا رضيضا
لم امرِّضه قتيلا
لا ولا كان مريضا
اى ديدگان من ! سيلاب اشك جارى سازيد و خشك نشويد.
و بگرييد كه در كربلا، شهيدى با پيكر درهم كوبيده شده و سينه پايمال شده بر روى خاك مانده است .
من در آنجا نبودم تا در لحظات شهادتش او را پرستارى كنم و او بيمار هم نبود، بلكه در راه دين خدا به دست ستمكاران به شهادت رسيد.
پس ، اينك ، هنگامى كه قصد زيارت آن حضرت را نمودى ، نيّت عيادت او را بنما چنانكه گويى به هنگام شهادت ، او را پرستارى نموده و پيكر پاكش را بر روى ريگهاى تفتيده عيادت مى كنى و به هنگام ورود به آستان مقدّسش همين احساس را با نظاره به قبر شريفش خواهى داشت .
تجهيز بدن انسان باايمان
احترام به انسان با ايمانى كه از دنيا رفته است ، به ويژه اگر غريب و دور از نزديكان و خاندانش باشد، پاداشش بى شمار است و زيارت حسين عليه السلام از نزديك در حقيقت تشييع پيكر مقدّس و بر خاك افتاده او و غسل و كفن بر بدن برهنه او و دفن بدن مقدّس او در قلبها و دلهاست ، چرا كه دلها، كانون مهر به او و او در دلهاى باايمان است .
شادمان ساختن مردم باايمان
از كارهاى شايسته ، شادمان ساختن انسان باايمان و دميدن نسيم فرح بخش سرور بر دلهاى مؤ من است . اين كار برترين كارهاست و در سخت ترين شرايط عالم برزخ و رستاخيز همنشين زيباى انسان مى گردد .
در روايت از امام صادق عليه السلام آمده است كه: (اگر زائر حسين عليه السلام بداند كه با زيارت عارفانه و خالصانه و هدفدار حسين عليه السلام چه نسيم شادمانى بر قلبهاى مصفّاى پيامبر و على و فاطمه و حسن و امامان نور عليهم السلام و شهيدان خاندان پيامبر مى وزد و چه ثمره پرارزشى از دعاى آنان به او باز مى گردد و چه پاداش پرارزشى در دنيا و آخرت براى او خواهد بود، دوست مى داشت كه نه تنها حسين را زيارت كند، بلكه هميشه كنار قبر شريف او براى زيارت منزل گزيند.)
زيارت امام حسين عليه السلام
از كارهاى شايسته ، زيارت حسين عليه السلام است كه مورد سفارش قرار گرفته است و از شگفتيها اينكه با زيارت آن حضرت ، نه تنها پاداش زيارتش حاصل مى شود بلكه با يك بار زيارت ، پاداش زيارت او تا روز رستاخيز در نامه عمل انسان ثبت مى گردد و اين مطلب در روايتى آمده است كه خواهد آمد.
منبع : ويژگيهاى امام حسين عليه السلام