دعاهای سجده شکر - متن و ترجمه استاد انصاریان

اما دعاهاى این سجده بسیار است و آسان‌ترین آن‌ها این چند مورد است.

اول:

به سند معتبر از حضرت رضا(علیه‌السلام) روایت شده: اگر می‌خواهی صد مرتبه

«شُکْراً شُکْراً»

بگو و اگر می‌خواهی صد مرتبه

«عَفْواً عَفْواً»

.
در «عیون اَخبار الرضا» از رجاء بن ابی الضّحاک روایت کرده که حضرت رضا(علیه‌السلام) در راه خراسان هرگاه از تعقیب نماز ظهر فارغ می‌شدند، صد مرتبه در سجده می‌گفتند:

«شُکْراً لِلّٰهِ»

و چون از تعقیب نماز عصر فارغ می‌شدند، صد مرتبه در سجده می‌گفتند:

«حَمْداً لِلّٰهِ»

دوم:

شیخ کلینی به سند معتبر از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت کرده نزدیک‌ترین احوال بنده به خدای تعالی هنگامی است که در سجده باشد و خدای خود را بخواند. چون به سجده روی بگو:

يَا رَبَّ الْأَرْبابِ، وَيَا مَلِكَ الْمُلُوكِ، وَيَا سَيِّدَ السَّاداتِ، وَيَا جَبَّارَ الْجَبابِرَةِ، وَيَا إِلٰهَ الْآلِهَةِ، صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ،

ای پروردگار پرورندگان و ای پادشاه پادشاهان و ای سرور سروران و ای توانمند توانمندان و ای معبود معبودان، درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد

سپس حاجت خود را بخواه. آنگاه بگو:

فَاِنّى عَبْدُكَ، ناصِيَتى فى قَبْضَتِكَ

من بنده توأم، اختیارم در دست قدرت توست.

بعد هر دعایی را که خواهی داشته باش که خدا بخشنده است و برآوردن هیچ حاجتی برای او دشوار نیست.

سوم:

کلینی به سند موثّق از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت کرده: پدرم را شبی در مسجد به حال سجده دیدم، شنیدم می‌گریست و این دعا را می‌خواند:

سُبْحانَكَ اللّٰهُمَّ أَنْتَ رَبِّي حَقّاً حَقّاً، سَجَدْتُ لَكَ يَا رَبِّ تَعَبُّداً وَرِقّاً، اللّٰهُمَّ إِنَّ عَمَلِي ضَعِيفٌ فَضاعِفْهُ لِي، اللّٰهُمَّ قِنِي عَذابَكَ يَوْمَ تَبْعَثُ عِبادَكَ، وَتُبْ عَلَيَّ إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ .

منزّهی تو، خدایا تو پروردگار منی، به راستی از روی بندگی و بردگی برای تو سجده کردم، ای پروردگارم؛ خدایا، به درستی که عمل من کم است بر آن بیفزای، خدایا مرا از عذابت نگاه دار، روزی که بندگانت را برانگیزی و توبه‌ام را بپذیر زیرا تو بسیار توبه‌پذیر و مهربانی.

چهارم:

کلینی به سند معتبر روایت کرده: حضرت امام موسی‌بن‌جعفر(علیه‌السلام) این دعا را در سجده می‌خواند:

أَعُوذُ بِكَ مِنْ نَارٍ حَرُّها لَايُطْفَىٰ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ نارٍ جَدِيدُها لَايَُبْلىٰ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ نارٍ عَطْشانُها لَايُرْوىٰ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ نارٍ مَسْلُوبُها لَا يُكْسَىٰ .

به تو پناه می‌آورم از آتشی که حرارتش فرو نمی‌نشیند و به تو پناه می‌آورم از آتشی که تازه‌اش کهنه نمی‌گردد و به تو پناه می‌آورم از آتشی که تشنه‌اش سیراب نشود و به تو پناه می‌آورم از آتشی که برهنه‌اش پوشیده نگردد.

پنجم:

کلینی به سند معتبر روایت کرده: مردی به حضرت صادق(علیه‌السلام) شکایت کرد: امّ ولدی [اُمِّ ولد به کنیزانی گفته می‌شد که از مالکان خود دارای فرزندی‌می‌شدند] دارم که علیل است، فرمود: پس از هر نماز واجب در سجده شکر بگوید:

«یَا رَؤُوفُ یَا رَحِیمُ یَا رَبِّ یَا سَیِّدِی»

آنگاه حاجت خود را بخواهد.

ششم:

در بسیاری از روایات معتبر نقل‌شده امام صادق(علیه‌السلام) و امام کاظم(علیه‌السلام) در سجده شکر بسیار می‌گفتند:

«أَسْأَلُکَ الرَّاحَةَ عِنْدَ الْمَوْتِ، وَ الْعَفْوَ عِنْدَ الْحِسابِ»

هفتم:

به سند صحیح از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت شده در سجده می‌گفتند:

«سَجَدَ وَجْهِیَ اللَّئِیمُ لِوَجْهِ رَبِّیَ الْکَرِیمِ»

هشتم:

در بعضی از کتب معتبر از امیرمؤمنان(علیه‌السلام) روایت شده بهترین سخنان نزد حق‌تعالی، آن است که بنده در سجده سه مرتبه بگوید:

«إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْ لِی»

نهم:

در «جعفریات» به سند صحیح از حضرت امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده: حضرت رسول(صلى‌اللّه‌علیه‌و‌آله) وقتى سر به سجده می‌گذاشت این دعا را می‌خواند:

اللّٰهُمَّ مَغْفِرَتُكَ أَوْسَعُ مِنْ ذُنُوبِي، وَرَحْمَتُكَ أَرْجَىٰ عِنْدِي مِنْ عَمَلِي، فَاغْفِرْ لِي ذُنُوبِي يَا حَيّاً لَايَمُوتُ .

خدایا آمرزشت از گناهان من گسترده‌تر و مهرت بر من از عملم امیدبخش‌تر است، گناهان مرا بیامرز، ای زنده‌ای که هرگز نمی‌میرد.

دهم:

قطب راوندی از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت کرده: هرگاه بر تو سختی و اندوهی دست دهد و به نهایت دشواری برسد، بر زمین سجده کن و بگو:

يَا مُذِلَّ كُلِّ جَبَّارٍ، يَا مُعِزَّ كُلِّ ذَلِيلٍ، قَدْ وَحَقِّكَ بَلَغَ مَجْهُودِي، فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَفَرِّجْ عَنِّي .

ای خوارکننده‌ی هر سرکش، ای عزّت‌بخش هر خوار، به حقّت سوگند تابم و توانم سرآمد، پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مشکل مرا بگشای.

در کتاب «عُدة الداعی» از آن حضرت روایت کرده: هرگاه به مردی حادثه‌ای یا پیش‌آمد سختی یا اندوه شدیدی یا غمی سنگین برسد، زانوها و دست‌های خود را تا مرفق برهنه کند و به زمین بچسباند و سینه خود را نیز به زمین برساند و حاجت خود را درخواست کند.

یازدهم:

ابن بابویه به سند معتبر از حضرت صادق(علیه‌السلام) روایت کرده: هرگاه بنده در سجده سه مرتبه بگوید:

«یَا اللّٰهُ یَا رَبّاهُ یَا سَیِّداهُ»

خدای کریم در پاسخ او گوید:

«لَبَّیْکَ»

؛ بنده من، حاجت خود را بخواه. در «مکارم الاخلاق» روایت کرده: هرکه در سجده بگوید:

«یا رَبّاهُ یا سَیِّداهُ»

آن‌قدر که نفس قطع شود، حق‌تعالی فرماید: حاجت خود را بخواه.

دوازدهم:

در کتاب «مکارم الاخلاق» از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده حضرت رسول(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به مردی رسید که در حال سجده بود و می‌گفت:

يَا رَبِّ مَاذا عَلَيْكَ أَنْ تُرْضِيَ عَنِّي كُلَّ مَنْ كانَ لَهُ عِنْدِي تَبِعَةٌ، وَأَنْ تَغْفِرَ لِي ذُ نُوبِي، وَأَنْ تُدْخِلَنِي الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِكَ، فَإِنَّمَا عَفْوُكَ عَنِ الظَّالِمِينَ، وَأَنَا مِنَ الظَّالِمِينَ، فَلْتَسَعْنِي رَحْمَتُكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ .

ای پروردگارم، تو را چه می‌شود که از من خشنود کنی هرکه را از او نزد من حقّی است و این‌که گناهانم را بیامرزی و به رحمتت مرا وارد بهشت گردانی، جز این نیست که گذشت تو از ستمکاران است و من از ستمکارانم، پس مرا به مهرت فراگیر، ای مهربان‌ترین مهربانان.

حضرت فرمود: سر از سجده بردار که دعایت مستجاب شد، به درستی که دعای پیامبری را خواندی که در زمان قوم عاد بود.

نویسنده گوید: ما در «مفاتیح» در ضمن اعمال «مسجد کوفه» و «مسجد زید» ، بعضى دعاها را نقل کردیم که در سجده خوانده می‌شود.

دعا برای برادران مؤمن در سجده

و شیخ طوسی در کتاب «مصباح المتهجّد» در ذکر سجده شکر فرمود: مستحبّ است برای برادران خود، در سجده دعا کنی و بگویی:

اللّٰهُمَّ رَبَّ الْفَجْرِ وَاللَّيَالِي الْعَشْرِ، وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ، وَاللَّيْلِ إِذا يَسْرِ، وَرَبَّ كُلِّ شَيْءٍ، وَ إِلٰهَ كُلِّ شَيْءٍ، وَخَالِقَ كُلِّ شَيْءٍ، وَمَلِكَ [وَمَلِيكَ] كُلِّ شَيْءٍ، صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَافْعَلْ بِي وَبِفُلانٍ وَفُلانٍ مَا أَنْتَ أَهْلُهُ، وَلَا تَفْعَلْ بِنَا مَا نَحْنُ أَهْلُهُ، فَإِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَىٰ وَأَهْلُ الْمَغْفِرَةِ .

ای پروردگار سپیده‌دم و شب‌های ده‌گانه و پروردگار جفت و تک و شب هنگامی که می‌گذرد و پروردگار هر چیز و معبود هر چیز و آفریننده‌ی هر چیز و پادشاه هر چیز، بر محمّد و خاندانش درود فرست و با من و فلان و فلان آنچه شایسته آنی انجام ده و نسبت به ما آنچه سزاوار آن هستیم انجام مده، به درستی که تو اهل تقوا و آمرزشی.

چون سر از سجده برداشتی، دست خود را بر موضع سجود خود می‌مالی و از طرف چپ صورت، به صورت می‌کشی، آنگاه به پیشانی سپس سه مرتبه به جانب راست و در هر مرتبه بگو:

اللّٰهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ، لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ، عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ، الرَّحْمٰنُ الرَّحِيمُ . اللّٰهُمَّ أَذْهِبْ عَنِّي الْهَمَّ، وَالْحَزَنَ، وَالْغِيَرَ، وَالْفِتَنَ، مَا ظَهَرَ مِنْها وَمَا بَطَنَ .

خدایا تو را ستایش، معبودی جز تو نیست، دانای نهان و آشکار، بخشنده و مهربان، خدایا اندوه درون و غم و دگرگونی‌ها و فتنه‌ها آنچه آشکار شد و آنچه نهان گشت را از من برطرف کن.